koncepcje pochodzenia państwa.

T. Hobbes - okres przedpaństwowy był zły, ludzie wyniszczali się wzajemnie, więc stworzyli umowę społeczną, która dała początek państwu (umowa ludu z władcą);

Człowiek z natury jest zły, egoistyczny, dąży do własnych pragnień. Umowa społeczna była jakby podporządkowaniem się suwerenowi (można ją jednak złamać, jeśli suweren nie zapewnia bezpieczeństwa). Państwo jest jak Lewiatan(1651r.), który wszystko wchłania, ale daje też bezpieczeństwo.

Umowy społecznej - głoszona w Oświeceniu - państwo powstało na skutek szczególnej umowy zawartej między członkami społeczeństwa lub między nimi a władcą:

idei genezy państwa

Św. Augustyn - uważa, że choć państwo pochodzi od Boga, to jednocześnie jest `biczem bożym' - karą od Boga jest to, że władca nie zawsze jest dobry, często jest tyranem. Z drugiej strony - człowiek z natury zły, musi być w pełni podporządkowany władcy, by uzyskać zbawienie.

Św. Tomasz z Akwinu - uzasadniał, że zasada władzy pochodzi od Boga, a istniejące konkretne państwa są dziełem ludzi. Prowadzi to do wniosku, że są państwa zarówno dobre i złe. Państwo daje pokój i jedność.

Przymusowy charakter organizacji państwowej

Z WYKŁADU: /i dotyczy współczesności/

Przymus państwa - wymuszanie posłuszeństwa, łagodzenie konfliktów społecznych, przestrzeganie reguł współżycia społecznego.

Każde państwo stosuje przymus, ale w mniej lub bardziej okrutny sposób. Również robi to państwo demokratyczne, tyle że w ramach prawa. Podstawowymi środkami przymusu jest przemoc i groźba, np. kodeks karny. W celu stosowania przymusu powołane są specjalne organy: policja, prokuratura, sądy, administracja publiczna (w dziedzinie stosunków wewnętrznych) , oddziały zbrojne (w stosunkach zewnętrznych). Organy państwowe mają wyłączność dysponowania środkami przymusu fizycznego, choć aktywnie zwalczają jego stosowanie.

Z PODRĘCZNIKA: /i jest to koncepcja historyczna/

Państwo przymusową organizacją społeczeństwa - Fryderyk Engels i W. Lenin:

- czynnikami państwotwórczymi są: władza publiczna, podatki, terytorium

- państwo powołuje aparat państwowy dla utrzymania ładu, bezpieczeństwa (machina biurokratyczna, policja, wymiar sprawiedliwości)

- aparat państwowy posługuje się przymusem i przemocą

- państwo tworzy prawo - wolę klasy panującej o randze ustawy

K. MARKS - podzielił państwa na polityczne i ekonomiczne:

- państwa polityczne trzeba jak najszybciej zniszczyć - rewolucja

- państwo ekonomiczne jest niezbędne - musi scentralizować to, co wcześniej było w rękach kapitalistów; kapitalistów dłuższej skali czasowej umrze i to państwo

Marks zakładał, że w drodze rewolucji socjalistycznej powstanie dyktatura proletariatu, ona miała użyć przemocy w dokonaniu przemian społecznych

LENIN - państwo to organizacja siły i przemocy w celu dławienia jakiejś klasy. Dyktatura proletariatu nie może być pogodzona z parlamentaryzmem, zasadą podziału władz, powszechnym prawem wyborczym i równością wobec prawa. Gdy proletariat stanie się klasą panującą, obali burżuazję; dyktatura proletariatu jest właściwą demokracją. Wg Lenina dyktatura proletariatu to dyktatura partii komunistycznej.

Państwo korporacją terytorialną - Georg Jellinek („Ogólna nauka o państwie”)

- państwo jest złożone z wielu składników, m.in. stosunku woli między władcami a poddanymi - zapewnia jedność państwową

- zjawiska społeczne mają charakter psychiczny (religia, sztuka, nauka)

- wspólnota polityczna musi mieć samodzielną władzę pochodzącą od państwa, a jej władza obejmuje określone terytorium

- państwo jest korporacją terytorialną wyposażoną we władzę zwierzchnią. W tej definicji ujął też trzy elementy: terytorium, ludność, władzę zwierzchnią

- państwo jest organizacją suwerenną, to odróżnia ją od innych organizacji

• „Państwo jest to wyposażona we władzę samorodną jedność związkowa osiadłych ludzi”

Koncepcja narodu w koncepcji Ernesta Gelnera.

W dziele „Narody i nacjonalizm” Ernest Gelner (angielski politolog) mówi o dwóch koncepcjach narodu: (obie mieszczą się w koncepcji republikańskiej i etnicznej)

1) Kulturowa - rozwój społeczeństwa można podzielić na 3 etapy - przedagrarny, agrarny i industrialny - dopiero w tej trzeciej fazie można mówić o wytworzeniu narodu. W epoce industrialne mają miejsce takie zjawiska jak równość, uwolnienie, mobilność, upowszechnienie się pisma - to ono doprowadza do rozpowszechnienia edukacji - jest to powszechna, wręcz globalna edukacja historyczna, polityczna. Następuję identyfikacja całych rzesz zbiorowości, edukacja jest więc twórcą nowoczesnych narodów. Poczucie przynależności do pewnej grupy kulturowej. Etnos - udowodnienie przynależności.

2) Woluntarystyczna - przynależność do narodu poprzez wybór, poprzez wspólnotę kultury, obyczajów. Koncepcja ta jest wykorzystywana przez mniejszości narodowe w poszczególnych państwach. Przynależę, bo poczuwam się do przynależności. Szczególnie wiele odniesień w Europie. Jest to koncepcja obywatelska, republikańska np. we Francji.

Funkcja kulturalno-wychowawcza

Całokształt działań państwa w sferze kultury i wychowania

• wpajanie wiedzy i zdobyczy cywilizacyjnych. ( system edukacji )

• rozpowszechnianie dóbr kulturowych ( mecenat, różne programy wsparcia )

• upowszechnianie idei i wartości ideologicznych wyznawanych przez siły rządzące

kształtowanie postaw i zachowań obywatelskich ( rozpowszechnianie wzorów odpowiadających charakterowi państwa ). Powszechna edukacja jest ważnym elementem budowania tożsamości, istotne dla budowania identyfikacji z państwem. Narodowa legitymizacja daje całym rzeszom świadomość związku z państwem, teraz państwo, poprzez szkolnictwo niepubliczne, ten monopol straciło.

Absolutyzm zapoczątkował państwo nowożytne - ściśle związane z wojną (wojna 30-letnia) - państwo staje się terytorialne, o którego suwerenność musi dbać państwo:

-rozszerza się wpływ państwa na kontrolę i rządzenie siłą militarną

- nikt nie może posiadać monopolu na wojnę oprócz państwa

- wojny niezwiązane z państwami uważane są za nielegalne, tylko państwo zgodnie z prawem, może prowadzić wojnę. Karl Schmidt - wojna jest prawem suwerena, a suwerenem jest ten, który decyduje też o stanie wyjątkowym. Podjęcie decyzji przez państwo staje się decyzją absolutną, suwerenną. Jednak skutki wojny dotyczą ludności, co wywołuje zgrzyt. Wojna jest też jednym z naturalnych czynników rozwoju państwa.

Państwo narodowe a proces integracji europejskiej.

Integracja - proces świadomy i uzależniony od woli państwa.

Skutki integracji dla państwa narodowego:

- przemiana państwa, ale nie prowadzi do upadku czy kryzysu

- państwo traci funkcje kontrolne w dużej mierze

- nie chroni w pełni przed wpływami z zewnątrz

- deficyt w legitymizowaniu procesu legislacyjnego a pojawienie się wpływów z decyzji UE

- rosnąca niezdolność do podejmowania interwencji np. w czasie kryzysu.

Wpływ integracji na państwo przyjęło się nazywać EUROPEIZACJĄ:

- jest to przekazywanie suwerenności na instytucje wspólnotowe (dzielenie się z nimi władzą)

- jest to tworzenie się systemu instytucji wspólnotowych

- jest to dwustronność między państwem narodowym a UE, w wyniku której rozwiązywane są wspólne problemy. Wpływ integracji jest szczególny na struktury, procesy i funkcje.

Koncepcja polityczności u Karla Schmidta.

Schmidt - prawnik, myśliciel polityczy, zm. W 1985r. od maja 33 był w NSDAP. Wg Karla Schmidta nie można zdefiniować pojęcia polityka, natomiast można wyróżnić co jest polityczne, co to jest polityczność. Dla każdej dziedziny życia można wyodrębnić antynomię pojęć; dla moralności - dobro i zło; dla estetyki - piękno i brzydota; dla gospodarki - zysk i strata; dla polityki - wróg i przyjaciel. Schmidt kierował się antynomiami, próbował zdefiniować, co nie jest politycznością. Wprowadził antynomię WRÓG - PRZYJACIEL (sojusznik) - jest to wystarczające kryterium. Można ich inaczej określić „my” i „oni”. Kryterium to uzmysłowiło też, że polityka zawsze wiąże się z konfliktem, znalezieniem kompromisu, consensusu. Kryterium tego nie odnosimy do jednostek, osób prywatnych, ich działań, ale do spraw publicznych. Polityczne przeciwieństwo to największe z możliwych przeciwieństw. Wojna jest zjawiskiem czysto politycznym, nie ma wojen religijnych czy ekonomicznych. Żądanie poświęcenia krwi jest uzasadnione tylko przy walce politycznej. Liberalizm jest błędny, bo nie ma w nim dychotomicznego podziału, nie mam wroga, nie ma więc polityki. Polityki nie da się wyeliminować, będzie zawsze trwała.

---