INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
ELEKTRYK NA BUDOWIE
I. Postanowienia ogólne
Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:
Ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu tylko pod nadzorem instruktora).
Przejście odpowiedniego instruktażu zawodowego, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i ppoż.
Stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza.
Posiadanie wymaganych predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli norm odzieży roboczej i rękawice robocze.
Przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.
II. Podstawowe czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy
Elektryk na budowie powinien:
Pracę rozpoczynać punktualnie, będąc wypoczętym, trzeźwym, właściwie ubranym i zabezpieczonym (ubranie robocze lub kombinezon, buty robocze z gumową podeszwą, nakrycie głowy, rękawice robocze i gumowe, okulary ochronne, dielektryczny hełm, dielektryczne kalosze, wyposażenie pomocnicze, przystosowane do pracy przy zagrożeniach elektrycznych).
Wysłuchać instruktażu zawodowego, udzielonego przez swojego bezpośredniego przełożonego na temat bieżących zadań w danym dniu roboczym oraz fachowego i bezpiecznego realizowania powierzonych zadań.
Upewnić się, że sprzęt ochronny oraz narzędzia i pomoce są sprawne technicznie i nie mają przekroczonego terminu ich używalności.
Przygotować odpowiedni sprzęt i wyposażenie do wykonywania pracy na budowie, w warunkach niejednokrotnie prymitywnych, a w szczególności:
Sprzęt izolacyjny, chroniący przed porażeniem elektrycznym (drążki izolacyjne, cęgi izolowane do bezpieczników, narzędzia izolowane takie jak śrubokręty, cęgi uniwersalne, gumowe dywaniki i chodniki, pomosty izolacyjne itp.).
Wskaźniki napięcia (neonówki) takie jak uzgadniacze faz, wskaźniki niskiego napięcia, wskaźniki prądu (cęgi Dietza itp.).
Przenośne uziemienia ochronne (ogrodzenia i osłony, tablice ostrzegawcze i informujące itp.).
Sprzęt chroniący przed pośrednim działaniem prądu elektrycznego (okulary ochronne, rękawice brezentowe i gumowe, maski przeciwgazowe, pasy i szelki bezpieczeństwa itp.).
Mieć na uwadze to, że praca na budowie jest bardzo niebezpieczna, należy przy niej niejednokrotnie samemu podejmować odpowiedzialne decyzje, dla prawidłowego przyszłościowego działania określonych układów elektrycznych i urządzeń, a także dla bezpieczeństwa zatrudnionych na innych stanowiskach.
Przygotować odpowiednią dokumentację techniczną, według której będą realizowane otrzymane zadania.
Przygotować części do montażu i uruchamiania układów elektrycznych.
Wszystkie zauważone lub przewidywane zagrożenia przekazać swojemu bezpośredniemu przełożonemu, celem ich szybkiego zlikwidowania, a po upewnieniu się, że zostały one usunięte, przystąpić do realizacji pracy.
III. Zasadnicze czynności pracownika podczas pracy
Elektryk na budowie powinien:
Wykonywać powierzone obowiązki w sposób rzetelny, dokładny, według obowiązującej dokumentacji technicznej oraz wytycznych i wskazówek swojego bezpośredniego przełożonego.
Stosować tylko bezpieczne metody pracy, nie stwarzając żadnych zagrożeń dla siebie i otoczenia.
Podczas pracy (montowania instalacji, aparatury, urządzeń elektrycznych itp.) używać narzędzi i pomocy tylko sprawnych technicznie, nie przeterminowanych, właściwych, nie uszkodzonych.
W przypadku konieczności wykonywania prac przy urządzeniach lub instalacji elektrycznej pod napięciem (w warunkach niebezpiecznych), czynności te wykonywać tylko pod nadzorem pracownika o odpowiednich kwalifikacjach.
Koniecznie stosować okulary ochronne przy sprawdzaniu napięcia lub wymianie bezpieczników.
Podczas wykonywania powierzonej pracy, całą uwagę koncentrować na realizowanych czynnościach, nie rozpraszać się.
Montując instalację i osprzęt w pomieszczeniach ogólnego użytku oraz w lokalach mieszkalnych podczas ich budowy, szczególną uwagę zwracać na zagrożenia powstające podczas tych czynności.
Tablice rozdzielcze wewnętrznych linii zasilających montować rzetelnie i dokładnie, gdyż mogą one, podczas ich przyszłej eksploatacji, powodować określone zagrożenia.
Po wykonaniu (zmontowaniu) układów elektrycznych instalacji, zawsze sprawdzać prawidłowość ich połączeń, co powinno wyeliminować ewentualne awarie (zagrożenia).
Na budowie wykonywać tylko prace zlecone przez swojego bezpośredniego przełożonego.
Znać i przestrzegać zasady dotyczące zabezpieczania się przed porażeniem prądem elektrycznym, a mianowicie:
Znać właściwy sposób zasilania danego urządzenia.
Orientować się w systemach połączenia przewodów prądowych.
Nie dotykać gołymi rękami nie izolowanych przewodów instalacji elektrycznych oraz urządzeń, będących aktualnie pod napięciem.
Wiedzieć, w jaki sposób ratować porażonego prądem elektrycznym, co jest określone odrębnymi przepisami.
Spowodować, aby nie organizowano stanowisk pracy, składowisk materiałów czy półfabrykatów ( detali, przedmiotów), w odległości mniejszej niż 2 metry w linii poziomej od napowietrznej linii energetycznej niskiego napięcia do 1,0 kV, 5 metrów dla linii ponad 1 kV do 15 kV, 10 metrów dla linii do 30 kV, natomiast 15 metrów dla linii powyżej 30 kV.
Tak postępować, aby rozdzielnice na placu budowy były rozmieszczone w taki sposób, by odległość najdalej usytuowanego urządzenia zasilanego, nie przekraczała 50 metrów.
Przewidzieć, że zainstalowane na budowie urządzenia elektryczne, będą kontrolowane pod względem bezpieczeństwa, co najmniej dwa razy do roku, w okresach najmniej korzystnych dla stanu izolacji i oporności oraz przed każdym uruchomieniem urządzenia po naprawach, remontach czy przeróbkach.
Dopilnować, aby stanowiska urządzeń zasilających były odpowiednio zabezpieczone i oznakowane.
Pracując na wysokości, koniecznie pamiętać o:
Przenoszeniu narzędzi, bezpieczników, części zapasowych i wyposażenia tylko w torbach monterskich.
Zabezpieczeniu i znakowaniu miejsc, nad którymi przebiega montaż instalacji lub urządzeń elektrycznych.
Używaniu pasów lub szelek bezpieczeństwa oraz, w zależności od potrzeb, kasku ochronnego.
Używaniu urządzeń pomocniczych (drabiny, schodków, podestów) sprawnych i nieuszkodzonych.
Używaniu tylko właściwych, izolowanych narzędzi i pomocy, podczas realizowania zadań.
Przy korzystaniu z drabiny pamiętać o:
Sprawdzeniu stanu technicznego drabiny.
Odpowiednim ustawieniu drabiny (pod kątem do 600) na podłożu.
Zabezpieczeniu końców drabiny przed obsunięciem się.
Nie przekraczaniu jej dopuszczalnego obciążenia.
Nie układaniu na drabinie żadnych narzędzi i przedmiotów.
Nie przebywaniu na drabinie więcej niż jednej osoby.
Należy pamiętać o odpowiednim (nawet prowizorycznie) zabezpieczeniu kabli i przewodów na placu budowy przed ich zniszczeniem czy uszkodzeniem.
Wykonując z konieczności prowizoryczne montowanie instalacji elektrycznej na placu budowy, tak ją zabezpieczyć, aby przez cały czas działania nie stwarzała zagrożeń porażeniem.
Każdy wypadek przy pracy natychmiast zgłaszać swojemu bezpośredniemu przełożonemu.
Z chwilą zaistnienia wypadku przy pracy, pozostawić miejsce w takim stanie, w jakim wypadek się wydarzył, aż do czasu przybycia Zespołu Powypadkowego a poszkodowanym udzielić pierwszej pomocy.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do fachowego i bezpiecznego wykonania powierzonego zadania zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o wytyczne i wskazówki do dalszego bezpiecznego realizowania pracy.
IV. Czynności zakazane pracownikowi
Elektrykowi na placu budowy zabrania się przede wszystkim:
Używania przeterminowanego sprzętu, narzędzi i pomocy.
Stosowania niebezpiecznych metod pracy podczas realizowania zadań.
Wykonywania tzw. "fuszerek" (dopuszcza się tylko wykonywanie instalacji tymczasowych, ale jedynie zgodnie z obowiązującymi przepisami).
Posługiwania się narzędziami o rękojeściach nie izolowanych przy urządzeniach i instalacjach będących aktualnie pod napięciem.
Wykonywać jakiekolwiek połączenia, które mogą zmienić warunki bezpieczeństwa.
Niepotrzebnego dotykania instalacji lub urządzeń elektrycznych przed wyłączeniem napięcia.
Wykonywać prace na wysokości, gdy ma się przeciwwskazanie lekarskie, lub bez zabezpieczenia.
Korzystania z niesprawnej drabiny podczas prac na wysokości.
Wykonywania pracy niezgodnie z obowiązującymi zasadami i przepisami.
Nie korzystania z ochron osobistych podczas realizowania niebezpiecznych operacji.
Dekoncentrowania się podczas wykonywania bardzo odpowiedzialnych i niebezpiecznych prac.
Lekceważenia ważności wykonywanych prac.
Niestosowania zabezpieczeń przed ewentualnym porażeniem prądem elektrycznym (np. wymiana bezpieczników topikowych bez okularów).
Zezwalać, aby pod liniami napowietrznymi organizowano stanowiska pracy lub składowiska w mniejszej odległości niż przewidziano przepisami.
Dopuszczać do nieprawidłowego instalowania rozdzielnic na placu budowy, używania rur gazowych jako uziomu itp.
Zdejmowania osłon, zabezpieczeń i oznakowań z miejsc, gdzie powinny być zainstalowane.
Nie zabezpieczania przewodów i kabli ułożonych na budowie, nawet prowizorycznie.
Picia alkoholu podczas realizacji pracy, brania udziału w niebezpiecznych zabawach czy żartach, stwarzając zagrożenie dla siebie i otoczenia.
V. Czynności po zakończeniu pracy
Elektryk na placu budowy powinien:
Zdać swojemu bezpośredniemu przełożonemu relację z wykonanej pracy wdanym dniu roboczym.
Oczyścić i odłożyć na miejsce ich stałego przechowywania wszystkie używane narzędzia i pomoce.
Zabezpieczyć rozpoczęte prace (np. monterskie) na budowie, aby nie stwarzały zagrożeń dla otoczenia.
Nie opuszczać stanowiska przed zakończeniem dnia pracy.
VI. Uwagi dodatkowe
Elektryk na budowie powinien:
Zawsze dbać o higienę osobistą i schludny wygląd.
Szanować powierzone mienie, sprzęt, pomoce, ochrony osobiste.
Mieć pełną świadomość, że głównymi zagrożeniami na budowie przede wszystkim są:
Niezabezpieczone i luźno zwisające przewody pod napięciem.
Stykanie się przewodów pod napięciem ze stalową konstrukcją urządzeniami rurami itp.
Lekceważenie przepisów i instrukcji obsługi określonych urządzeń elektrycznych.
Zły stan lub brak uziemień czy zerowań zainstalowanych odbiorników prądu elektrycznego.
Zatarasowanie miejsc obsługi określonej aparatury, urządzeń, rozdzielnicy czy tablic elektrycznych.
Prowizorycznie zawieszone przewody, niezgodnie z przepisami.
Zły stan wyłączników, oporników rozruchowych i różnych zabezpieczeń.
Brak zabezpieczeń urządzeń będących pod napięciem.
Brak oznakowań, oznaczeń, napisów informacyjnych lub znaków rozpoznawczych na urządzeniach, aparaturze czy kablach będących pod napięciem.
Niesumienne kontrole, które nie wykryły braku izolacji na elementach, które powinny posiadać taką izolację lub innych zagrożeń powstałych na placu budowy.
Brak schematów czy nawet szkiców układu sieci, co utrudnia prawidłowe przeprowadzenie montażu, naprawy, eksploatowanie itp.
Przestrzegać zasad i przepisów podanych wyżej, gdyż za ich nie stosowanie można być pociągniętym do odpowiedzialności.
W razie zaistnienia na placu budowy sytuacji nie wymienionych w wyżej podanej instrukcji, zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o dodatkowy instruktaż, aby móc kontynuować prace w sposób fachowy i bezpieczny.
W przypadku powstania pożaru należy
Ostrzec osoby znajdujące się w obrębie zagrożenia.
Wyłączyć zasilanie budynku w energię elektryczną i odciąć dopływ gazu.
Zaalarmować straż pożarną.
Powiadomić przełożonych o pożarze.
Podjąć decyzję o ewakuacji ludzi.
Przystąpić do prowadzenia akcji gaśniczej za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.
Podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada podporządkowania się poleceniom kierującego akcją ratowniczo - gaśniczą.
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
Miejsce pracy, gdzie doszło do wypadku, zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
................................
6