Urbanizacja - ogół przemian przestrzennych, ekonomicznych, społecznych prowadzących do rozwoju miast i wzrostu liczby ludności miejskiej.
Wskaźnik urbanizacji - to procent ludności miejskiej w stosunku do ogólnej liczby mieszańców.
Rodzaje: demograficzna (wzrost liczby ludności miejskiej), ekonomiczna (wzrost odsetek ludności zatrudnionej poza rolnictwem), przestrzenną (wzrost obszarów miejskich i tworzenie nowych miast), społeczna (upowszechnianie się tzw. miejskiego stylu życia.
Fazy: urbanizacja, suburbanizacja (wyludnianie się centrum, rozwój strefy podmiejskiej), dezurbanizacja (odpływ ludności z dużych ośrodków miejskich, zanik tzw. miejskiego stylu życia i upowszechnianie się wiejskiego stylu życia), reurbanizacja (zjawisko łączenia się aglomeracji wielko-miejskich).
Typy zespołów miejskich: aglomeracja - zespoły miejskie składające się z kilku lub kilkunastu miast tworzących wspólnie jeden „organizm miejski”. (inaczej aglomeracja jest skupiskiem sąsiadujących ze sobą miast i wsi, które stanowią wspólny organizm, poprzez zintegrowanie lub uzupełnianie się rozmaitych form infrastruktury tych miejscowości oraz wzajemne wykorzystywanie potencjałów, którymi te miejscowości dysponują). Aglomeracja monocentryczna - typ aglomeracji miejskiej. Składa się ona z jednego miasta centralnego, wokół którego powstają mniejsze miasta satelickie, które pełnią wyspecjalizowane role. Aglomeracja monocentryczna powstaje wtedy, gdy jedno dynamicznie rozwijające się miasto rozrasta się terytorialnie, wchłaniając osiedla i wsie znajdujące się w pobliżu. Aglomeracja policentryczna (konurbacja) - charakteryzuje się występowaniem w pobliżu siebie kilku równorzędnych pod względem wielkości i znaczenia gospodarczego miast. Żadne z nich nie dominuje nad pozostałymi, wspólnie tworzą zwarty zespół osadniczy. (Powstawały na obszarach eksploatacji surowców mineralnych, głownie węgla kamiennego). Megalopolis - wieloprzestrzenne układy osadnicze, powstające w wyniku łączenia rozległych, peryferyjnych stref zabudowy jednorodzinnej i związanych z nią usług rozwijających się wokół aglomeracji miejskich i dużych miast. Potocznie tak nazywa się powiązany funkcjonalnie i komunikacyjnie obszar dwóch lub więcej aglomeracji.
Miasto - jednostka osadnicza, charakteryzująca się zwartą zabudową, zamieszkała przez ludność pracującą poza rolniczych działach gospodarczych.
Funkcje: przemysłowe, handlowe, turystyczne, naukowe, usługowe, uzdrowiskowe, komunikacyjne, ośrodki kultu religijnego, administracyjne.
Eksplozja miast - gwałtowny rozwój miast w krajach słabo rozwiniętych oraz gwałtowny wzrost liczby mieszkańców.
Urbanizacja pozorna - określanie miast w krajach Ameryki Łacińskiej ze względu na wysoki wskaźnik urbanizacji, który wynosi ponad 75% i wynika z braku miejsc pracy na wsi.
Slumsy - dzielnice biedy tworzące się na peryferiach megamiast lub w jego centrum.
Zalety urbanizacji: ośrodki handlu, łatwo znaleźć pracę, ośrodki kultury, zdrowia, administracyjne, rozwinięte szkolnictwo, dobra komunikacja, służby porządkowe.
Wady urban.: hałas, zanieczyszczone powietrze, slumsy, zniszczona przyroda, choroby cywilizacyjne, niebezpieczeństwa, przestępczość, stres, patologia.
Miasta europejskie - ich centrum zajmuje „starówka” o zwartej budowie, wąskich ulicach z rynkiem, przy których znajduje się ratusz. Do niej przylegają młodsze dzielnice o cechach śródmiejskich. Najbardziej za zewnątrz położone są osiedla mieszkaniowe i dzielnice przemysłowe. System komunikacyjne nawiązuje zazwyczaj do przebiegu dawnych dróg i topografii terenu.
Miasto muzułmańskie - centrum zajmuje arabska mediana z muzułmańską architekturą domów mieszkalnych, meczetami i minaretami. Ulice są tu wąskie, kręte i często kończące się ślepo. Domy mieszkalne nie posiadają okien od strony ulicy. Charakterystyczne jest rozbicie miasta na dzielnice społeczne, wyznaniowe i narodowościowe.
Miasto kolonialne - w Australii i anglosaskiej części Ameryki Płn. są bardzo rozległe miasta o niskiej zabudowie typu podmiejskiego. Plan tych miast jest regularny - szachownicowy. Centrum zajmuje niewielkie powierzchniowo, budowane wzwyż city z nagromadzeniem kilkusetmetrowych „drapaczy chmur”. Na kolonizowanych przez Hiszpanów obszarach Ameryki Łacińskiej powstawały miasta, w których centralne miejsce zajmował duży, prostokątny rynek, przy którym stał kościół i budynki administracyjne. Ulice miały kształt regularnej szachownicy, a zabudowa rozluźniała się w miarę oddalania od rynku.
Miasto afrykańskie - bardzo wyraźnie oddzielone są poszczególne dzielnice funkcjonalne - przemysłowa, handlowa, administracyjna. Cechą charakterystyczną są różnice tkwiące w zabudowie dzielnic mieszkalnych ludności białej i czarnej.
Miasta wschodniej i południowo-wschodniej Azji - widoczne są niektóre cechy miast amerykańskich m.in. nowoczesne dzielnice śródmiejskie - city, kontrastujące z zabytkową zabudową historycznych części miasta. Nowe tereny rozbudowuje się zgodnie z koncepcją regularnego, szachownicowego planu ulic.