Główne źródła kształtowania się psychologii poznawczej:

• Sprzeciw wobec psychoanalizy i behawioryzmu

• Gwałtowny rozwój cybernetyki, badanie procesów przetwarzania informacji i procesów sterowania

W roku 1967 Neisser opublikował pracę COGNITIVE PSYCHOLOGY - przełom w sposobie myślenia o mechanizmach zachowania.

Psychologia poznawcza - wyjaśnia zachowania człowieka tym jak spostrzega on sytuację, jak ją interpretuje, jaką posiada wiedzę i jakie ma w związku z tym oczekiwania,

Portret człowieka w psychologii poznawczej:

• Człowiek jest samodzielnym podmiotem, w dużym stopniu decyduje o swoim losie

• W swoim zachowaniu kieruje się nie fizycznymi cechami bodźców, ale ich znaczeniem, czyli informacją którą niosą

• Człowiek w toku życia przyjmuje, interpretuje, tworzy, przekształca i przekazuje innym informacje

• W oparciu o posiadane informacje jako sprawca podejmuje celowe działania i sprawuje nad nimi poznawczą kontrolę

• Najważniejszą zdolnością człowieka jest umiejętność generowania informacji oraz twórcze myślenie

UMYSŁ - układ poznawczy odznaczający się określonymi własnościami - inteligencja, zdolności specjalne, systemy pamięci itp.

Informacje gromadzone i porządkowane są w obrębie struktur zwanych schematami poznawczymi.

Struktury poznawcze - schematy zawierające określone informacje będące symboliczną reprezentacją jakiegoś aspektu rzeczywistości np. znaczenie słów.

Procesy poznawcze - procesy leżące u podłoża powstawania i przekształcania struktur poznawczych.

Pytania psychologii poznawczej:

• W jaki sposób osoba funkcjonuje?

• Jakie procesy poznawcze i afektywne kierują aktywnością człowieka?

• Jakie są źródła stałości zachowania człowieka oraz różnic między ludźmi?

Główne funkcje osobowości jako systemu poznawczego:

1. Konstruowanie poznawcze - nadawanie znaczenia doświadczeniu

2. Dostarczenie podstaw do oceny zdarzeń, innych i samego siebie

3. Programowanie działań - ustanawianie celów, dobór strategii działania

4. Sterowanie przebiegiem działania

Główne zadania osobowości jako systemu poznawczego:

1. Adaptacja psychologiczna - zmiana zachowania dzięki której lepiej radzimy sobie ze zmianami środowiska, rozwijamy się

2. Integracja psychologiczna - ujawnia się w poczuciu autonomii, poczuciem przedmiotowej kontroli nad sobą i biegiem zdarzeń

Jakie procesy zapewniają adaptację:

• Samodzielne generowanie dalekosiężnych planów, zamierzeń, tworzenie wyobrażeń swojego Ja, formułowanie zadań życiowych i długotrwałych celów

• Koncentracja na zadaniu

• Perfekcyjne wyćwiczenie elementów czynności, które stają się zautomatyzowane

• Konstruowanie własnej przeszłości

Jakie procesy zapewniają integrację:

• Pojęcie własnej osoby- względnie stały wizerunek własnej osoby

• Samoświadomość - zdolność do monitorowania własnych uczuć, myśli, pragnień

• Proces samoregulacji, umożliwiający korygowanie na bieżąco własnych działań

• Dopasowywanie do standardów wewnętrznych

Obraz siebie: (K.Kozielecki)

Samowiedza - struktura osobowości, która kształtuje się gdy u dziecka rodzi się poczucie własnej odrębności. Świadomość własnej osoby - drugi rok życia.

Podstawowy składnik samowiedzy:

1. Sądy opisowe - jaki jestem

2. Sądy wartościujące - samoocena, co potrafię

Elementy obrazu siebie:

1. Ja Realne - zbiór umiejętności, cec h, marzeń o których jednostka sądzi że jest nimi obdarzona

2. Ja Idealne - zbiór atrybutów, które jednostka chciałaby mieć

Rozwój samowiedzy:

• Zatomizowana (na samym początku)

• Wiązkowa (u dzieci starszych)

• Hierarchiczna (w wieku dorastania)

Zmiany w odniesieniu do źródeł samowiedzy:

• Zewnętrzne - „echoidalne sądy”, obserwacja własnego działania, porównanie z innymi osobami

• Uwewnętrznianie się źródeł samowiedzy

Funkcje samowiedzy:

1. Poznawcza - odkrywanie własnej osoby i swoich właściwości

2. Instrumentalna - posiadana wiedza o sobie zaczyna odgrywać rolę w działaniu

3. Motywacyjna - dążenie do utrzymywania pewnej stabilizacji wiedzy o sobie

4. Generatywna - samowiedza staje się źródłem nowych informacji o sobie

Główni przedstawiciele psychologii poznawczej:

• J. Bruner

• J. Piaget

• G. A. Kelly