ADWENT
CZAS OCZEKIWANIA
NA PRZYJŚCIE PANA
opracowała:
mgr Beata Karczewska
Łacińskie słowo adventus jest tłumaczeniem greckiego epifaneia i parusia.
Termin ten w Rzymie oznaczał oficjalny przyjazd, odwiedziny dygnitarza
państwowego po objęciu urzędu. W języku religijnym natomiast oznaczał
coroczne przybywanie bóstwa do świątyni i połączone było z uświęcającym
działaniem bóstwa. W chrześcijaństwie termin adwentus stał się klasycznym
wyrażeniem na oznaczenie przyjścia Chrystusa zarówno w sensie Wcielenia, jak
i powtórnego przyjścia w chwale.
Religijny sens Adwentu - oczekiwanie na przyjście Chrystusa Pana, dla
człowieka wierzącego stanowi ważny element indywidualnego przygotowania
się na nieuniknione spotkanie z Chrystusem Panem.
Okres Adwentu ma podwójny charakter, zawiera w sobie podwójne
przesłanie. Jest to liturgiczny okres przygotowania siebie na przeżycie tajemnicy
Wcielenia, czyli okres przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego,
przez którą wspominamy pierwsze przyjście Syna Bożego do ludzi. To właśnie
w Chrystusie objawia się Bóg człowiekowi w ludzkim ciele. Równocześnie jest
okresem, w którym przez wspomnienie pierwszego przyjścia Chrystusa kieruje
się dusze ku oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Dlatego
właśnie okres Adwentu jest określany okresem pobożnego, aktywnego i
radosnego oczekiwania. Te dwie idee adwentowe: narodzenie Chrystusa i
wyczekiwanie drugiego przyjścia podzieliły Adwent na dwie części. Dzień 17
grudnia stanowi granicę tego podziału. Pierwsza część Adwentu akcentuje
oczekiwanie na drugie przyjście Chrystusa w dniu ostatecznym, natomiast druga
część jest przygotowaniem wiernych na spotkanie z Chrystusem przy żłóbku.
Podział ten jest widoczny w tekstach liturgicznych, zarówno czytaniach
biblijnych jak i modlitwach. Źródłem wszystkich tekstów liturgii adwentowej
obydwu części jest księga proroka Izajasza. Czytania przede wszystkim obrazują
tęsknotę za wyczekiwanym Mesjaszem.
Adwent - okres przygotowania do Bożego Narodzenia rozpoczyna się od
pierwszych nieszporów I niedzieli Adwentu przypadającej między 27 listopada
a 3 grudnia i obejmuje 4 niedziele kończąc się pierwszymi nieszporami Bożego
Narodzenia.
Pierwsze ślady obchodzenia Adwentu znajdujemy w IV w. Na terenie Galii
i Hiszpanii. Trwał on 3 tygodnie i miał charakter pokutny. Rzym przyjął i
wprowadził Adwent do obchodów liturgicznych w VI w. I początkowo trwał
tylko 2 tygodnie i miał charakter liturgicznego przygotowania do uroczystości
Bożego Narodzenia. Do 4 tygodni Adwent przedłużono za czasów papieża
Grzegorza Wielkiego.
Współcześnie Adwent jest okresem radosnego oczekiwania na przyjście Pana.
Na pierwszy plan w okresie Adwentu wysuwa się przygotowanie do Narodzenia
Pańskiego, a następnie oczekiwanie eschatyczne. W liturgii kolejność ta jest
odwrotna. Pierwsze dwie niedziele Adwentu podejmują motyw oczekiwania na
ostateczne przyjście Chrystusa, a druga połowa Adwentu kieruje myśli
wierzących na przygotowanie do Bożego Narodzenia, posiada oddzielne
formularze mszalne na każdy dzień i osobną prefację. Fundamentalnym
tematem liturgii adwentowej jest zgromadzenie wszystkich, ze zgromadzeniem
łączy się sąd, a z nim potrzeba czuwania.
Podstawowe przesłanie Adwentu związane jest z wydarzeniem przyjścia
Boga na ziemię w ludzkiej postaci Jezusa Chrystusa. Tę prawdę przybliża
czytanie ewangelijne z IV niedzieli Adwentu [rok A], prezentujące duchową
rozterkę św. Józefa. Perykopy ewangelijne czytane w IV niedzielę roku B i C
przedstawiają wydarzenie Zwiastowania Pańskiego. Zbliżający się dzień
Narodzenia Chrystusa Pana liturgia podkreśla dodatkowo poprzez tzw. „ O ”-
antyfony, które codziennie w uroczysty, biblijny i poetyczny sposób odwołują
się do mającego się wkrótce narodzić Mesjasza, np.: O Emmanuelu..., O
Mądrości Boża...itd.
Inną prawdę teologiczną, rozpoznawaną w formularzach mszalnych Adwentu
można określić jako radosne oczekiwanie na spotkanie z Nowonarodzonym
Chrystusem. III niedziela Adwentu to niedziela radości. Liturgia w tym dniu
sprawowana jest w kolorze pogodnym, różowym, a nie jak w pozostałe
Niedziele Adwentu - fioletowym. Teksty formularza przepełnione są radosnymi
wezwaniami, np.: „ Radujcie się, Pan jest blisko.”
Adwentowa liturgia kieruje do wiernych także przesłanie o ostatecznym
Adwencie, o powtórnym przyjściu Chrystusa na końcu czasów. Czytania
biblijne I niedzieli Adwentu przybliżają prawdę o paruzji, czyli o powtórnym
przyjściu Chrystusa i wzywają do czuwania.
Ewangelijne czytania II niedzieli Adwentu przypominają nawoływanie św. Jana
Chrzciciela: „ nawróćcie się, gdyż Królestwo Boże jest bliskie...”
W okresie Adwentu liturgia często podkreśla rolę Matki Bożej Rodzicielki w
dziele zbawienia. Świadczą o tym zarówno czytania biblijne, jak i celebrowana
maryjna Msza - Roraty.
Nazwa Roraty wywodzi się od słów pieśni na wejście: rorate. Najstarsze
ślady odprawianej w Polsce Mszy roratniej w okresie adwentowym sięgają
XIII w. Swój szczytowy rozwój osiągnęły Roraty w XVI w. Do ich
upowszechnienia przyczyniły się różne stowarzyszenia religijne i bractwa np.:
Bractwo literackie.
W związku z Roratami powstało szereg zwyczajów, jak procesje z
lampionami, zapalanie świecy adwentowej - roratki , która ma
symbolizować Najświętszą Maryję Pannę jako Jutrzenkę przed przyjściem
Słońca - Jezusa Chrystusa, czy też wieniec adwentowy. Na wieńcu umieszcza
się 4 świece, jako symbol 4 niedziel Adwentu. W kolejne niedziele Adwentu
zapala się odpowiednią ilość świec. W całości wieniec adwentowy jest obrazem
wspólnoty oczekującej w miłości i radości swego Pana.
Wołanie św. Jana Chrzciciela: „ prostujcie drogę Panu ” dotyczy każdego
chrześcijanina i każdej drogi życia. Liturgiczne wskazania i zachęty adwentowe
dla człowieka wierzącego powinny przygotować ludzkie serca do radosnego
spotkania z Panem.
Adwent, to czas szczególny , który powinien motywować do podejmowania
kroków w kierunku spraw Bożych odważniej niż dotychczas. Warto
wykorzystać ten czas na pogłębienie życia wiary i osobistej więzi z Panem,
który nadchodzi .
Okres Adwentu przypomina bardzo ważną prawdę, że jako chrześcijanie
jesteśmy w trakcie nieustannego oczekiwania, ciągłego wypatrywania
Zbawiciela. Oczekiwanie wiąże się z potrzebą gotowości, bycia zdecydowanym
na to ostateczne spotkanie. W Adwencie nie chodzi tylko o przygotowanie się
do Świąt Bożego Narodzenia, do świętowania pamiątki Wcielenia się Syna
Bożego w ciało ludzkie, ale o coś więcej. Jest to czas, który uświadamia
wierzącym, że są ludźmi w drodze, czyli pielgrzymami na ziemi, to znaczy, że
zmierzają ku jakiemuś celowi, a takim celem dla każdego chrześcijanina jest
wspólne spotkanie w domu Ojca.
1
1