PPP2 (ćwiczenia) 21.09.2008 r. Język ^{Kiniuś ™}

JĘZYK- to najwspanialsze i najmocniejsze narzędzie ludzkiego porozumiewania się (spełnia funkcję integracyjna w budowaniu stosunków międzyludzkich) i poznania, ponieważ zawarty w nim obraz świata, narzuca nam widzenie świata (światopogląd), a jednocześnie jego twórcza moc pozwala nam wyrażać każdą nową wiedzę.

Te trzy podstawowe społeczne funkcje języka - komunikatywna, integracyjna i poznawcza - wpływają na losy życiowe jednostek, stąd nasze powodzenie w różnych sytuacjach w ogromnej mierze zależy od tego, na ile umiemy wykorzystać możliwości zawarte w mowie.

Kod werbalny - wszystko to, co jest nam potrzebne do porozumiewania się, to co nabywamy od dzieciństwa.

Kod uwewnętrzniony - to kompetencja językowo - komunikacyjna, stanowi podstawę porozumiewania się, tworzenia komunikatów i ich rozumienia.

Odbiór komunikatów (np. tekstów, wypowiedzi) wymaga nie tylko znajomości kodu (kodów językowych), ale także sytuacji, w której powstaje dany komunikat, a zwłaszcza kontekstów:

KONTEKSTY KOMUNIKATÓW:

1. Komunikacyjny - zachowania komunikacyjne poprzedzające i towarzyszące danemu komunikatowi

2. Poznawczy - czyli fragment systemu poznawczego (dotyczy naszej wiedzy o rzeczywistości)

3. Zdaniowy -  rodzaj poza komunikacyjnej działalności, która istotnie wpływa na zachowania komunikacyjne (nauka, codzienne życie, itp.)

4. Interpersonalny - wynikający z ról społecznych rozmówców (np. nauczyciel - uczeń, pracodawca - pracownik), miejsca i czasu kontaktu oraz atmosfery (intymnie - obco)

5. Kulturowy - m.in. rodzinny, regionalny, narodowy, etc.

( Jak zatem widać, ludzka komunikacja jest jakby zanurzona w ogólnym kontekście życiowym i ma w zasadzie charakter instrumentalny. Komunikaty przekazują informacje o stanach rzeczy, o naszych ocenach, o stosunku do partnera rozmowy, a zatem przy ich pomocy usiłujemy wpływać na samą rzeczywistość i na partnera. Nie komunikujemy się przecież dla samego komunikowania (sztuka dla sztuki), lecz dla osiągnięcia różnych celów życiowych. Nasze komunikaty są najczęściej wielo celowe, a ich realizacja może się układać hierarchicznie, tzn. że intencji głównej podporządkowujemy inne.)

KOMUNIKACJA - rodzaj ludzkiego zachowania polegający na zaistnieniu w danej sytuacji, w ramach innego zachowania kontaktu miedzy dwoma jego uczestnikami, czyli nadawcą i odbiorcą, kontakt taki polega na przekazywaniu informacji, poglądów, uczuć, itp. aby współpartner komunikacyjnego poinformować, wpłynąć na jego myślenie i zachowanie.

KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA - to wiedza na temat użycia języka w grupie społecznej. Jest to znajomość systemu komunikacyjnego, czyli reguł porządkujących użycie języków i odmian języków na p[płaszczyźnie społecznej.

(Kto? Do kogo? Co? I dlaczego? Mówi.)

KOMPETENCJE JĘZYKOWE - jest o wiedza i umiejętności przekazywania sobie i innym myśli i emocji. Dotyczą zarówno wiedzy, jak i zdolności, tego, co wrodzone i tego, co nabyte, treści oraz formy.

( zdolność bardziej pierwotna w stosunku do kompetencji komunikacyjnych)

RODZAJE KOMPETENCJI JĘZYKOWYCH:

1. Lingwistyczna - zdolność do posługiwania się określonymi kodami znaków werbalnych i niewerbalnych w procesie skutecznego (ze względu na cel) lub efektywnego (ze względu na sam proces) przekazywania myśli i uczuć kierujących bądź organizujących oczekiwania odbiorcy i (lub) nadawcy komunikatu.

2. Fonetyczna - zdolność do posługiwania się aparatem mowy, artykułującej określoną liczbę fonemów.

Fonem - dźwięk mowy używany w danym języku.

koza / kosa - zmiana cechy dystynktywnej (z/s) zmiana znaczenia wyrazu

(Możemy więc zrozumieć, dlaczego obcokrajowcy mogą się nauczyć języka polskiego, a nasi rodacy innych języków. Źródłem tej potencji jest bowiem fakt, iż liczba fonemów we wszystkich językach jest stała, zmienia się jedynie częstotliwość ich używania. Tak, jak z siedmiu dźwięków gamy możemy ułożyć nieskończoną liczbę sekwencji melodycznych, a z siedmiu podstawowych kolorów tak wiele różnorodnych barw, tak samo ze stosunkowo większej liczby fonemów możemy ułożyć nieskończoną liczbę znaków werbalnych. Wrodzony program kierujący rozwojem fonemów nie rozwija się jednak w próżni, ale w interakcji z otoczeniem.)

3. Leksykalna - Umiejętność do posługiwania się określonym słownikiem (zasobem słów).

(Rozwinięta kompetencja leksykalna sprawia, że nawet mało gramatyczna wypowiedź pozwala zrozumieć intencje jej nadawcy.)

4. Semantyczna - Umiejętnością używania słów zgodnie z ich znaczeniem, w określonych kontekstach.

5. Syntaktyczna - Umiejętność łączenia słów w ciągi zdaniowe. Kompetencja ta pozwala mówiącemu czy piszącemu stosować się do odpowiednich zasad gramatyki i pisowni.

(Kategoria znaczeniowa - odnosi się do rzeczowników i czasowników.

Kategoria funkcyjna - określa partykuły, zaimki, przyimki, określa relacje pomiędzy osobami, zdaniami.)

6. Prozodyczna - zdolność do zmieniania intonacji, natężenia i napięcia głosu.

Za pomocą tej umiejętności wyrażamy nie tyle treść poszczególnych słów czy zdań, ile sens pewnej całości, a także nasz stosunek emocjonalny do niej. Człowiek pozbawiony tej kompetencji mówi z jednakową mocą, na jednej wysokości głosu, a słowa wypowiedziane na jednej wysokości dźwięku, z jednakowym natężeniem utrudniają zrozumienie komunikatów.

ROZWÓJ KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNYCH DZIECKA:

I stadium - gruchanie / głużenie (`wypowiada' fon) ok. 6 tydzień życia

II stadium - gaworzenie (dziecko zaczyna używać fonemów) ok. 6 miesiąc życia

III stadium - początki intonacji ok. 8 mies. życia

IV stadium - wypowiedzi jedno-wyrazowe ok. 1 rok życia

V stadium - wypowiedzi dwu-wyrazowe ok. 18 mies. życia

VI stadium - końcówki fleksyjne ok. 2 roku życia

VII stadium - pytania i przeczenia ok. 2 lata i 3 mies.

VIII stadium - podstawowa dorosła struktura zdania ok. 4 lat

IX stadium - rzadkie lub złożone konstrukcje ok.5 lat

X stadium - dojrzała mowa ok. 10 lat

2

---