1.Omów metodologię wyznaczania elastyczności cenowej popytu dowolnie wybranego punktu na krzywej popytu

I metoda - do wybranego punktu na krzywej popytu prowadzimy linię styczną

• następnie mierzymy przy pomocy jednostek miary, odległość między punktem a odciętą oraz odległość między punktem i osią rzędnych.

• elastyczność w wybranym punkcie jest stosunkiem odległości punkt - odcięta do odległości punkt - rzędna

P

R Rys. elastyczność

punktowa popytu

O QD

Elastyczność cenową popytu w punkcie P zapisujemy: E =

II metoda - mierzenia elastyczności na osi poziomej ( odciętych )

III metoda - mierzenie elastyczności na osi pionowej ( rzędnych )

P

A

D E

O C QD

2. Wymień rodzaje popytu ze względu na stopień elastyczności i przedstaw jej interpretację graficzną.

E = popyt doskonale elastyczny - oznacza, że dla danej ceny popyt może

przyjmować dowolne rozmiary

E 1 popyt stosunkowo elastyczny - oznacza, że jednostkowa

zmiana ceny wywołuje więcej niż jednostkową zmianę popytu

E = 1 elastyczność jednostkowa - oznacza, że

M jednostkowej zmianie ceny towarzyszy jednostkowa

zmiana popytu

E 1 popyt stosunkowo nieelastyczny -

oznacza, że jednostkowa zmiana ceny powoduje

mniej niż jednostkową zmianę popytu

E = 0 popyt doskonale nieelastyczny

QD oznacza że dla każdej ceny popyt

jest taki sam

3.. Wyjaśnij jak wymienione niżej czynniki wpływają na cenową elastyczność popytu?

- występowanie substytutów - polega na tym, że im więcej jest substytutów danego

dobra, tym większy jest współczynnik elastyczności cenowej tego dobra. Im dokładniej określimy dane dobro tym bardziej zbliżone będą substytuty i tym bardziej elastyczny będzie popyt na to dobro

- czynnik czasu w jakim dokonują się zmiany - im dłuższy czas trwa zmiana ceny tym

większy jest współczynnik elastyczności cenowej popytu. Elastyczność cenowa popytu

w dłuższym okresie czasu jest większa niż w krótkim

- znaczenie dobra w dochodzie konsumenta - elastyczność cenowa popytu na dobra stanowiące ważną część wydatków w dochodzie konsumenta jest większa aniżeli elastyczność popytu dobra nmiej ważnego dla konsumenta.

4. Jakie są cechy prostej gospodarki towarowej?

• prywatna własność środków produkcji

• produkcja na rynek

• właściciel środków produkcji jest jednocześnie producentem

( zwykle zatrudnia rodzinę lub siłłę roboczą w ograniczonym zakresie )

• mała skala produkcji i świadczonych usług

5. Co oznacza wartość użytkowa i wymienna towaru?

Wartość użytkowa towaru jest to zdolność do zaspakajania potrzeb człowieka

Wartość wymienna towaru jest to stosunek ilościowy ( proporcjonalny) w jakim jeden produkt jest wymieniany na inny

X towaru A = Y towaru B

Towar B odgrywa rolę ekwiwalentu towaru A Na przestrzeni historii Stał się nim pieniądz

Ogólna forma wartości pieniądza posiada postać :

X towaru A = Y jednostek pieniężnych ( to cena )

Cena jest najwyższą formą wartości wymiennej, oznacza ona ilość pieniądza którą trzeba zapłacić za jednostkę towaru

6. Jakie znasz rodzaje pieniądza współczesnego?:

• gotówka

• czek bankowy - to dokument w którym wystawca zleca swojemu bankowi wypłatę określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub osobie której nazwisko wypisane jest na czeku.

• weksel - to dokument kredytowy zobowiązujący wystawcę do zapłacenia wierzycielowi w określonym miejscu i czasie wymienioną na nim sumy pieniężnej. Są weksle proste i trasowane. Prosty dot. dwóch kontrahentów , trasowany ( ciągniony ) dot. 3 ch osób, wierzyciel poleca dłużnikowi zapłatę osobie trzeciej

• pieniądz elektroniczny - konta bankowe znajdują się w pamięci komputera i są automatycznie obsługiwane za pomocą urządzeń elektronicznych. Dotychczas stosowane formy rozliczeń bankowych ( czeki, polecenia przelewu ) zastępowane są kartami płatniczymi z pominięciem dokumentacji papierowej

7. Na czym polega rola rynku w gospodarce rynkowej?

Rynek to instytucja lub mechanizm umożliwiający kontakt osobom posiadającym dobra i usługi ( producentów ) z chętnymi do ich zakupu ( konsumentów ).Codziennie dokonuje się wiele transakcji gospodarczych

1.Rynek pomaga ustalić cenę i ilość, czyli decyduje o systemie cen.

2.Rynek doprowadza do równowagi podaży i popytu

3.Za pośrednictwem rynku odbywa się koordynacja działalności indywidualnych podmiotów.

4.Rynek pełni rolę informacji w procesach podejmowania decyzji gospodarczych

5.Podmioty indywidualne traktują system cen rynkowych jako parametry w kalkulacji rentowności swojej działalności gospodarczej

8. Omów i przedstaw graficznie istotę prawa Engla.

W miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko rośnie ogólny popyt ale również zmienia się jego struktura. Zmiany te idą w kierunku zmniejszania się procentowego udziału wydatków na żywność i inne dobra niższego rzędu przy jednoczesnym wzroście procentowego udziału wydatków na dobra wyższego rzędu.

Prawo nie dotyczy biednych i bogatych.

Przyrost zakupów dobra X - Dx Przyrost zakupów dobra X - Dx

są malejące są rosnące

9.Czym różni się metoda elastyczności łukowej od punktowej?

1. Elastyczność łukowa - mierzona jest w przedziale między dwoma punktami. Oblicza się dla dużych zmian cen. Dotyczy odcinka ( segmentu ) krzywej popytu.

2. . Elastyczność punktową - stosuje się w przypadku gdy ceny są niewielkie i oblicza się dla konkretnego punktu leżącego na krzywej

Elastyczność łukowa popytu Elastyczność punktowa popytu

10. Wyjaśnij w jaki sposób cena rynkowa prowadzi do stanu równowagi na rynku?

Cena przy której rozmiary podaży zrównają się z rozmiarami popytu nosi nazwę ceny równowagi rynkowej. Cena równowagi „oczyszcza” rynek z jakiejkolwiek nadwyżki popytu bądż podaży - dlatego nosi też nazwę ceny czyszczącej. Jeżeli cena rynkowa różni się od ceny równowagi, wtedy producenci oraz konsumenci są zainteresowani aby zmienić poziom swojej działalności: producenci zwiększają lub zmniejszają ilości produktu oferowane na rynek, a konsumenci zwiększają lub zmniejszają ilości produktu które chcą kupić. W ten sposób mechanizm sił rynkowych doprowadza do równowagi.

11. Wyjaśnij znaczenie założenia ceteris paribus w budowaniu modeli ekonomicznych

Wzrostowi ceny towarzyszy spadek wielkości popytu , a niższym cenom - większe ilości dokonywanych zakupów, czyli spadkowi ceny towarzyszy wzrost wielkości popytu

( ceteris paribus - wszystkie czynniki są stałe oprócz ceny dobra.)

Wzrost ceny dobra X powoduje „ ceteris paribus „ zastąpienie dobra X przez dobro Y które staje się relatywnie tańsze.

12. W jaki sposób inwestycje wpływają na przyszłe możliwości produkcji?

Nowe technologie, wzrost zasobów kapitału rzeczowego i ludzkiego są głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego. W wyniku wzrostu następuje przesuwanie się w górę granicy możliwości produkcyjnych.
Postęp technologiczny i organizacyjny pozwala na bardziej intensywne wykorzystanie danych zasobów. Jest to intensywna droga wzrostu gospodarczego.
Wzrost gospodarczy (przesunięcie w górę granicy możliwości produkcyjnych) można osiągnąć również na drodze ekstensywnej, tzn. w wyniku zwiększenia ilości dostępnych zasobów przy wykorzystaniu dotychczasowej technologii produkcji. Możliwości są bardzo ograniczone.
Wprowadzenie postępu technicznego do gospodarki związane jest z koniecznością dokonywania wyboru między konsumpcją a inwestycjami. Postęp techniczny wymaga nakładów na badania naukowe oraz eksperymenty produkcyjne. Nowe technologie muszą być następnie wprowadzane do produkcji przez coraz większą ilość przedsiębiorstw, co powoduje że przeznaczają duże ilości kapitału na zakup maszyn, narzędzi.
Przeznaczenie większych środków na dobra kapitałowe oznacza, że w danym momencie mniej zasobów można przeznaczyć na konsumpcję. Jednakże w następnym okresie poczynione inwestycje kapitałowe zwiększają zdolności wytwórcze i pozwalają na produkowanie większych ilości zarówno dóbr kapitałowych jak i konsumpcyjnych.

13. Dlaczego ludzie odnoszą korzyści z handlu?

Cicero w swojej pracy o powinnościach i zawodach, do zawodów godnych człowieka wolnego oprócz rolnictwa zaliczył także handel na wielką skalę. Jeśli dane zajęcie przynosi duży dochód to jest zajęciem godnym, jeśli przynosi mały dochód to zajęcie jest niegodne.

Św. Tomasz z Akwinu w swojej książsce „ Suma teologiczna” poświęconej zbawieniu obejmuje również aspekty ekonomiczne życia doczesnego. Opracował On koncepcję tzw. Ceny sprawiedliwej, która powinna obejmować koszty produkcji oraz zapewnić zysk swojemu wytwórcy (ma mieć zapewnione godne utrzymanie dla siebie i swojej rodziny) oraz ma mieć dochód na rozwój swojej firmy. Resztę zysku może rozdać ponieważ bogaty też może dostać się do nieba ( być zbawionym).

Czynności związane z obrotem towarowym do których należą: zakup towarów, magazynowanie, sprzedaż, nazywamy handlem. Handel wyodrębnił się pod koniec niewolnictwa, następnie wyodrębniono kupców pośredniczących w wymianie między producentami. Specjalizacja doprowadziła do oszczędności czasu, uzyskaniu lepszych efektów w postaci produkcji lepszych produktów, a co za tym idzie do większego rozwoju gospodarczego.

14. Omów piramidę potrzeb Maslowa

Maslow ujmuje potrzeby człowieka jako hierarchię i jako system, w którym zaspokojenie potrzeb niższych warunkuje rozwój i zaspokojenie potrzeb wyższych. Koncepcję swoją przedstawił obrazowo w formie „ piramidy potrzeb”

5

4

3

2

1

1. potrzeby fizjologiczne- (głód, pragnienie, sen, oddychanie)

2. potrzeba bezpieczeństwa - ( pewność, opieka, porządek, stałość)

3. potrzeba przynależności -społeczna (miłość, czułość, przynależ do grupy, przyjażń)

4. potrzeba uznania i szacunku-( prestiż, statusu, wyróżnianie się, szacunek, władza)

5. potrzeba samourzeczywistniania - ( samorealizacja, dążenie do wykorzystywania swoich uzdolnień, możliwości, zainteresowań.)

Oprócz tych potrzeb są dodatkowe jak potrzeba wiedzy, rozumienia, ciekawości, estetyki.

15. Omów paradoks wody i diamentu.

To co bardziej powszechne i bardziej dostępne jest mniej cenne -woda - łatwe i tanie w pozyskaniu

To co mniej dostępne tym bardziej cenne - diament - trudne w pozyskaniu, a koszt pozyskania wysoki.

Paradoks polega na tym że dobro powszechnie dostępne lecz równie niezbędne jest mniej cenne niż dobro mniej potrzebne lecz rzadziej występujące.

Odwrotna sytuacja może być w sytuacjach extremalnych np. na pustyni woda będzie cenniejsza od diamentu.

16. Omów rodzaje popytu na pieniądz.

Wyróżniamy trzy rodzaje popytu na pieniądz:

1. popyt tranzakcyjny - jest dążeniem do posiadania sald gotówkowych w celu realizacji przewidywanych zakupów dóbr i usług.

2. Popyt przezornościowy - jest dążeniem do posiadania sald gotówkowych w celu finansowania nieoczekiwanych zakupów dóbr i usług

3. Popyt spekulacyjny- jest dążeniem do posiadania pieniądza w przewidywaniu spadku ceny innych aktywów i w przewidywaniu przyszłych zysków.

Zapotrzebowanie na pieniądz jest wprost proporcjonalne do wielkości produkcji w gospodarce, a odwrotnie proporcjonalne do poziomu nominalnej stopy procentowej.

17.Omów podstawowe funkcje pieniądza.

Pieniądz spełnia następujące funkcje w gospodarce towarowo- pieniężnej

• miernika wartości

• środka cyrkulacji ( pośrednika w wymianie)

• środka tezauryzacji (przechowywania bogactwa)

• środka płatniczego

Pieniądz jako miernik wartości - pozwala ustalić ile jest warte, jaką przedstawia wartość liczbową w jednostce pieniędzy.
Pieniądz jako środek wymiany - pozwala wymienić towar na pieniądze, co ułatwiło handel, gdyż wymiana barterowa sprawiła wiele trudności.
Pieniądz jako środek płatniczy -wykorzystywany jest w momencie transakcji wybiegających w przyszłość, np. dom, samochód.
Pieniądz jako środek tezauryzacji (oszczędności) - występuje w momencie, gdy ludzie nie konsumują całego swego dochodu, lecz gromadzą pieniądze, które pozwalają im na zakup dóbr w przyszłości.

18. Omów agregaty podaży pieniądza.

Agregaty pieniężne - główne miary wielkości zasobów pieniądza:

M0 baza monetarna to monety i banknoty w obiegu poza bankiem centralnym

( Mo = R + C, gdzie R to gotówkowe rezerwy banków komercyjnych, a więc

monety i banknoty posiadane przez sektor prywatny)

M1 ilość pieniądza spełniającego funkcję środka wymiany. monety + banknoty +

wkłady w bankach i podobnych instytucjach, których właściciele mogą posługiwać

się czekami.

M2 obejmuje M1 oraz, dodatkowo, wysoce płynne aktywa finansowe. Chodzi o różne

rodzaje tzw. prawie pieniądza czyli np. o wkłady oszczędnościowe.

M3 oznacza M2 powiększone o pozostałe wkłady terminowe sektora prywatnego

Równanie Obiegu Pieniądza

MV = PQ

M - iloczyn zasobów pieniądza

V - prędkość obiegu pieniądza

P - iloczyn poziomu cen

Q - poziom produkcji krajowej

19. W jaki sposób Bank Centralny może wpłynąć na podaż pieniądza na rynku?

Narodowy Bank Polski dąży do stabilizowania gospodarki i wspierania rozwoju gospodarczego przy pomocy polityki pieniężnej

Bank Centralny spełnia 4 funkcje

1. jest bankiem emisyjnym - jako jedyny uprawniony jest do emisji pieniądza

2. jest bankiem banków - nadzoruje operacje banków komercyjnych, udziela im

pożyczek na rozszerzenie działalności kredytowej, ustala stopy rezerw obowiązkowych

3. jest bankiem Państwa - gromadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa,

udziela kredytów rządowi na sfinansowanie deficytu budżetowego, zarządza długiem publicznym, dokonuje operacji otwartego rynku, gromadzi rezerwy złota i dewiz.

4. Jest bankiem gospodarki narodowej - reguluje podaż pieniądza utrzymując ją na

poziomie dostosowanym do aktualnych potrzeb gospodarki, zapewnia dostępność i określa warunki kredytowania oraz reguluje wartość wymienną waluty.

Wywiera również wpływ na wielkość zasobów pieniądza na trzy sposoby :

1. przez oddziaływanie na poziom rezerw kontroli zasobów obowiązkowych;

2. przez udzielanie pożyczek instytucjom depozytowym i pobieranie stopy dyskontowej za tę usługę oraz przez

3. skupowanie lub sprzedaż obligacji rządowych, głównie trzymiesięcznych bonów oraz lokat emitowanych przez NBP

RPP dysponują kilkoma metodami wywierania wpływu na wielkość zasobów pieniądza.

Jeśli chcą zwiększyć wielkość zasobów pieniądza mogą:

1. Obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych.

2. Zwiększyć kwotę pożyczek udzielanych bankom członkowskim.

3. Zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku.

Jeśli chcą zmniejszyć wielkość zasobów pieniądza mogą:

1. Podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych.

2. Ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom członkowskim.

3. Sprzedawać obligacje rządowe znajdujące się w posiadaniu NBP.

20. Wyjaśnij różnice miedzy inflacją, a deflacją

Inflacja jest to trwały wzrost przeciętnego lub ogólnego poziomu cen, któremu nie odpowiada równoważny wzrost przeciętnej jakości konsumowanych dóbr
i usług. Można ją alternatywnie uważać za ciągły spadek wartości jednostki pieniężnej. Inflacja jest procesem ciągłym (rosnące ceny), a nie jednorazową znaczną zmianą (wysokie ceny) oraz ma miejsce jedynie w gospodarce opartej o wymianę pieniężną.

Inflacja jest to wzrost przeciętnej ceny dóbr w pewnym okresie.

Koszty inflacji to:

• straty posiadaczy gotówki;

• straty wierzycieli instytucjonalnych;

• straty nabywców obligacji;

• straty przedsiębiorców i pracowników;

• straty podatników; straty emerytów.

Korzyści inflacji to:

• zyski dłużników;

• korzyści odnoszone przez przedsiębiorstwa i pracowników;

• korzyści odnoszone przez polityków i urzędników.

Inflacja spodziewana i niespodziewana

Żródła inflacji: - popytowa i kosztowa.

Inflacja popytowa (ang. demand-pull inflation) jest spowodowana gwałtowny wzrostem popytu w gospodarce. Jego przyczyną może być np. duży deficyt budżetowi państwa, finansowany drukiem pieniądza, lub ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego, prowadzona pod hasłem „zarządzania popytem".

Inflacja kosztowa (ang. tost-push, sellers' inflation) jest spowodowana wzrostem kosztów produkcji, np. duża podwyżka wynagrodzeń, wzrost ceny ważnego surowca, podniesienie cen wytwarzanych produktów przez wielkie, zmonopolizowane przedsiębiorstwa. Podobne skutki może mieć podwyżka podatków. Wielu ekonomistów uważa, że inflacja kosztowa ma charakter kumulacyjny, a to za sprawą „spirali cen i płac": wzrost cen powoduje żądania podwyżek płac, z kolei te prowadzą do dalszego wzrostu cen.

W zależności od poziomu stopy inflacji rozróżniamy:

1) inflację pełzającą (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.

2) inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.

3) inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego.

4) hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego

Deflacja, zjawisko przeciwstawne do inflacji, polegające na obniżaniu się ogólnego poziomu cen dóbr usług, a także produkcji i zatrudnienia w wyniku ograniczenia dopływu pieniądza do gospodarki. Występuje w fazie kryzysu w cyklu gospodarczym i związane jest z nadwyżką globalnej podaży nad globalnym popytem (luka deflacyjna).

21.Omów i przedstaw na wykresie prawo popytu i podaży rynkowej

Prawo popytu rynkowego mówi że wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się ceteris paribus, popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt rośnie.

Popyt rynkowy - to suma wielkości popytu wszystkich konsumentów danego dobra lub usługi zgłaszanego przy każdej cenie w pewnym odcinku czasu.

Rys. krzywa popytu Rys. krzywa

podaży

Prawo podaży - wzrost ceny rynkowej prowadzi ceteris paribus do wzrostu oferowanych ilości tego produktu. Przy wyższej cenie produkcja staje się bardziej korzystna. Spadek ceny produktu wywołuje ceteris paribus - zmniejszenie oferowanych ilości produktu - podaż maleje.

22. Krzywa możliwości produkcyjnych

Krzywa możliwości produkcyjnych (niekiedy nazywana granicą możliwości produkcyjnych lub też krzywą transformacji produkcji) jest graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytwarzane gdy wszystkie zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane. Pokazuje ona wszystkie możliwe kombinacje produkcyjne, gdy wszystkie dostępne zasoby są wykorzystywane w maksymalnie produktywny sposób, przy zastosowaniu najlepszej znanej technologii.

Przyczyny przesuwania krzywej możliwości produkcyjnych :

1. Substytucja zasobów - związana z postępem tech. zastępowanie energii człowieka innymi zródłami np. energia elektryczna, słoneczna, atomowa

2. Rozkładanie kosztów - ograniczona ilość kapitału, organizacja form struktur społecznych od rodzin, spółdzielni do korporacji i towarzystw ubezpieczeniowych

3. Specjalizacja pracy - proces dzieleniai przydzielania różnych zadań poszczególnym osobom posiadającym różne umiejętności i talenty

4. Korzyści skali - to obniżka kosztu jednostkowego wywołana zwiększeniu produkcji, wzrost zużycia zasobów powoduje wzrost wielkości produkcji w danym czasie

5. Handel - wymiana dóbr i usług. Umożliwia gromadzenie korzyści

6. Pieniądz jako zasób - jako zasób jest to środek wymiany lub handlu.

23. Koszt alternatywny

Kosztem alternatywnym danego dobra jest ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra.

Każdy wybór pociąga za sobą korzyści i koszty. Wykorzystanie zasobów do osiągnięcia jednego celu oznacza rezygnację z możliwości osiągnięcia innego celu.

RZADKOŚĆ ⇒ WYBÓR ⇒ KORZYŚCI Z WYBORU ⇒ KOSZTY ALTERNATYWNE

Koszt utraconych możliwości. Obok faktycznych kosztów wytwarzania dóbr producent ponosi także koszty alternatywne, związane z utratą korzyści zastosowania danych zasobów w innej działalności gospodarczej. Kapitał rzeczowy w formie maszyny można zastosować do wytwarzania określonego produktu. Maszynę można również wynająć po możliwe najwyższej cenie i otrzymywać korzyści z opłat za wynajem.. Maszynę można sprzedać a uzyskane pieniądze ulokować w banku lub kupić akcje. Koszt alternatywny zastosowania maszyny do danej produkcji oznacza rezygnację z korzyści, jakie można by osiągnąć wynajmując lub sprzedając maszynę. Koszt alternatywny producenta można również wyrazić w postaci ilości innego produktu, który można by wytworzyć wykorzystując te samą liczbę czynników produkcji, jaką zastosowano do wytwarzania danego produktu.

24. Omów trzy wielkie społeczne podziały pracy, które legły u podstaw gospodarki towarowej:

1. I - miał miejsce pod koniec wspólnoty pierwotnej, polegał na wyodrębnieniu się rolnictwa z pasterstwa,

2. II - dokonał się w okresie niewolnictwa i polegał na wyodrębnieniu się rzemiosła z rolnictwa,

3. III - wystąpił pod koniec niewolnictwa. Nastąpiło wówczas wyodrębnienie się klasy kupców pośredniczących w wymianie między różnymi producentami oraz dokonywało się oddzielanie miast od wsi - wyodrębnienie się handlu.

Zasada specjalizacji pracy wykorzystywana jest na wszystkich poziomach działalności gospodarczej. Możemy wymienić następujące ich rodzaje:

1. Specjalizacja gałęzi przemysłu

2. Specjalizacja firm

3. Specjalizacja regionów - tzw. terytorialny podział pracy.

4. Specjalizacja międzynarodowa (międzynarodowy podział pracy).

25. Omów przesłanki gospodarki towarowej.

Gospodarka towarowa to taki typ gospodarki, w której producenci wytwarzają produkty z przeznaczeniem ich do wymiany, czyli na sprzedaż.

Trzy podstawowe przesłanki powstania gospodarki towarowej:

1. dokonał się społeczny podział pracy,

2. dokonało się ekonomiczne wyodrębnienie producentów na bazie prywatnej własność środków produkcji.

3. dokonało się poszerzenie rynków zbytu.

26. Własność środków produkcji.

Zasoby - czynniki produkcji. Praca-określa nam zasób związany z ludźmi wraz z ich umiejętnościami i doświadczeniami, ilość ludzi zdolnych do pracy: (wiedza, kwalifikacje, praktyczne umiejętności, podstawy psychofizyczne, nauka-specjalny rodzaj pracy, która przybiera formę innowacji np. badawcze lub naukowe mające zastosowanie w procesie produkcji lub dystrybucji.); Ziemia- dobra dane przez naturę nie wytworzone przez człowieka (klimat, powietrze, ciepło słoneczne, rzeki, lasy); Kapitał- rzeczowy-maszyny, budynki, półprodukty, drogi terytorialne, itp. jako rezultat pracy wykonanej wcześniej. Wszystkie dobra używane do wytwarzania dóbr, np. środki produkcji.

Finansowy-są to środki przeznaczone na cele związane ze świadczeniem określonych usług (gotówka, kredyt, papiery wartościowe), bądź przeznaczone na cele produkcji. Związane z wytwarzaniem produkcji. Pieniądz staje się wówczas kapitałem, kiedy przynosi zyski.

27. Narzędzia N B P

NBP dąży do stabilizowania gospodarki i wspierania rozwoju gospodarczego przy pomocy polityki pieniężnej. Instrumentami polityki pieniężnej są:
1) stopa procentowa kredytu refinansowego, tj. kredytu zaciąganego przez banki komercyjne w banku centralnym. Jej podwyższenie powoduje wzrost stóp oprocentowania kredytów w bankach komercyjnych, ograniczenie wartości udzielanych przez nie kredytów i zmniejszenie podaży pieniądza. Obniżenie stopy kredytu refinansowego powoduje skutki odwrotne.
2) stopa rezerw obowiązkowych, wyrażająca minimalną relację wartości rezerw gotówkowych banków komercyjnych do wartości depozytów. Jej podwyższenie przez bank centralny zmniejsza możliwości udzielania kredytów przez banki komercyjne, a zatem ogranicza podaż pieniądza, obniżenie tej stopy powiększa podaż pieniądza.
3) stopa rezerw specjalnych, określająca procentowo część depozytów, którą banki komercyjne obowiązkowo muszą przekazać do banku centralnego jako rezerwę specjalną. Skutki jej zmian są identyczne jak w przypadku stopy rezerw obowiązkowych.
4) operacje otwartego rynku.
Operacje otwartego rynku, działania banku centralnego, polegające na kupowaniu lub sprzedawaniu rządowych papierów wartościowych, głównie weksli skarbowych, w celu regulowania podaży pieniądza kredytowego w gospodarce, poprzez ograniczanie lub rozszerzanie zdolności kredytowej banków komercyjnych.

28. Rodzaje rynków ze względu na poszczególne kryteria.

Ze względu na:

1))zasięg terytorialny - lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy

2)przedmiot obrotu - rynek dóbr i usług, rynek czynników wytwórczych

3)branżę - mięsny, zbożowy, samochodowy, węglowy itp.

4)na sytuację rynkową - zrównoważony, niezrównoważony

5)legalność - legalny , nielegalny

6)liczbę podmiotów - wolno konkurencyjny, oligopolistyczny, monopolistyczny

29. Omów paradoksy popytu.

W teorii popytu istnieją trzy PRZYPADKI SZCZEGÓLNE: tzw. paradoks - efekt Giffena paradoks - efekt Veblena oraz spekulacyjny. W obu wielkość popytu na dane dobro rośnie wraz z ceną tego dobra, wbrew prawu popytu. Inne są jednak przyczyny tego zjawiska.
PARADOKS GIFFENA dotyczy niektórych dóbr niższego rzędu. W przypadku tych dóbr (zwanych też DOBRAMI GIFFENA) wzrost ceny powoduje wzrost popytu na nie - konsument nie może sobie już pozwolić na zakup żadnego innego dobra, stąd kupuje wyłącznie dobro Giffena.
PARADOKS VEBLENA (EFEKT SNOBA) - dotyczy produktów luksusowych. Wzrost ceny tych dóbr powoduje wzrost popytu - są chętniej nabywane przez określoną grupę osób, chcącą się w ten sposób wyróżnić spośród innych.
PARADOKS SPEKULACYJNY - dobra są nabywane w celach spekulacyjnych

W przypadku efektu Giffena i efektu snoba krzywa popytu ma odwrotne nachylenie niż w przypadku dóbr zwyczajnych.

30.Jakie znasz rodzaje elastyczności popytu

Cenowa elastyczność popytu - jest to wrażliwość popytu na czynniki go kształtujące (np. o ile zmniejszy się popyt jak cena wzrośnie o 10%).Współczynnik cenowej elastyczności popytu ustala wielkość wpływu ceny na zmianę popytu

Jest to stosunek względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny

albo stosunek procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany ceny.

Popyt jest elastyczny wtedy, gdy mała zmiana ceny powoduje względnie dużą zmianę popytu. Z punktu widzenia sprzedaży: jeżeli popyt jest elastyczny to wzrost ceny powoduje zmniejszenie przychodów całkowitych, a spadek ceny powoduje zwiększenie przychodów całkowitych.

Jeżeli popyt jest nieelastyczny to wzrost ceny powoduje wzrost przychodów całkowitych a spadek ceny powoduje spadek przychodów całkowitych.

Popyt na produkty o niezbędnym charakterze wykazuje tendencję do bycia nieelastycznym.

Mobilność popytu oznacza przemieszczanie się popytu między sprzedawcami.

Elastyczność cenowa popytu obrazuje reakcję nabywców na zmianę ceny (podwyżki lub obniżki). Determinanty: stopień substytucyjności: im więcej substytutów posiada dobro i im one są bardziej doskonałe tym większa elastyczność cenowa popytu na to dobro. Rodzaj dóbr: na dobra luksusowe popyt będzie bardziej elastyczny niż na dobra podstawowe. Czas: konsument musi mieć czas na zauważenie zmiany ceny, na znalezienie substytutów. Im dłuższy czas trwania zmiany ceny tym popyt na dane dobro będzie bardziej elastyczny. Znaczenie danego dobra dla konsumenta: udział dobra w budżecie konsumentów. Poziom ceny danego dobra: w każdym punkcie elastyczność jest inna. Współczynnik cenowej elastyczności popytu informuje nas o reakcji konsumenta na rynku na zmieniające się ceny towarów.

Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu - jest miarą względnej zmiany wielkości popytu na dobro x pod wpływem względnej zmiany ceny na dobro y. Jeżeli stosunek względnych zmian popytu na dobro x do względnych zmian ceny dobra y jest dodatni wówczas dobra x i y są substytutami a jeżeli jest ujemny to mamy do czynienia z dobrami kmplementarnymi.

Elastyczność mieszana popytu będzie informować jakie są reakcje nabywców pod wpływem zmiany cen dóbr pokrewnych. Mierzy reakcję wielkości popytu na dane dobro wywołaną zmianami ceny jakiegoś innego dobra. Elastyczność mieszana jest dodatnia dla substytutów (cena węgla rośnie, to popyt na ropę naftową też rośnie). Elastyczność mieszana jest ujemna dla dóbr komplementarnych (cena samochodów rośnie, to popyt na benzynę maleje).

Elastyczność dochodowa (popytu) - jest Reakcją popytu na zmianę dochodu mierzy się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu.

Elastyczność dochodowa popytu jest stosunkową zmianą popytu na dane dobro podzieloną przez stosunkową zmianę dochodu. Dzięki tej elastyczności możemy obserwować jak zmieniają się ilości nabywanych dóbr pod wpływem zmiany ich dochodów. Jeżeli dochodu rosną (maleją), rośnie (maleje) ilość nabywanych dóbr poślednich. Wraz ze wzrostem dochodów rośnie ilość nabywanych dóbr luksusowych.

31. Jakie znasz krzywe podaży?

Ilości dóbr oferowane na rynku przez producentów nazywamy podażą. Pomiędzy ilością dostarczanych na rynek produktów i usług a ich cenami istnieje następująca zależność określana jako prawo podaży: wzrost ceny rynkowej produktu prowadzi do wzrostu oferowanych ilości tego produktu; spadek ceny produktu wywołuje zmniejszenie oferowanych ilości produktu. Do najważniejszych czynników, które mają wpływ na kształtowanie się wielkości podaży należą: cena danego produktu; ceny czynników produkcji i technologia; podatki; przewidywania cen oraz ilość przedsiębiorstw w gałęzi.

Najczęściej analizowanymi krzywymi podaży są:

Es > 1 - krzywa podaży elastycznej (zmiana ceny o 1% powoduje zmianę podaży o więcej

niż 1%)

Es < 1 - krzywa podaży nieelastycznej (zmiana ceny o 1% powoduje zmianę podaży o

mniej niż 1%)

Es = 1 - krzywa podaży proporcjonalnej (procentowa zmiana podaży jest taka sama jak

procentowa zmiana ceny)

Es = 0 - elastyczność sztywna

Es = oo - podaż

32. Znaczenie dobra w budżecie konsumenta.

KLASYFIKACA DÓBR, dzieląc je na: dobra normalne (tu dwie podgrupy: luksusowe i podstawowe) oraz dobra podrzędne.
Dobra normalne - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność dochodowa IED>0).

Dobro podstawowe - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wolniej niż dochód i maleje wolniej niż dochód; IED <0,1> (reaguje z mniejszą siłą na zmianę dochodu)

Dobro luksusowe - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód; IED > 1 (reaguje z większą siłą na zmianę dochodu)

Dobra podrzędne - dobro, którego ilość nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i rośnie wraz ze spadkiem dochodu, IED < 0 (reakcja odwrotna).

---