PRZEKRÓJ GEOLOGICZNY PRZEZ WYSOCZYZNE MORENOWĄ
Przekrój geologiczny poprowadzony przez wysoczyznę morenową opisany jest na podstawie 12 odwiertów. Ich głębokość wynoszą od 50m w przypadku otworu numer 26 aż do 165m w przypadku otworów 20 i 21.
Podłoże osadów czwartorzędowych stanowią iły miocenu. Strop utworów podścielających jest nierówny a deniwelacje wynoszą 115m. Osady czwartorzędowe osiągają największą miąższość we wschodniej części opisywanego profilu.
Najstarszymi osadami zalegającymi bezpośrednio nad utworami mioceńskimi są gliny zwałowe, o miąższości 25m, pochodzące ze zlodowacenia Narwi. Ciekawą rzeczą jaką możemy zaobserwować jest wysad pisaków o średniej miąższości 5m pośród gliny zwałowych. Nie wiemy skąd taka soczewka pisaków, musiała ona powstać podczas zlodowacenie. Mogłoby to być fragment moreny środkowej zasypany w glinie zwałowej.
Podczas interglacjału podlaskiego w warstwie glin zwałowych powstało jezioro. Zostało ono wypełnione charakterystycznymi utworami limnicznymi tj. mułki na których zalega kreda jeziorna następnie gytia i torf . Miąższości tych utworów wynoszą następująco mułki i kreda jeziorna po 10m, gytia 5m i torf 6m. Interglacjał ten pozostawił również niewielką soczewkę piasków o grubości 2m. Najprawdopodobniej jest to związane z występowaniem małego, nawet okresowego cieku wodnego.
Następne zlodowacenie, zlodowacenie Nidy pozostawiło po sobie grubą warstwę gliny zwałowej rozciągającą się przez cały profil. Miąższość tej jest zróżnicowana od 30m w zachodniej części profilu do 45m w centralnej i 40m we wschodniej części profilu. Możemy również zaobserwować ze we wschodniej części przekroju ta warstwa glin zwałowych zalega bezpośrednio na utworach mioceńskich. Interglacjał pozostawił po sobie jedynie niewielką soczewkę piasków o miąższości 2-3m.
Kolejne zlodowacenie- Sanu I zaznaczył się jedynie w zachodniej części profilu. Pozostawił po sobie glinę zwałową o miąższości od 25m do 15m. Miąższość tej gliny zmniejsza się z zachodu na wschód. Następujący po zlodowaceniu interglacjał ferdynandowski pozostawił w utworach nieckę piasków ze żwirami o miąższości 8m a nad nimi nieco dłuższe zagłębienie pisaków o grubości 8m. Takie ułożenie mogło być spowodowane tym że rzeka najpierw miała większą siłę, przenosiła większy materiał (piski ze żwirami) występowała tam erozja wgłębna. W następnym etapie rzeka straciła swoją siłę przenosiła drobniejszy, lżejszy materiał i rozpoczął się etap erozji bocznej i poszerzania koryta. Rzeka tworzyła meandry.
Późniejszy interglacjał mazowiecki wyrzeźbił w glinach pochodzących ze zlodowacenia Sanu II , dwa koryta najprawdopodobniej rzeczne. We zachodniej części profilu, wiercenia nr 17 i 18 odsłaniają na m koryto wypełnione piskami ze żwirami o miąższości 9m i zalegające nad nimi piski o miąższości 17m. Osady te pozostawiła rzeka której zdolność transportowa stopniowo się zmniejszyła. W tym samym czasie we wschodniej części profilu utworzyło się drugie koryto rzeczne, znacznie większe i głębsze od poprzedniego. Rzeka płynąca w tym korycie wyerodowała całą glinę zwałową zlodowacenia Sanu II której miąższość w tym miejscu wynosiła ok. 47m a także fragment gliny pochodzącej ze zlodowacenia Nidy. Ciekawe jest ułożenie warstw osadów w tym korycie. Na samym dnie koryta osadziły się żwiry o miąższości 14m, mają one ułożenie poziome. Na nich osadziły się piaski(o miąższości 45m) i piaski ze żwirami(42m) ich ułożenie jest prawie pionowe. Nie wiem co spowodowało takie ułożenie ale możemy przypuszczać ze na tym terenie występowały dwie rzeki kolejno po sobie. Pierwsza zostawiła po sobie dużą nieckę piasku i zaraz wdarła się na nią kolejna rzeka maja ca większą silę nośna lecz znacznie mniejsze koryto. Interglacjał ten pozostawił także charakterystyczny osad czyli iły warwowe o miąższości 3m. Iły osadzające się w jeziorach zastoiskowych przed czołem lądolodu.
Zlodowacenie Liwca zostawiło niewielki fragment gliny zwałowej we wschodniej części. Następne zlodowacenie Odry pozostawiło glinę zwałową której miąższość waha się od 25 m w zachodniej części profilu i zmniejsza się ku wschodniej części do 0. Następujący po tym glacjale interglacjał lubawski nie pozostawił żadnych osadów.
Kolejne zlodowacenie Warty pozostawiło również bardzo mały fragment gliny zwałowej we wschodniej części profilu. Interglacjał pozostawił niewielką nieckę pisków w zachodniej części profilu.
Ostatnie zlodowacenie które nasunęło się na Polskę i na opisywany fragment to zlodowacenie Wisły. Pozostawiło ono po sobie pas gliny zwałowej rozciągający się na całym profilu o miąższości średniej miąższości 17m. Obecny interglacjał wyrzeźbił w tych osadach głębokie i wąskie koryto rzeczne które zostało wypełnione żwirami(10m), piaskami ze żwirami(15m), piaskami(10m) i kolejno piaskami ze żwirami(8m). Możemy zauważyć ze koryto tej rzeki wcina się w osady interglacjału mazowieckiego co może potwierdzić tezę występowania kolejno po sobie rzek na tym samym terenie. Zauważamy także niewielką nieckę wypełnioną piaskami przy otworze 23. Może to być materiał który był uwięziony w bryle martwego lodu.
PRZEKRÓJ PRZEZ DOLINĘ RZECZNĄ
Przekrój geologiczny przez dolinę rzeczną został opisany na podstawie 16 odwiertów. Ich głębokość waha się od 10 m w przypadku otworu 11 aż do 30 m w przypadku otworu numer 2. Obszar, przez który poprowadzona przekrój, charakteryzuje się występowaniem teras zalewowych. Koryto rzeczne znajduje się na wysokości 184 m n.p.m. Podłoże osadów czwartorzędowych stanowią piaskowce. Strop utworów podścielających jest nierówny a deniwelacje wynoszą 20m.
Taki rozwój rzeźby jest związany z erozyjną oraz akumulacyjną działalnością rzek płynących. Erozja denna powoduje pogłębienie dna koryta rzeki co może być związane z takimi czynnikami jak: obniżenie bazy erozyjnej, regresja morza czy też zwiększenie stanu wód w rzece. Ten proces powoduje wcinanie się rzeki w piaskowcowe podłoże. W następnym etapie rozwoju rzeki następuje erozja boczna, która wiąże się z podcinaniem jednego z brzegów oraz akumulacja na przeciwległym brzegu rzeki. Pomiędzy kolejnymi etapami erozji wgłębnej następują okresy akumulacji. Przy tym ze na najwyższych terasach zdeponowane są najstarsze osady.
Na podstawie profilu możemy odczytać że po obu stronach rzeki znajduje się taka sama ilość teras. Pierwsza terasa zalewowa znajdująca się zarówno we wschodniej jaki i zachodniej części profilu znajduje się na wysokości 215m n.p.m. i zbudowana jest ona całkowicie z piaskowców.
Kolejna terasa znajdująca się we zachodniej części profilu pokryta jest wyłącznie lessami o miąższości 5m. Pokrywa lessowa - powstała w wyniku działalności wiatru - wiatr osadza drobne cząsteczki pyłów. Na pokrywach lessowych tworzą się czarnoziemy.
Kolejny poziom erozyjny wiąże się z powstaniem młodszej terasy zalewowej. Po zachodniej stronie jest to 3 terasa a po wschodniej stronie 2. Może to oznaczać ze po wschodniej stronie jedna terasa została całkowicie zerodowana. Terasy te zostały pokryte żwirami których miąższość wynosi 3-5m następnie piaskami ze żwirami, których miąższość po wschodniej stronie wynosi 9m a po zachodniej tylko 2. Na tych utworach zalegają less o miąższości 5m.
Następna terasa znajdująca się po wschodniej stronie pokryta jest jedynie 1m warstwą pisków ze żwirami. Ta terasa nie ma odpowiednika po zachodniej stronie. Na wysokości 190m.n.p.m znajduje się młodsza terasa znajdująca się po obu stronach koryta, nie pokryta żadnymi osadami.
W ostatnim stadium rozwoju teras mamy do czynienia z akumulacją materiału na najniższych poziomach terasowych. Osady te złożone są z mad i żwirów. Kolejny poziom terasowy został wyrzeźbiony takim właśnie materiale wcześniej zdeponowanym przez rzekę czyli w madach o miąższości 4m oraz w zalegających pod nimi żwirach o takiej samej miąższości. Na wschodniej terasie widzimy nieckę wypełnioną torfem o miąższości 3m znajdującą się pomiędzy osadami mad i żwirów. Jest to najprawdopodobniej pozostałość po zarastającym starorzeczu.