CZTERY PRZYMIOTY
KOŚCIOŁA
opracowała:
mgr Beata Karczewska
„ WIERZĘ W JEDEN, ŚWIĘTY, POWSZECHNY
I APOSTOLSKI KOŚCIÓŁ. ”
Kościół - greckie ekklesia - oznacza społeczność wszystkich chrześcijan, a
także poszczególne gminy chrześcijańskie.
Stary Testament stworzył podwaliny pod pojęcie Kościół, określając terminem -
qahal -lud Boży, gromadzący się głównie w celu sprawowania obrzędów
kultycznych. Podstawą i ogniwem łączącym qahal Starego Testamentu było
Przymierze. To przymierze z Bogiem, będące konsekwencją wybrania, nadaje
religijny charakter całemu ludowi Izraela oraz ukazuje celowość jego historii.
W Nowym Testamencie zgromadzeniem tym jest nowy lud Boży, nowy Izrael,
nazywany potomstwem Abrahama, wiernymi, świętymi, oblubienicą, domem
Bożym, winnicą. Kościół jest zebraniem powołanych. Powołani są do wspólnoty
z Bogiem i do świadczenia o Chrystusie. Są zgromadzeni i mają stanowić jedno.
Kościół, to nowa wspólnota ludzi, ustanowiona przez Chrystusa, jako
„zwołanie” wszystkich, którzy zostali wezwani, by stanowić część nowego
Izraela i żyć życiem Bożym na miarę łask i wymogów Przymierza
ustanowionego przez ofiarę krzyża. Zwołanie oznacza, że do wszystkich i do
każdego skierowane zostało wezwanie, które domaga się odpowiedzi wiary i
współdziałania z celem nowej wspólnoty, ukazanym przez Powołującego:
„ Nie wyście Mnie wybrali, ale ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to,
abyście szli i owoc przynosili ” [J 15,16]. Celem zwołania jest wprowadzenie
wierzących w Boską komunię. Pierwszym środkiem pozwalającym osiągnąć ten
cel jest słuchanie słowa Bożego: Kościół je przyjmuje, odczytuje i przeżywa w
świetle Ducha Świętego. Kościół jest powołany i wezwany, by wszystkim nieść
słowo Chrystusa i dary Ducha.
Naukę o Kościele rozwinął św. Paweł w listach kierowanych do
poszczególnych gmin. Porównuje on Kościół do Ciała Chrystusa, uwielbionego
Pana, który umarł na krzyżu za grzechy świata. Chrystusowy Kościół w
szczególny sposób przepaja Duch Święty, udzielając mu swych rozlicznych
darów. Do Kościoła wiernych powołuje sam Bóg. Powołanie to realizuje się po
raz pierwszy w sakramencie chrztu, a dopełnienie znajduje w Eucharystii, która
łączy wierzących węzłem miłości. Kościół jest nowym ludem Bożym, który na
podstawie Nowego Przymierza zmierza pod przewodnictwem Chrystusa do
niebieskiej ojczyzny, do Boga. To przewodnictwo gwarantuje Kościołowi
zachowanie bezbłędnej drogi.
Termin „Kościół” w chrześcijańskim języku oznacza zarówno wspólnotę
lokalną lub powszechną wierzących, a zwłaszcza zgromadzenie liturgiczne,
które o tej wspólnocie stanowi. Kościół więc realizuje się we wspólnotach
żyjących Słowem i Ciałem Chrystusa, przez to staje się tym Ciałem. Widzenie
Kościoła jako celu i zarazem drogi prowadzącej do osiągnięcia tego celu staje
się czytelne tylko wówczas, gdy odczytujemy w nim Boży plan zjednoczenia
Boga z ludźmi.
Kościół jest wspólnotą wyznawców Chrystusa, w której dokonuje się
zbawienie świata. Jest on niejako sakramentem zbawienia, jest znakiem i
narzędziem wewnętrznego zjednoczenia człowieka z Bogiem i jedności
wszystkich ludzi między sobą. Kościół głosi, że Bóg zbawił świat w swoim
Synu, Jezusie Chrystusie. Tych, którzy uwierzą jednoczy z sobą przez
sakramenty i gromadzi we wspólnotę miłości. Ta miłość, jaką powinni
odznaczać się wyznawcy Chrystusa, jest potwierdzeniem miłości Boga,
objawionej w Jezusie Chrystusie i prowadzącej do wspólnoty miłości
wszystkich zbawionych w niebie. Do Kościoła wchodzimy poprzez sakrament
chrztu, Duch Święty umacnia nas w wierze w sakramencie bierzmowania,
łączymy się najściślej z Jezusem, który umarł za nas i zmartwychwstał,
przyjmując Jego Ciało i Krew w Eucharystii. Do Kościoła w pełni wcieleni są
ci, którzy w całości przyjmują jego naukę i wszystkie ustanowione w nim
środki zbawienia, oraz pozostają w łączności z papieżem i biskupami. Z
ustanowienia Chrystusa Kościół otwarty jest dla wszystkich ludzi, niezależnie
od narodowości, rasy, kultury i miejsca w świecie. Każdy chrześcijanin ma
swoje zadanie, ma uzupełniać, budować poprzez udręki Kościół. Jego życie
winno być życiem sakramentalnym, ma stawać się świadkiem Chrystusa i
znakiem Boga żywego. Ma głosić Ewangelię, umacniać swych braci w wierze,
kształtować życie społeczne wartościami ewangelicznymi: prawdą i miłością.
Chrześcijanin żyje w czasie Kościoła, w czasie między pierwszym a drugim
przyjściem Chrystusa. Pierwszym krokiem ku Chrystusowi i Jego Kościołowi
jest nawrócenie, odmiana swego wnętrza, do której tyle razy wzywa Ewangelia.
Chrześcijanin musi być czujny i wytrwały.
Fundamentem Kościoła i ogniwem łączącym jest Chrystus, Syn Boży,
który Kościół założył, powołał Dwunastu Apostołów z Piotrem na czele, jako
przedstawicieli 12 pokoleń dawnego Izraela. Im zlecił kontynuację swego
dzieła. Słowo „apostoł” oznacza tego, kto jest posłany. Apostołowie zostali
posłani, aby nieśli wszystkim ludziom orędzie dobrej nowiny o zbawieniu.
Dlatego stali się świadkami Chrystusowego zmartwychwstania. Apostołowie są
pierwszymi świadkami Jezusa, przygotowanymi przez Niego samego. Na ich
świadectwie opiera się wiara Kościoła i wszystkie formy jego apostołowania.
Następcy Apostołów, biskupi, czuwają nad tym, by wiara ta była wiernie
przekazywana. Nauka Apostołów stała się podwaliną wiary Kościoła, stąd
nazywamy ich filarami Kościoła, a Kościół - apostolskim.
Kościół będąc wspólnotą kapłańską, sakramentalną i prorocką został
ustanowiony przez Chrystusa, który nadał mu pewną strukturę, uczynił go
społecznością hierarchiczną i służebną, aby sprawowane w nim rządy pasterskie
mogły się przyczyniać do kształtowania i stałego wzrostu wspólnoty. Tworząc
grupę Dwunastu, Jezus tworzył Kościół jako widzialną społeczność, tak
ukształtowaną, by służyła Ewangelii i przyjściu Królestwa Bożego. Społeczność
ta otrzymała ustrój hierarchiczny z jedno osobową głową. Ustanowił ją Jezus w
osobie Piotra, którego nowe imię oznacza Skałę, Opokę. Na tej opoce
zbudowany jest Kościół.
Głową Kościoła jest Chrystus, nie tylko z woli Ojca, ale także dlatego, że
wprowadza do niego ludzi i ich w nim zatrzymuje. Chrystus utworzył i ciągle
tworzy Kościół zsyłając Ducha Świętego; jest obecny w Kościele w wieloraki
sposób, nie tylko w Eucharystii i innych w sakramentach świętych, i głoszonym
słowie Bożym, ale wszędzie, gdzie „ dwóch lub trzech” zbiera się w imię Jego,
w każdej posłudze bliźniemu i w posłudze pasterskiej. On kieruje Kościołem
przez Ducha Świętego, działającego przez sakramenty i obdarzającego
charyzmatami. Jeśli Chrystus jest Głową Kościoła - to Kościół jest Jego Ciałem,
w którym każdy wierny, podobnie jak poszczególne członki ciała ma jakąś rolę
do spełnienia, współdziałając z innymi.
Kościół jest jeden - żyje dzięki jedynemu Panu, jedną wiarą, przez jeden
chrzest, jedną Ewangelią, spożywa jeden chleb eucharystyczny, w jednym
Duchu, rozdzielającym różne dary. Chrystus jest jedynym pasterzem swej
trzody, stanowi jedyną głowę Kościoła. Jedność jest Bożą zasadą
niepodzielności Kościoła. Kościół jako Ciało, którego Głową jest Chrystus, a
duszą Duch Święty, może żyć w pełni, gdy jest zjednoczony z Trójcą Świętą.
Jest autentycznym świadectwem tylko wtedy, gdy będzie czytelna jego jedność.
Jezus Chrystus nie tylko chciał, by był jeden Kościół, lecz pragnął, by był jeden
Kościół widzialny. „ Jedno jest Ciało i jeden Duch, bo też zostaliście wezwani
do jednej nadziei, jaką daje wasze powołanie. Jest jeden Pan, jedna wiara, jeden
chrzest. Jeden jest Bóg i Ojciec wszystkich, który [ jest i działa ] ponad
wszystkimi, przez wszystkich i we wszystkich ”.[Ef 4,4-6]
Kościół jest święty - zjednoczenie z Bogiem, który jest Święty, sprawia,
że Kościół jest święty nie jako suma świętości jego członków, lecz przez
świętość obecnego w nim Boga, przez świętość swego założyciela, Jezusa
Chrystusa, który ustanowił Kościół, wysługując dla niego w Ofierze krzyżowej
Ducha Świętego, który jest niewyczerpanym źródłem świętości. Kościół jest
święty także przez świętość głoszonej Ewangelii i ze względu na swój cel,
którym jest chwała Boża i zbawienie ludzi, jest też święty ze względu na środki,
jakimi stara się ten cel osiągnąć, a które niosą w sobie świętość Chrystusa i
Ducha Świętego. Kościół nie tylko jest święty, ale także uświęcający przez
Ducha Świętego swoich członków i świat. Wielu członków Kościoła jest
świętych. Początek zdążania do świętości bierze się w nawróceniu i pojednaniu.
Święci ujawniają światu świętość Kościoła na co dzień, pokazują, że można
przezwyciężyć słabości i współpracując z Bożą łaską trwać w komunii z
Chrystusem. Od samego początku swego istnienia Kościół czcił pamięć
świętych. Szczególną czcią otacza Kościół Maryję Matkę Bożą, w której już
cały Kościół jest święty, dzięki Niej chrześcijanie odwracają się od grzechu i
stają się ludem coraz bardziej świętym. Kościół jest święty, gdyż jest
Oblubienicą Chrystusa. „ Mężowie miłujcie żony, bo i Chrystus umiłował
Kościół i wydał za niego samego siebie, aby go uświęcić, oczyściwszy obmyciem
wodą, któremu towarzyszy słowo, aby osobiście stawić przed sobą Kościół jako
chwalebny, nie mający skazy czy zmarszczki, czy czegoś podobnego, lecz aby był
święty i nieskalany ”.[ Ef 5,25-27]
Kościół jest powszechny - jest skierowany do wszystkich ludzi i do
całego człowieka. Powszechność, to głęboki wymiar Kościoła, jej fundamentem
jest powszechna władza Chrystusa zmartwychwstałego i powszechny zasięg
działania Ducha Świętego. Powszechność oznacza otwarcie na całą ludzkość,
wychodzenie poza wszystkie ramy przestrzenne, kulturowe i religijne. Bez
względu na to, czy są to małe, czy bardzo liczne wspólnoty, są tym samym
Kościołem Chrystusa, w którym ogłoszona jest Ewangelia i sprawowana jest
Eucharystia. Powszechność Kościoła nie polega na tym, że już wszyscy ludzie
zostali nawróceni, lecz na tym, że pragnie ich wszystkich dosięgnąć. Kościół w
ciągu swej historii nigdy nie cofnął się w obliczu różnych kultur, jakie napotkał
na swej drodze. Mimo napotykanych przeszkód, potrafił zachować się na
wszystkich kontynentach i we wszystkich narodach. Posłannictwem Kościoła
jest przemiana świata przez świadectwo dawane miłującemu Bogu. Pełnia tego
świadectwa wyraża się w wyznawaniu wiary, życiu sakramentalnym, posłudze
święceń i w sukcesji apostolskiej. Chrystus wyraźnie chciał, żeby Jego Kościół
był otwarty dla wszystkich, a nie tylko dla nielicznych uprzywilejowanych.
„ Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu ”.[ Mk. 16,15]
Kościół jest apostolski - jest zbudowany na fundamencie apostołów, od
których otrzymał prawdę Bożą objawioną przez Chrystusa i w Chrystusie. Jest
uświęcany i prowadzony przez papieża i biskupów, którzy utrzymują tę
apostolską tradycję i są wspomagani przez Ducha Świętego. Działalność
Kościoła zmierza do rozszerzania Bożego Królestwa na całej ziemi. Każdy
członek Kościoła powinien przez świadectwo swego życia uczestniczyć w tej
apostolskiej posłudze, a przez to przyczyniać się do budowania Królestwa
Bożego na ziemi. Źródłem całego apostolstwa jest miłość Chrystusa ożywiana
Eucharystią. Wszyscy członkowie Kościoła, pasterze i wierni są powołani, by
spełniać czynną rolę w jednym ludzie Bożym, który otrzymuje od Niego dar
więzi z apostołami i z Chrystusem w Duchu Świętym. „ Zbudowani na
fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam
Chrystus Jezus. (...)wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić
mieszkanie Boga przez Ducha ”. [ Ef 2,20.22]
Kościół jest jeden, święty, powszechny i apostolski. Jeden, ponieważ jest
jedna wiara, nadzieja i miłość, jeden kult i wspólna troska o lepszy świat łączyć
mają wszystkich wyznawców Chrystusa. W niewidzialny sposób kieruje
Kościołem sam Chrystus, a w Jego imieniu kierują Nim biskupi, następcy
Apostołów, zjednoczeni wokół biskupa Rzymu, następcy św. Piotra. Kościół
jest święty, ponieważ kieruje i działa w nim Chrystus przez Ducha Świętego,
uświęcając wszystkich wiernych, a w okresach trudnych daje zdolność do
przeprowadzania właściwych reform i odnowy życia. Kościół jest powszechny,
czyli katolicki, rozwija się bowiem na całym świecie, gromadząc bardzo dużo
ludzi, wszystkich czasów, kultur i ustrojów. Kościół jest wreszcie apostolski,
tzn. kontynuuje misję powierzoną przez Chrystusa Apostołom, w oparciu o
nieprzerwaną sukcesję apostolską.
BIBLIOGRAFIA
Biblia Tysiąclecia, Poznań - Warszawa 1990
Encyklopedia, Bóg człowiek świat, Katowice 1991
Gouyon P., Wiara Kościoła, Warszawa 1985
Jan Paweł II, Wierzę w Kościół, Libreria Editrice Vaticana 1996
Jelonek T., Biblijna historia zbawienia, Kraków 1987
Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków - Ząbki 1999
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994
Konstytucja dogmatyczna o Kościele, Rzym 1964
Słownik biblijny, Katowice 1990
1
1