Dorota Ogonowska
pedagogika r.I nst.
Dziedziczenie praw autorskich
We wstępie należy przede wszystkim wyjaśnić czym są prawa autorskie (ang. copyright, symbol: © ) określają one ogół praw które przysługują autorowi dzieła oraz przepisy regulujące kwestie dotyczące użytkowania i czerpania korzyści z dzieła przez autora. Prawa autorskie reguluje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) w której wyróżnia się:
∗autorskie prawa osobiste - uprawnienia jakie przysługują twórcy zawarte w art. 16 "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 904)
∗autorskie prawa majątkowe - uprawnienia jakie przysługują twórcy utworu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych. W prawie polskim pojęcie Autorskie prawa majątkowe reguluje art. 17 (i dalsze) "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (teks jednolity Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631 z późn. zm.).
Przedmiotem prawa autorskiego jest sam utwór a wszyscy Ci, którzy brali udział w jego tworzeniu i rozpowszechnianiu objęci są prawami pokrewnymi czyli: artyści, wydawcy, organizacje telewizyjne, producenci wideogramów i fonogramów. Utwór - skutek działalności twórczej o indywidualnym charakterze, przybierający dowolną postać. Utwór musi spełniać kryterium oryginalności (powstanie wytworu działalności twórczej człowieka będącego dziełem jego intelektu) i indywidualności (twórca w chwili powstawania dzieła jest przekonany o jego nowości). Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
fotograficzne;
plastyczne;
literackie,
publicystyczne, naukowe, graficzne, programy komputerowe- wszystko co jest wyrażone słowem, symbolami matematycznymi i znakami graficznymi;
audiowizualne;
wzornictwo przemysłowe;
sceniczne, choreograficzne, sceniczno-muzyczne, pantomimiczne;
architektoniczne, urbanistyczne.
lutnicze;
Konflikty o prawa autorskie do jakiegoś dzieła po śmierci jego twórcy zdarzają się dość często i zazwyczaj trwają wiele lat. Przykładem może być sprawa dotycząca popularnego w latach 1987-2006 programu antywirusowego mks_vir.Do dzisiaj nie został rozstrzygnięty, ciągnący się od 2005 roku spór o prawa autorskie do programu mks_vir. Toczą go spadkobiercy autora programu - Marka Sella z byłymi pracownikami jego firmy.
Należy przede wszystkim wskazać, że autorskie prawa majątkowe podlegają dziedziczeniu, więc przechodzą po śmierci autora na jego spadkobierców. Mogą być oni powołani do spadku testamentem, bądź mogą dziedziczyć z mocy ustawy. Istotne jest przy tym to, że autorskie prawa majątkowe są zasadniczo ważne przez 70 lat od momentu śmierci autora. Aby wykazać fakt nabycia autorskich praw majątkowych, należy przedstawić postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. Jedynie dysponując takimi dokumentami spadkobiercy mogą udowodnić, że przysługują im po spadkodawcy majątkowe prawa autorskie i mogą pobierać wynagrodzenie za eksploatację danego utworu. Trzeba przy tym pamiętać, że utwór może być wykorzystywany wyłącznie za zgodą wszystkich spadkobierców, którym przysługują do niego prawa autorskie, a więc wszyscy oni powinni np. podpisać umowę na wydanie określonej książki.
Obok autorskich praw majątkowych istnieją jeszcze autorskie prawa osobiste, które są niezbywalne i trwałe. Należy do nich prawo do autorstwa dzieła, opatrywania go nazwiskiem lub pseudonimem autora, nienaruszalności formy i treści utworu oraz prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Jeżeli zmarły twórca nie wyraził innej woli, do wykonywania autorskich praw osobistych uprawniony jest jego małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni (dzieci, wnuki itd.), rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa. Te same osoby mogą też wystąpić z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego twórcy.
Źródła:
http://www.muzarp.poznan.pl/archweb/archweb_pol/przepisy/ustawa94.htm
http://www.emax-service.nazwa.pl/kopipol/wp-content/uploads/2011/11/Przejscie_autorskich_praw_majatkowych.pdf