Pyłki<5nm Kurz>5nm
Pyły nieorg- cząst.gleb, skał, sadze, subst.min z zakładów przem, pyliste nawozy min, śr.owadobójcze, chwastobójcze, grzybobójcze
Przyczyny większego zapylenia- niewłaściwe sprzątanie, słanie ściółki, zadawanie pasz; za duże wietrzenie drzwiami i oknami; czyszczenie zw.szczotką ręczną
Skutki- podrażnienie spojówek i dróg oddech; stany zapalne błon śluzowych; przekrwienie i nieżyt oskrzeli, zapalenie pł u świń; pylica pł u drobiu; swędzenia, stany zapalne, pęknięcia skóry; zatkanie gruczołów potowych (zaburzenia termoregulacji); bakt.zanieczyszczenia mleka; zanieczyszczenia mleka, okrywy szerstnej i runa owiec
pyły>100nm całkowicie zatrzymywane w błonie śluzowej jamy nosowej i gardła; 5-10nm docierają do oskrzelików pł; <5nm do pęcherzyków pł;
Aerozole- koloidalne cząst.gazowe, płynne, stałe zawieszone w powietrzu; 0,1-10nm;mają dużą powierzchnię oddziaływania co może wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie zw i ludzi (wpływ toksyczny i możliwość koagulacji w małych oskrzelikach, pęcherzykach pł); powstają poprzez skraplanie się pary wodnej na rozpylonych cząst
Źródła drobnoustrojów- ludzie, zw, pasza, ściółka
Pomieszczenia suche, ze sprawną wentylacją, dobrze oświetlone, jasne nie stanowią źródła zarażeń bo wiele bakt.ginie przez wysychanie (prątki gruźlicy, gronkowiec złocisty, pałeczka ropy błękitnej, przetrwalnik laseczek tężca i wąglika)
Aerozol bakteryjny(biologiczny)- drobnoustroje połączone z pyłami, parą wodną i śluzem; cztery fazy: *f.gruboziarnista- cząst.skł.rozproszonego >100nm *f.drobnoziarnista 100-50nm *f.jądrowo-kropelkowa 50-1nm *f.pyłu bakteryjnego 1-0,5nm (najb.epidemiczne i epizootyczne są dwie ost fazy ponieważ ich cząst.są przenoszone przy najmniejszym ruchu powietrza)
Oznaczanie og.liczby drobn: metoda sedymentacji, m.filtracji przy użycia stałego i płynnego podłoża filtracyjnego, m.zderzeniowe przy użyciu aeroskopów
Zanieczyszczenie gazami- SO2, HF, SiF4, NO, NO2, i In
CO- źródło: silniki spalinowe, piece do ogrzewania pomieszczeń; silne działanie toksyczne (300X aktywniej łączy się z hemoglobiną niż tlen tworząc nieczynną karboksyhemoglobinę); uduszenie przy zawartości 1% w powietrzu
CO2- źr: zw, procesy gnilne i fermentacyjne zachodzące w mokrej ściółce, oborniku, resztkach paszowych; >0,3% świadczy o niewydolnej wentylacji, nadmiernej liczbie zw, niedostatecznym utrzymywaniu czystości; 1%- zmniejszenie liczby oddechów i ich pogłębianie; 4%- hamuje wydalanie CO2 i powoduje jego zatrzymywanie w tkankach; obniża mleczność, %tł w mleku i przyrosty młodzieży
Amoniak- żr: rozkład moczu, kału, ściółki; stężenie NH3 wzrasta wraz ze wzrostem temp; dopuszczalne 26mg/m3; podrażnienie i zapalenie spojówek i bł.śluz.dróg oddech; zanik rzęsek, zgrubienie nabłonka, st.zap, wylewy krwawe do tchawicy i oskrzeli, obrzęk pł; zmiany w równowadze kw-zasad (mniejsza odporność zw); zmniejszenie przyrostów, zażółcenie wełny i wyrastanie słabych włókien u owiec, zmniejszenie nieśności i jakości jaj, %wylęgu piskląt
Siarkowodór- źr: gnilny rozpad niestrawionych resztek białka z kałem, wydalany z gazami przewodu pokarmowego; świadczy o b.niskim stanie higieny (postępowanie z obornikiem); blokuje żelazo w enzymach oddech, upośledzając oddych.kom; poraż ośr.oddych. i ośr.naczyniowo-ruchowe w OUN; podrażnienie i st.zapalny bł.śluz, obniżenie lokalnej odporności
Metatoksyczne działanie gazów- powoduje og.osłabiebie org.zw i jego odporności; dochodzi do powst.objawów subklinicznych, niedostrzegalnych; wiąrze się z długotrwałym oddziaływaniem szkodliwych gazów na zw przy koncentracji nieznacznie przekraczającej dopuszczalne normy
Wykrywacz gazów WG-2 z zestawem rurek wskaźnikowych- w terenie
Przyrządy okr.stężnie na zasadzie absorpcji promieni podczerwonych (infrolit) lub porównania przewodności elektr.po absorpcji na elektrodach pomiarowych (duktolit)- w laboratoriach
Zakwitanie wody- intensywny wzrost planktonu, staje się zielonkawa, mętna, ma specyficzny zapach i smak; rozrastające się rośl.wyższe mogą w ciągu kilku lat zamienić staw w bagno ponieważ podnosi się dno wskutek opadania obumarłych rośl
Wody powierzchniowe- rzeki, strumienie, jeziora, stwy, bagna, błota, kałuże
Wody podziemne *podskórne gł.2-3m, gromadzą się na podłożu 1wszej nieprzepuszczalnej warstwy; nie nadaja się do pojenia za *gruntowe gł.od 7m; mogą tworzyć kilka pokładów wodonośnych; wody gruntowe płytkie (do 15m) stanowią gł.żródło zaopatrzenia gosp; wody mineralne- gruntowe zaw.min.100mg/l rozpuszczalnych solo lub CO2 *wgłębne wolne od drobnoustrojów, o stałej temp; występują na pow.ziemi pod postacią źródeł zstępujących i wstępujących
Cechy dobrej, czystej wody- bezbarwna, bezwonna, bez zawiesin
Ocena sanitarno-hig- na podst.właśc.chemicznych, fizycznych i biologicznych; do badania upoważnione są stacje sanitarno-epidemiologiczne
Temp.wody do pojenia- 8-12st; nie nadaje się: woda o smaku błotnistym, stęchłym, gnilnym (rozkład subst.org); zapach najczęściej łączy się ze smakiem; woda miękka i twarda; o odczynie kwaśnym;
Plankton- drobne org.rośl i zw pozbawione zdolności ruchu lub obdarzone ruchem lecz nie mogące się przeciwstawić kierunkowi wody
Nekton- org.pływajace czynnie (ryby, płazy)
Bentos- zespoły zw na ogół nieruchomo spoczywającena dnie zbiornika
Liczba bakterii- główny biologiczny wsk.przydatności wody do picia; wodę bada się na obecność drobn.saprofitycznych- ich liczba świadczy o st.zanieczyszcz. subst.org (korelacja z liczbą pełnozjadliwych drobn.chorobotwórczych)
Miano coli- najmniejsza obj.wody w której stwierdzono obecność 1bakt.z gr.coli (pałeczki okrężnicy): miano=100 bdb woda
Samooczyszczanie się wód- związane z sedymentacją czyli opadaniem na dno zawieszonych cząst.wraz z drobn. które na nich przebywały oraz soli nierozpuszczalnych; zw.org ulegają mineralizacji z wykorzystaniem O2 i bakt giną bo nie mają się czym żywić; bakt są zjadane przez plankton i skorupiaki; je zjadają ryby; drobn.niszczone są przez promienie ultrafioletowe;
Oczyszczanie wody *mechaniczne 1.sedymantacja w osadnikach 2.przepuszczanie przez filtr; jeśli jest duże zanieczyszczenie przed filtrowaniem należy przeprowadzić koagulację ; wytrąca się wtedy osad zatrzymywany przez złoża filtru; dodatkowo chlorowanie
Klimat budynku- klimat zewn, ciepłochronność przegród budowlanych, wielkośc obsady, sprawność wentylacji i kanalizacji, przyjęty syst.technologiczny
Ciepłochronność określana jest współczynnikiem ogólnego przewodzenia ciepła przez przegrody (k) ilość ciepła w W/m2 jaka jest przewodzona przez 1m2 przegrody konstrukcyjnej przy różnicy temp po obu str.przegrody wynoszącej 1st
Bilans cieplny- porównanie ilości ciepła emitowanego przez zw do pomieszczenia a stratami ciepła przez przegrody budowlane, wentylację, parowanie wody z powierzchni wewn.budynku
Wentylacja- cel: usunięcie szkodliwych gazów i nadmiaru pary wodnej, doprowadzenie świeżego powietrza; w lecie odprowadzenie nadmiaru ciepła
Wentylacja naturalna (grawitacyjno-samoczynna)- w pomieszczeniach drobnotowarowych; działanie oparte jest na różnicy masy powietrza nagrzanego, lżejszego i powietrza zimniejszego, cięższego; im różnica wewn i na zewn jest większa tym szybciej następuje wymiana powietrza; wpływ maja też dł.kanałow wywiewnych, powierzchnia przekroju kan.wywiewnych i nawiewnych, odległość nawiewu od wywiewu; warunkiem działania jest różnica temp.5st; kanały wywiewne umieszcza się na stropie, wlot na poz.sufitu; kan.wywiewny powinien mieć u dołu klapę regulacyjną; kan.nawiewne są wykonane w formie poziomych szczelin nad lub podokiennych z klapami regulującymi; napływające chłodne pow.musi być skierowane do góry; rozmieszczone są w całym pomieszczeniu w równych odl; stosunek nawiewnych do wywiewnych 1:3
Wentylacja mechaniczna (wymuszona)- wentylatory elektryczne 1 lub 3fazowe, osiowe lub promieniowe; nawiwne lub/i wyciągowe; wydajność regulowana za pomocą czujników temp/wilg, urządzeń zegarowych; urządzenia te często współpracują z syst.ogrzewczym /nawilżającym; rodzaje: *podciśnieniowa (ssąca)- went.wyciągają z bud.zanieczyszczone pow.a na jego miejsce napływa grawitacyjnie przez kanały nawiewne czyste pow.z zewn *nadciśnieniowa (tłocząca)- went.tłoczą pow.z zewn.za pomocą kan.i rur a pow.zanieczyszczone uchodzi na zewn.otworami okiennymi, kan.wywiewnymi/gnojowicowymi *nadciśnieniowo-podciś- powietrze z zewn.jest doprowadzane a po zużyciu odprowadzane went. *grawitacyjno-mech- went.wtłaczają pow.z zewn a pow.zużyte uchodzi z budynku kan.wyciągowymi znajdującymi się w stropie; wada: wysoki koszt eksploatacji, częste awarie w wyniku korozji chemicznej i erozji pyłowej
Dezynfekcja- niszczenie tylko mikroorganizmów chorobotwórczych; teoretyczne podstawy i praktyczne sposoby odkażania różnych obiektów, ustalenie działania śr.dezynfekcyjnych na kom.drobn
Odkażanie *zapobiegawcze- we wszystkich bud.co pewien czas, najczęściej po zakończ.cyklu prod; również pranie fartuchów, dez.obuwia, mycie naczyń zw.z dojeniem,. Suszenie i kons.uprzęży; przeprowadza właściciel lub ekipa *bieżące- w miejscu wybuchu zarazy przez cały czas jej trwania; niszczenie drobn.w świeżych wydzielinach i wydalinach; odkażanie przedmiotów *końcowe- po odizolowaniu chorych zw od zdrowych, zaraz po wygaśnięciu choroby; powinno objąć całe środ i obsługę
Rodzaje *fizyczne- promienie słoneczne, odkażanie wysoką temp, przez gotowanie, promieniami jonizującymi (gamma) *chemiczne- aldehydy, zw.chloru, jodoformy, zw.fenolowe, zw.powierzchniowo czynne amfoteryczne, kw.nadoctowy, glukonian chlorheksydyny
Dezynsekcja- zespół śr.mających na celu zniszczenie szkodliwych owadów, roztoczy, pajęczaków; podstawowym zabiegiem profilaktycznym jest utrzymanie higieny; jeśli pojawią się owady sanitarne przenoszące choroby zakaźne zwalczmy je preparatami chem (należy przestrzegać wymogów producenta), ultradźwiękami, lampami owadobójczymi
Deratyzacja- niszczenie gryzoni myszowatych, powodujących szkody gosp (zjadają 30% zapasów paszy i żywności i zanieczyszczają je kałem i moczem) i będących przenosicielami chorób (salmonellozy, tularemii, brucelozy, leptospirozy, gruźlicy, kokcydiozy i pasożytów); I etap- zapobieganie (przestrzeganie wymogów sanitarnych, utrzymanie czystości, budowa niedostępnych dla gryzoni śmietników, przechowywanie paszy w szczuroszczelnych skrzyniach, doglądanie całości podłóg, ścian, drzwi, stropów, ram okiennych, w razie wykrycia nor zatykanie ich cementem zmieszanym ze szkłem, osłanianie wentylatorów i okien piwnicznych siatką metalowa o oczkach 12x12mm; II etap tępienie gryzoni *met.fizyczna- pułapki (zmiana przynęt co 2-3dni), potrzaski, beczki z wodą, ultradźwięki (w nocy) *met.chemiczna- trucizny (rodecyty) zmieszane z przynętą (świeżą); trutki wykładamy na małych tekturowych tackach z otworami 5x5cm; ekipy profesjonalne stosują prep.zaweirające naftylotiomocznik (uszkadzają śródbłonki nacz.krwionośnych, dochodzi do obrzęku płuc) *met.biologiczne- naturalni wrogowie gryzoni: psy, koty, łasice, jeże;