Z ekonomii można się nauczyć z wykładów, literatury:
- do egzaminu
- do działalności
Ale żeby zrozumieć:
- nie jest to łatwe
- trzeba wyczuć złożoność zjawisk i procesów gospodarczych
- w życiu gospodarczym nie ma czystej ekonomii, gdyż realna, pragmatyczna ekonomia jest zawsze polityczna
- stochastyczność zachowań ludzkich przeszkadza planować
- dominuje interpretacja intuicyjna praw i zjawisk
Istnieją wiadome wiadome - to rzeczy, o których wiemy, że je wiemy.
Istnieją wiadome niewiadome - to rzeczy, o których wiemy, że ich nie wiemy.
Istnieją niewiadome niewiadome - to są rzeczy, o których nie wiemy, że ich nie wiemy.
EKONOMIA:
Ksenofont - ekonomika
Arystoteles - oikos - dom, gospodarstwo; nomos - prawo;
A. Montchretien - traktat o ekonomii politycznej - chodzi o prawa gospodarki państwowej, w odróżnieniu od gospodarstwa domowego
Jest nauką społeczną badającą zachowania ludzi w procesach wykorzystania ograniczonych środków w sferze gospodarowania: produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji.
Wobec ograniczonych zasobów, jakimi pozostają do dyspozycji, a nieograniczonością i nienasyceniem ludzkich potrzeb, ich (zasobów) alokacja musi być racjonalna, efektywna oraz optymalna w danych okolicznościach i czasie.
Przedmiot ekonomii:
- analiza procesów gospodarczych
- opis kategorii i zjawisk gospodarczych oraz ich analiza teoretyczna
- badanie rodzaju ludzkiego w jego codziennym życiu gospodarczym, bada ona tę strone działalności indywidualnej i społecznej, która związana jest z osiąganiem i użytkowaniem rzeczy materialnych, niezbędnych do dobrobytu
- bada stosunki międzyludzkie jako relacje pomiędzy celami i środkami oraz alternatywnymi możliwościami ich użycia
Ekonomia jest nauką o rozwiązywaniu problemu alokacji ograniczonych (rzadkich) zasobów (dóbr) w celu optymalnego zaspokojenia konkurujących ze sobą potrzeb.
Jest nauką badającą, jak ludzie radzą sobie z rzadkością, czyli brakiem nieograniczonej dostępności dóbr.
Dobro - rzecz lub czynność, które zaspokaja potrzeby ludzkie. Dobro jest użyteczne wówczas, gdy ma zdolność zaspokajania potrzeb. Dobra nie występują w takich ilościach, aby wszyscy wszystkie mogli je mieć (nie ma dóbr „wolnych”, pomijając np. powietrze)
Rzadkość - stosunek użyteczności do ilości dobra. Inaczej - ograniczoność zasobów dla zaspokojenia potrzeb. Ma charakter bezwzględny (coraz mniejsze pokłady węgla/ropy) lub względny (wzrastająca liczba ludności oznacza mniejszy areał roliczny na jednego mieszkańca)
Zasób - nagromadzenie różnych czynników (składników) niezbędnych w procesach produkcyjnych. Są to:
Z - zasoby ludzkie (podaż pracy, systemy organizacji i motywacji)
K - zasoby kapitału rzeczowego (fizycznego): ziemia, bogactwa naturalne
T - technologia (stan i organizacja wiedzy
Potrzeby - zaspokajanie potrzeb ludzkich jest celem gospodarowania. Można wyróżnić różne rodzaje potrzeb wg różnych kryteriów:
Egzystencjalne (biologiczne) i socjalne (kultura, oświata)
Konsumpcyjne i produkcyjne
Zaspokaja Ne indywidualnie i zbiorowo
Alokacja zasobów - przyporządkowanie, rozmieszczenie lub rozdział rzadkich zasobów gospodarczych, czynników produkcji do poszczególnych gałęzi produkcji, regionów oraz struktury wytwarzanych dórb i usług do struktury potrzeb
Cena - ilość pieniędzy, za którą można nabyć jednostkę towaru/usługi. W ekonomii cena jest traktowana jako pieniężny wyraz wartości, aczkolwiek równa się wartości tylko przypadkowo i wyjątkowo.
Wartość - w ekonomii brak jednoznacznego zdefiniowania (czasem określana jako niezbędny społeczny nakład pracy)
Współczesne ujęcie przedmiotu ekonomii:
Teoria ekonomii:
Wyjaśnia aksjomaty
Systematyzuje twierdzenia
Abstrakcyjnie przedstawia rzeczywistość
Ekonomia stosowana
Wykrywa/przedstawia sposoby praktycznego stosowania prawidłowości i praw ekonomicznych
Ekonomia pozytywna
Bada zjawiska i procesy, ustala przyczyny i określa ich skutki, zajmuje się przyczynowością
Ekonomia normatywna
Wartościuje, normuje i postuluje jaka powinna być rzeczywistość, zajmuje się celowością działań
Sztuka ekonomii (polityka gospodarcza)
Pragmatycznie wskazuje, jakie stosować oddziaływania i s®odki dla osiągnięcia zamierzonych celów
Ekonomia deskryptywna
Bada konkretne zjawiska, obiekty i procesy gospodarcze
Teoria ekonomii
- stanowu system twierdzeń logicznie i rzeczowo uporządkowanych oraz spełniających przyjęte w niej kryteria
Ekonomia pozytywna
- oznacza opis istniejącej rzeczywistości, zajmuje się światem takim jakim jest, a nie takim, jaki powinien być
Ekonomia normatywna
- dokonywanie ocen wartościujących, jaki świat być powinien, kaie winny być ceny, produkcja, polityka gospodarcza itp.
Sztuka ekonomii:
- współcześnie określana jest polityką gospodarczą lub społeczno-ekonomiczną
- ekonomia miała i ma zawsze silny związek z polityką, a państwo wciąż odgrywa dużą rolę w gospodarce
- jednakże dominacja któregokolwiek z tych czynników powoduje, iż ekonomia przestaje być nauką, a staje się tylko narzędziem
Ekonomia deskryptywna
- przemiotem badań są zawsze konkretne, rzeczywiste zjawiska.
- wnioskowanie dotyczy wyłącznie tego, co praktycznie zostało zbadane
- wynikiem teza, że ekonomia nie może (potrafi?) formułować uniwersalnych teorii, pozwalających objaśniać dowolną rzeczywistość
- jednocześnie wyprowadza pogląd, iż na zjawiska gospodarcze istotny wpływ mają czynniki o charakterze socjologicznym (dominujący?), dlatego poszukiwanie przeczyn należy do kanonu działań
- potwierdzeniem tego poglądu jest aksjomat - celem działalności jest maksymalizacja zysku
Posługuje się zbiorem zasad:
Zasada obiektywizmu - wyniki badań nie mogą być uogólniane do innych obiektów i założeń, a założenia badań nie uwzględniają założeń ideologicznych, doktrynalnych, politycznych, gospodarczych itp.
Zasada kompletności badania - konieczność analizy oraz opisu wszystkich zidentyfikowanych faktów, które mają wpływ na stan danego obiektu
Zasada głębokości badania
Prawa ekonomiczne:
w przyrodzie funkcjonują PRAWA NAUKI. W społeczeństwie obiektywne prawidłowości zwane są PRAWAMI SPOŁECZNYMI, wśród nich będące w polu zainteresowania nauk ekonomicznych nazywane są Prawami ekonomicznymi.
Prawidłowości ekonomiczne - związki i zależności występujące między istotnymi elementami procesu gospodarowania, powtarzające się regularnie i w określony sposób. Są obiektywnymi cechami procesów gospodarczych istniejących w realnej rzeczywistości gospodarczej
Prawa ekonomiczne - określenie ogólnych prawidłowości dotyczących związków i zależności między poszczególnymi składnika
Metody logicznego wnioskowania:
- indukcja
- dedukcja
- redukcja