RYNEK WALUTOWY - to rynek, na którym można kupić i sprzedać walutę na dowolne terminy i występują tu zawsze dwie waluty: kupowana i sprzedawana.
WALUTA - to inaczej system pieniężny, czyli jest to całokształt zasad funkcjonowania pieniądza obowiązujący na terenie danego kraju.
DEWIZY - czyli waluty obce, to krótkoterminowe należności, które ze względu na swoja formę i płynność mogą być użyte do natychmiastowej zapłaty w obrocie międzynarodowym. Należności te to banknoty, depozyty na żądanie w bankach, czeki, weksle pod warunkiem, że opiewają na jednostkę pieniężną innego kraju. Dewizami są również zagraniczne płynne należności uruchamiane przy użyciu kart płatniczych stosowanych w obrocie międzynarodowym. Uważa się, że na rynku walutowym najwięcej jest dewiz w formie należności na rachunkach a vista w bankach i przyjmuje się, że stanowią one od 90-95% obrotów na rynkach walutowych. Rynek ten jest rynkiem rozproszonym i tworzą go wszystkie miejsca, w których przeprowadza się transakcje dewizowe. Jest on rynkiem zdecentralizowanym od względem geograficznym, technicznym i ekonomicznym. Przeprowadza się na nim transakcje 24 godz/dobę ze względu na strefy czasowe , to rynek międzynarodowy ponieważ kilka najważniejszych walut jest przedmiotem obrotu we wszystkich lub prawie wszystkich ośrodkach narodowego rynku walutowego.
Funkcje rynku walutowego:
umożliwia porównywanie cen towarów i usług w poszczególnych krajach dzięki kursom walutowym/umożliwia rozwój handlu walutowego/umożliwia dokonywanie transferów siły nabywczej między różnymi państwami i podmiotami różnych krajów/kursy walutowe ustalane na rynku walutowym są najważniejszą ceną w każdej gospodarce otwartej i stanowią odniesienie dla wszystkich pozostałych cen/jest najważniejszym mechanizmem alokacji zasobów w skali międzynarodowej/ wiąże on narodowe rynki finansowe i przyczynia się do tworzenia międzynarodowego rynku finansowego/jest mechanizmem techniczno - ekonomicznym, bez którego nie byłoby transferu kapitału w skali międzynarodowej/jest jednym z narzędzi, przy pomocy, którego rządy starają się realizować cele polityki gospodarczej.
UCZESTNICY RYNKU WALUTOWEGO:
banki komercyjne - pośredniczą one między rynkiem a klientem, którzy dokonują operacji walutowych. Suma operacji z klientami tworzy w banku otwartą pozycje walutową w poszczególnych walutach, a pozycje te tworzą globalną pozycję otwartą. Na pozycje te składają się przede wszystkim różnice między ilością walut kupionych i sprzedanych. Banki muszą zamykać swoje pozycje na międzynarodowym rynku walutowym.
Cele przeprowadzania operacji na rynku walutowym: obsługa klienta/ zarządzanie otwartą pozycją walutową/ wypracowanie sobie zysku z powyższym działaniem
Bank Centralny - to instytucja odpowiadająca za prowadzenie właściwej polityki kursów walutowych. Operacje tego banku na rynku walutowym zmieniają poziom rezerw oraz podaż waluty narodowej. Jeżeli zaistnieje nadmierny popyt na walutę krajową, to BC będzie za tę walutę kupował waluty obce. Spowoduje to:wzrost rezerw walutowych/ presję na rewaluację własnej waluty/ wzrost cen krajowych/ zwiększenie się ilości pieniądza w obiegu co wywoła presje inflacyjną i może spowodować stymulację wzrostu gospodarczego.
W przypadku nadmiernej podaży pieniądza krajowego występuje spadek kursu tego pieniądza względem innych walut, BC będzie skupował pieniądz krajowy za waluty obce, nastąpi: odpływ rezerw/ presja dewaluacyjna/ zmniejszenie podaży pieniądza krajowego/ zmniejszenie inflacji przez ograniczenie możliwości kredytowych => są to elementy strategii monetarnej państwa.
Instytucje niefinansowe - angażują się w rynek za pośrednictwem banków i są ich najważniejszymi klientami.
Przyczyny prowadzenia przez nie operacji walutowych są dwie: dokonywanie inwestycji w innych krajach/ dokonywanie wymiany międzynarodowej denominowanej w wielu walutach
instytucje finansowe - firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, fundusze powiernicze. Świadomie podejmują ryzyko kursowe w celu inwestowania swoich aktywów w instrumentach tych walut, które przynoszą największy dochód. W rynku tym uczestniczą za pośrednictwem banków.
osoby fizyczne - przeprowadzają najczęściej operacje gotówkowe kupując i sprzedając waluty na własne potrzeby.
maklerzy lub brokerzy - nie są aktywnymi uczestnikami tego rynku ale pośredniczą między rynkiem a bankami, koncentrują w swoich rękach najlepsze kursy kupna i sprzedaży walut i sprawiają, że rynek ten jest efektywny i elastyczny.
------------------------------------------------------
KURS WALUTOWY - cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie. Może być to cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena jednostki waluty krajowej wyrażona w jednostce waluty obcej.
Kurs walutowy spełnia dwie funkcje: informacyjną - informuje osoby prawne i fizyczne w danym kraju o cenie
walut obcych. Jest on wykorzystywany przez importerów i eksporterów/-cenotwórczą - polega na przenoszeniu przez kursy walutowe zagranicznego układu cen i zagranicznych relacji cenowych na krajowy układ cen ze wszystkimi konsekwencjami cenowymi z tym związanymi. Podział kursów walutowych:
kryterium z punktu widzenia czasu funkcjonowania kursów
Kurs wolnorynkowy - określany tylko przez popyt i podaż na waluty obce na krajowym rynku walutowym. Występuje od 1919 - 1924 i od 1929-1933.
Kurs czarnorynkowy - kurs ukształtowany przez nielegalne transakcje kupna i sprzedaży walut. Występuje on w sytuacji gdy oficjalny kurs walutowy ustalony jest na poziomie niezgodnym z układem popytu i podaży na waluty obce i gdy występuje oficjalny zakaz handlu walutami.
Kurs płynny zwany elastycznym - to kurs ustalony przez popyt i podaż na waluty obce ale czasem korygowany przez władze walutowe danego kraju, wtedy gdy oceniają one, że kurs ten odchyla się od pożądanego lub optymalnego, wtedy najczęściej jest to interwencja dolarem amerykańskim na rynku walutowym: a)interwencje mające na celu ochronę interesów gospodarki narodowej - czyste manipulowanie kursem/ b)drugi sposób to interwencja polegająca na takim manipulowaniu kursem aby wywołać szkodliwe skutki - brudna manipulacja kursem (1973)
Kurs stały krótkookresowy, pełzający - to kurs stały, który ulega częstym zmianom najczęściej pod wpływem wyższego tempa inflacji danego kraju w porównaniu z zagranicą
Kurs stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu lub kursu centralnego - ten kurs pozwala wyeliminować krótkookresowe lub przejściowe zakłócenia w bilansie płatniczym (od 1949 - 1971). Kurs ten nie podlegał zmianom w krótkim okresie czasu, często zmieniał się również w średnim okresie. W długim okresie czasu mógł być on zmieniany jeśli wymagał tego stan bilansu płatniczego lub występowała trwała nierównowaga w bilansie.
Kurs sztywny - to kurs niezmieniajac7y się w bardzo długim okresie czasu, nawet wtedy, gdy wymaga tego sytuacja w bilansie płatniczym - występuje odkąd obowiązuje euro.
--------------------------------------------------------Wprowadzenie tego systemu było sposobem dostosowania międzynarodowego systemu walutowego oraz prywatnego systemu bankowego do zmieniających się warunków gospodarowania i zmiany układu sił na świecie.
System wielodewizowy (definicja): w wąskim znaczeniu - jest to wielość walut międzynarodowych;w szerokim znaczeniu - system składający się z różnych rodzajów walut międzynarodowych . Na nie składa się: złoto, waluty między., SDRy - prawa ciągnione - papierowe złoto. tworzeniu pieniądza międzynarodowym w systemie wielodewizowym decydują producenci i eksporterzy złota, władze pieniężne USA, władze pieniężne krajów, których wymienialne waluty znajdują się w obiegu międzynarodowego funduszu walutowego oraz rynki eurowalut nie podlegające kontroli narodowych władz walutowych.
BILANS PŁATNICZY - jest to usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonywane w określonym czasie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi. Bilans płatniczy obejmuje 2 rodzaje transakcji: odpłatne i nieodpłatne. Do odpłatnych: kupno lub sprzedaż towaru lub usługi za gotówkę lub na kredyt/ zamiana towaru lub usługi na inny towar lub usługę/ wymiana, czyli zamiana jednego elementu finansowego na 2 elementy finansowe.Do transakcji nieodpłatnych: nieodpłatne nabycie lub dostarczenie towaru (ew. usługi) np. paczki z zagr