PRAWO ENGLA- wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na artykuły żywnościowe maleje
Krzywe Engla (dla stałych cen)- popyt rośnie ale cena coraz wolnej
- Im dochód wyższy, wielkość popytu przy danej cenie może być większa

Ilustracja prawa Engla :

Dochód (m)	Wydatki na żywność (ż)	Udział wydatków na żywność w dochodach	Fundusz swobodnej dyspozycji m - ż	Udział funduszu swobodnej dyspozycji w dochodach
300	270	90%	30	10%
500	400	80%	100	20%
800	560	70%	240	30%
1000	660	60%	440	40%

Krzywa popytu

(zmiana wielkości popytu)

Zmiana popytu

Czynniki powodujące wzrost popytu:

1. wzrost dochodów

2. wzrost liczby ludności

3. wzrost cen dóbr substytucyjnych

4. spadek cen dóbr komplementarnych

5. oczekiwania wobec przyszłej ceny

Czynniki powodujące spadek popytu są odwrotnością podanych czynników powodujących wzrost popytu.

PODAŻ- oferta sprzedaży skierowana na rynek przez producentów przy każdej cenie. Czynniki determinujące:

1. popyt

2. 
   cena

3. 
   koszty wytworzenia

4. opłacalność produkcji

5. możliwości produkcyjne

6. możliwości powiększenia zdolności produkcyjnych

7. zmiana opłacalności produkcji innych dóbr

8. zmiana dostępności dóbr

9. zdolności produkcyjne - produkcja towarowa (przeznaczona do sprzedaży)

Podaż jest równa produkcji towarowej. Może być ewentualnie niższa ale podaż nie może być wyższa od produkcji towarowej.

WYJĄTKI OD PRAWA PODAŻY:

1. 
   
   
   podaż sztywna

2. podaż nieelastyczna

Zmiana podaży

PRAWO POPYTU; PRAWO PODAŻY; CENA RÓWNOWAGI

1) P1 S > S rynek nabywcy (konsumenta) <nazwa pochodzi od strony uprzywilejowanej >

P (cena spada by pozbyć się produktu z rynku). Mechanizm rynkowy sam ureguluje sytuację na rynku o ile nie będzie żadnych ingerencji ( państwo nie ustali np. ceny minimalnej czy ceny sztywnej- nie można jej zmienić wcale zmieniać <funkcjonowały w Polsce w latach 80-tych>).

2) P2 S < D rynek producenta (sprzedawcy) P cena wzrasta, ponieważ konsumenci nie w pełni zaspokajają swoje potrzeby. Część konsumentów zaakceptuje nową cenę. Jeśli nikt nie zaingeruje wtedy sytuacja się rozładuje. Przez ingerencję nierównowaga jest podtrzymywana sztucznie (np. ceny maksymalne, cena sztywna)

Ponieważ mechanizm nie działa idealnie dlatego państwo ingeruje.

Zmiany na rynku powodują przesunięci krzywych.

MODEL PAJĘCZYNY

(„Wstęp do ekonomii” Lange )

Zależności pomiędzy ceną, popytem i podażą.

1. popyt na zmianę ceny reaguje od razu

2. podaż na zmianę ceny reaguje z opóźnieniem

cykle specjalne- pojawia się w nich model pajęczyny (klasyczne w rolnictwie ale też w przemyśle czyli gdy cykle produkcyjne są długie )

P1

P2

m

d

Krzywa Engela dla stałej ceny. P2 > P1

M2 > M1

M1

M2

p

d

Fundusze niezaangażowane w zaspokojenie potrzeb podstawowych

ż

m

m

m

m- ż

m

P

P1

D1

D2

D

P2

opłacalność produkcji

P

d1

d2

D

D2

D1

Cena = constans

Popyt rośnie z D1 do D2

Ceteris paribus - przy innych czynnikach niezmiennych

Cena rośnie z p1 p2

Wielkość popytu spada z D1 do D2

Zmiana wielkości podaży. Wzrost ceny z P do P. wielkość podaży rośnie z S do S

P2

P1

S1

S2

P

S

S

P

S

S

P

P

S

P

P

S1

S1

S

S1

S1

Cena + constans

Podaż rośnie z S do S

Wzrost popytu:

- wzrost ceny równowagi

- wzrost ilości równowagi

P1

P

P2

QR1

QR

Q R 2

D

S2

S

S1

P

D, S

R

S

P

P

P1

P2

Q1

Q

Q2

D, S

D2

D

D1

S

D

P

D, S

P1

PR

P2

D1 = S2

DR = SR

D2 = S1

NADWYŻKA

NIEDOBÓR

---