PRAWO ENGLA- wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na artykuły żywnościowe maleje
Krzywe Engla (dla stałych cen)- popyt rośnie ale cena coraz wolnej
- Im dochód wyższy, wielkość popytu przy danej cenie może być większa
Ilustracja prawa Engla :
Dochód (m) |
Wydatki na żywność (ż) |
Udział wydatków na żywność w dochodach
|
Fundusz swobodnej dyspozycji m - ż |
Udział funduszu swobodnej dyspozycji w dochodach
|
300 |
270 |
90% |
30 |
10% |
500 |
400 |
80% |
100 |
20% |
800 |
560 |
70% |
240 |
30% |
1000 |
660 |
60% |
440 |
40% |
Krzywa popytu
(zmiana wielkości popytu)
Zmiana popytu
Czynniki powodujące wzrost popytu:
wzrost dochodów
wzrost liczby ludności
wzrost cen dóbr substytucyjnych
spadek cen dóbr komplementarnych
oczekiwania wobec przyszłej ceny
Czynniki powodujące spadek popytu są odwrotnością podanych czynników powodujących wzrost popytu.
PODAŻ- oferta sprzedaży skierowana na rynek przez producentów przy każdej cenie. Czynniki determinujące:
popyt
cena
koszty wytworzenia
opłacalność produkcji
możliwości produkcyjne
możliwości powiększenia zdolności produkcyjnych
zmiana opłacalności produkcji innych dóbr
zmiana dostępności dóbr
zdolności produkcyjne - produkcja towarowa (przeznaczona do sprzedaży)
Podaż jest równa produkcji towarowej. Może być ewentualnie niższa ale podaż nie może być wyższa od produkcji towarowej.
WYJĄTKI OD PRAWA PODAŻY:
podaż sztywna
podaż nieelastyczna
Zmiana podaży
PRAWO POPYTU; PRAWO PODAŻY; CENA RÓWNOWAGI
1) P1 S > S rynek nabywcy (konsumenta) <nazwa pochodzi od strony uprzywilejowanej >
P (cena spada by pozbyć się produktu z rynku). Mechanizm rynkowy sam ureguluje sytuację na rynku o ile nie będzie żadnych ingerencji ( państwo nie ustali np. ceny minimalnej czy ceny sztywnej- nie można jej zmienić wcale zmieniać <funkcjonowały w Polsce w latach 80-tych>).
2) P2 S < D rynek producenta (sprzedawcy) P cena wzrasta, ponieważ konsumenci nie w pełni zaspokajają swoje potrzeby. Część konsumentów zaakceptuje nową cenę. Jeśli nikt nie zaingeruje wtedy sytuacja się rozładuje. Przez ingerencję nierównowaga jest podtrzymywana sztucznie (np. ceny maksymalne, cena sztywna)
Ponieważ mechanizm nie działa idealnie dlatego państwo ingeruje.
Zmiany na rynku powodują przesunięci krzywych.
MODEL PAJĘCZYNY
(„Wstęp do ekonomii” Lange )
Zależności pomiędzy ceną, popytem i podażą.
popyt na zmianę ceny reaguje od razu
podaż na zmianę ceny reaguje z opóźnieniem
cykle specjalne- pojawia się w nich model pajęczyny (klasyczne w rolnictwie ale też w przemyśle czyli gdy cykle produkcyjne są długie )
P1
P2
m
d
Krzywa Engela dla stałej ceny. P2 > P1
M2 > M1
M1
M2
p
d
Fundusze niezaangażowane w zaspokojenie potrzeb podstawowych
ż
m
m
m
m- ż
m
P
P1
D1
D2
D
P2
opłacalność produkcji
P
d1
d2
D
D2
D1
Cena = constans
Popyt rośnie z D1 do D2
Ceteris paribus - przy innych czynnikach niezmiennych
Cena rośnie z p1 p2
Wielkość popytu spada z D1 do D2
Zmiana wielkości podaży. Wzrost ceny z P do P. wielkość podaży rośnie z S do S
P2
P1
S1
S2
P
S
S
P
S
S
P
P
S
P
P
S1
S1
S
S1
S1
Cena + constans
Podaż rośnie z S do S
Wzrost popytu:
- wzrost ceny równowagi
- wzrost ilości równowagi
P1
P
P2
QR1
QR
Q R 2
D
S2
S
S1
P
D, S
R
S
P
P
P1
P2
Q1
Q
Q2
D, S
D2
D
D1
S
D
P
D, S
P1
PR
P2
D1 = S2
DR = SR
D2 = S1
NADWYŻKA
NIEDOBÓR