FARMAKOLOGIA WYKŁAD 3

Leki stosowane w schorzeniach narządu ruchu. Niesterydowe leki przeciwzapalne - selektywne i nieselektywne inhibitory cyklooksygenezy prostaglandynowej.

Nienarkotyczne leki przeciwbólowe

- działają obwodowe na poziomie nocyceptorów

- hamują aktywność cykloooksygenazy prostaglandynowej (COX)

- hamują syntezę prostaglandyn (PGS)

Działają:

- przeciwzapalnie

- przeciwbólowe

- przeciwgorączkowo

- przeciwpłytkowo (antyagregacyjne)

Prostaglandyny - PGE1, PGE2, PGE2α

Powodują hiperalgezję

Fosfolipidy błony komórkowej

Fosfolipaza Czynniki fizyczne, chemiczne,

prozapalne, mitogenne

KWAS ARACHIDONOWY

Cyklooksygenaza 5 lipooksygenaza

prostaglandynowa (COX) (5 - LOX)

Cykliczne nadtlenki Leukotrieny (LT)

PG (PGG2, PGH2)

Prostaglandyny (PG)

LO

Kwas arachidonowy Leukotrieny

lipooksygenaza

COX - 1 COX - 2

Cyklooksygenaza konstytutywna Cyklooksygenaza indukowana

Żołądek Śródbłonek naczyń, leukocyty

Nerki PGF2α, PGE2, PGI2, PGD2,PGG2, PGH2

Macica - hiperalgezja

- uszkodzenie tkanek

Śródbłonek naczyniowy - podwyższenie temp ciała

Płytki krwi - rozrost tkanki łącznej

OUN - COX - 3 - zwiększenie przepuszczalności naczyń

(przyczyniają się do rozrostu procesu zapalnego

Żołądek - PGE, PGI hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku, podwyższa wydzielanie śluzu co powoduje zwiększenie odporności błony śluzowej na działanie czynników szkodliwych

Nerki - zwiększają persfuzję nerek, diurezę zapobiegają retencji sodu i wody

Macica - działanie kurczące

Śródbłonek naczyń - prostanoidy PGI2 - działa na płytki krwi antyagregacyjnie, rozprasza płytki krwi, rozkurcza mięsnie naczyń krwionośnych; - tromboksan TXA2 - działa pro agregacyjnie, obkurcza mięśnie gładkie naczyń

OUN - układ termostatu, zwiększa temperaturę ciała, utrzymanie odpowiedniej temp ciała 36,6

Nieopioidowe leki przeciwbólowe

1.leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe COX - 3

2.leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe o silnym działaniu przeciwzapalnym NLPZ (hamują COX - 1 , COX - 2 na obwodzie)

1.Pochodne aniliny

Paracetamol

Fenacetyna

Wywierają działanie:

- nefrotoksycznie

- hepatotoksyczne

- paracetamol + alkohol - martwica hepatocytów

- anemia hemolityczna - paracetamol zmienia hemoglobinę w methemoglobinę

Paracetamol polecany jest dzieciom ponieważ jego toksyczność jest mniejsza dla dzieci gdyż mają one nie wykształcone enzymy w wątrobie

Do grupy 2 należą:

- leki nieselektywne (blokują COX - 1, COX - 2)

- leki selektywne COX - 2 (mniej działań niepożądanych)

Pochodne kwasu salicylowego:

Kwas acetylosalicylowy (nieodwracalnie hamuje aktywność COX!!!)

Salicylan sodu

Salicylamid

Z kwasu arachidynowego powstaje tromboksan, który klei płytki krwi, kw. Salicylowy hamuje syntezę tromboksanu w płytkach krwi, zahamowanie przez aspirynę syntezy tromboksanu blokuje przez całe życie płytek

Działania niepożądane

- nudności, wymioty, krwawienia, działanie wrzodotwórcze

- skaza krwotoczna

- dychawica oskrzelowa (astma aspirynowa)

- u dzieci zespół Rey'a (encefalopatia ze stłumieniem wątroby)

Szum w uszach, upośledzenie słuchu

Zatrucie ostre

- zaburzenie gospodarki kwasowo - zasadowej (niewyrównana kwasic oddechowa, kwasica metabolizowana)

- śpiączka

- czasowe pobudzenie psychoruchowe tzn. encefalopatia salicylowa

- zaburzenia krążenia

- skaza krwotoczna

Leczenie ostrego zatrucia

- płukanie żołądka (aktywny węgiel)

- wymuszona diureza

- zwalczanie kwasicy metabolicznej (dożylne wlewy wodorowęglanu sodowego, kontrola pH krwi oraz stężenie CO₂)

- hemodializa

Pochodne pirazolonu

1.Propyfenazon

Metamizol (Pyralginum, Noualgin)

2.Fenylobutazon, Oxyfenobatazon (działnie przeciwzapalne)

Działanie cholinolityczne - rozkurczające mięśnie gładki

Działanie niepożądane

- reakcje o podłożu alergicznym (pokrzywka, wysypka, obrzęki twarzy nawet krtani, obrzęk błony śluzowe)

- nudności, wymioty, krwawienia, działanie wrzodotwórcze

Pochodne kwasu antraanilonowego

Kwas mefenomowy

- zapalenie korzeni nerwowych

- ból mięśni

- bóle pourazowe

Pochodne fenyloproprionowego

Ibuprofen

Naproksen

- bóle w przebiegu schorzeń reumatycznych

- bóle mięśniowe, stawowe

Pochodne kwasu amino octowego

Diklofenak

- gościec przewlekły

- zesztywniające zapalenie kręgosłupa

Zmiany zwyrodnieniowe stawów

Oksykomy

Piroxikam

- reumatoidalne zapalenie stawów

- zesztywniające zapalenie kręgosłupa

-zapalenie mięsni

Działają długo i mają skłonność do kumulacji

Działanie niepożądane nieselektywnych NLPZ

- gastropatie - owrzodzenia żołądka i jelit, krwawienia, perforacje

- zmniejszenie przepływu krwi przez nerki i zatrzymanie Na⁺ i H₂O, obrzęki i skłonność do nadciśnienia

- przedłużenie czasu krwawienia (krew z błony śluzowej, dziąseł)

- kobiety w ciąży - opóźnienie czasu porodu krwawienie z dróg rodnych, przedwczesne, przedwczesne zamykanie przewodu tętniczego

- objawy nadwrażliwości - obrzęk krtani, napad dychawicy oskrzelowej (astma aspirynowa), pokrzywka, wstrząs utrata przytomności

- działanie hepatotyczne

- interakcje - wypieranie innych leków z połączeń z białkami osocza

Selektywne inhibitory COX - 2

Nimsulid

Nabumeton

Celecoxib

Rofecoxib

Lumiracoxib

Etoricoxib

Selektywne inhibitory COX - 2 zmniejszają ryzyko:

- zawałów serca

- epizodów zakrzepowo - zatorowych

- nadciśnienie

- zastoinowa niewydolność krążenia

- nie hamują syntezy tromboksanu w płytkach krwi

- hamuje syntezę prostocykliny w komórkach śródbłonka naczyń

- im większa selektywność NLPZ w stosunku do COX - 1 tym silniejsze działanie szkodliwe na przewód pokarmowy

- im większa selektywność NPLZ w stosunku do COX - 2 tym większe ryzyko występowania powikłań sercowo - naczyniowych

COX - 1 Kwas acetylosalicylow

Indometacyna

Naproksen

Indobufen

Diclofenak

_______________

Celecoxib

Rofecoxib

Lumiracoxib

Etoricoxib COX- 2

---