Jak wiadomo aby prawidłowo przeprowadzić badania należy wybrać odpowiednią metodę i technikę badawczą. Metoda badawcza jest powtarzalnym sposobem uzyskiwania pewnego typu informacji, które są niezbędne
do rozwiązania określonego problemu. Pod terminem metoda rozumiemy mówiąc krótko określa konkretne sposoby zdobywania informacji, czyli techniki badawcze. Od wyboru techniki badawczej zależy jaki materiał zostanie zebrany, jaki będzie poziom jego wiarygodności, jego zakres oraz charakter. Oczywiście w zależności od metody zmieniają się także koszty, takiego badania. W swoich badaniach jednym z podstawowych czynników ich wyboru były właśnie ograniczenia natury finansowej, ale skupiłem się też na wymogach celowości oraz adekwatności.

Odpowiedni wybór metody badawczej jest uwarunkowany wyjściowym stanem wiedzy, a zwłaszcza dobrą znajomością istniejących źródeł informacji. „Najogólniejszym kryterium podziału informacji są granice organizacyjne przedsiębiorstwa prowadzącego lub zlecającego badania” . Zgodnie z tym założeniem istnieją dwa rodzaje źródeł:

• Źródła wewnętrzne (przedsiębiorstwa).

• Źródła zewnętrzne (w otoczeniu przedsiębiorstwa).

Dodatkowo źródła zewnętrzne możemy podzielić na źródła krajowe oraz zagraniczne.

W badanym przedsiębiorstwie bardzo przydatne byłyby dane z zagranicy, gdzie oferta także jest kierowana za pośrednictwem gazet, mediów czy biur podróży lecz uzyskanie danych ze źródeł wewnętrznych było znacznie tańsze, łatwiejsze i szybsze,
ale uważam, że nie spowodowało to zbytnich odchyleń od posiadanych danych.

Źródła przedsiębiorstwa były znaczące w zbadaniu struktury wydatków oraz w zdobyciu historii wydawanych reklam.

Równie często stosuje się podział źródeł na:

• Źródła pierwotne

• Źródła wtórne

Źródła pierwotne stanowią określone rzeczy, osoby lub zdarzenia. Źródła te nie są rezultatem żadnego postępowania badawczego. Źródła pierwotne dostarczają najczęściej niepowtarzalnych informacji statystyczno przekrojowych.

W literaturze przedmiotu można odnaleźć jeszcze inny podział źródeł informacji. Jak podaję Z. Kędzior oraz K. Karcz, źródła badań marketingowych mogą być dwojakiego rodzaju:

• teoretyczne,

• empiryczne.

Źródła teoretyczne są to źródła, które umożliwiają pomiar, ocenę oraz interpretację zebranych danych. Do źródeł tych możemy zaliczyć: modele, normy, wzory, prawidłowości, schematy postępowania czy reguły wnioskowania. Natomiast źródła empiryczne są to zbiory danych, które stanowią właściwą podstawę badań. Jak już wspominano źródła te mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny.

W pracach badawczych konieczne jest łączenie obu źródeł informacji. Gromadzenie oraz opracowywanie informacji nie jest bowiem możliwe bez znajomości reguł teoretycznych oraz metodologicznych.

Realizacja postawionego problemu badawczego wymagała badań o charakterze opisowym. W celu uzyskania niezbędnych informacji zastosowano w niniejszej pracy trzy techniki badawcze. Techniki te najdoskonalej pozwoliły uchwycić wszelkie zależności pomiędzy stosowanymi reklamami, a także w dużej mierze wskazać ich wpływ na przychód PSFP.

Techniki, o których mowa to:

• studia literatury przedmiotu,

• analiza dokumentów firmy,

• analiza dostępnych materiałów reklamowych

• kwestionariusz ankiety.

Podstawą do zrealizowania problemu badawczego były studia literatury przedmiotu.
W tym celu niezbędnym elementem niniejszej pracy było zapoznanie się
z zagadnieniami reklamy i oceny jej skuteczności. Praca ta została napisana po uprzedniej wnikliwej analizie literatury przedmiotu. Problematyka reklamy była i jest nadal często poruszanym wątkiem, zarówno przez autorów krajowych jak i zagranicznych, lecz poruszając w temacie reklamy na łamach nowszej literatury naukowej i czasopism zauważ się zmianę idącą w kierunku nowego sposobu zdobycia klienta. Chodzi tutaj o Public Relations, nie mniej reklama dotyczy większości firm funkcjonujących na rynku. Jednakże, świadczy to o kolejnych zmianach w bardzo dynamicznie rozwijającym się w naszych czasach systemu komunikacji z klientem. Różnorodność źródeł literatury pozwoliła na szerokie ujęcie problematyki omawianego zjawiska. Czołowymi polskimi badaczami w tej dziedzinie, których dziełami zasugerowałem się w pisaniu pracy są: J. Kall, J.W. Wiktor, czy W. Budzyński. Nie można też pominąć taki autorów jak Jerzy Altkorn oraz R. Nowacki czy M. Stróżycki, oraz J. Łodziana-Grabowska, którzy nakreślili w swoich pracach naukowych ważną rolą jaką odgrywa reklama i jej skuteczność w efektywnym funkcjonowaniu przedsiębiorstw na tak zmiennym rynku. Studia obejmowały także kilka innych nie wymienionych tutaj pozycji, a pełen zapis literatury znajduję się w bibliografii.

.

Kolejnym elementem badań była analiza dokumentów firmy, danych statystycznych oraz źródeł empirycznych jakimi były stosowane środki reklamowe.

Analiza jest metodą postępowania naukowego, która polega na podziale badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna, gdyż w ten sposób poznaje się zależności badanego zjawiska oraz mechanizm jego funkcjonowania. Analizie tej został poddany zarówno statut PSFP, który reguluję prawnie tą organizację , a także wybrane plany budżetowe za zeszłe sezony. Statut pozwolił określić strukturę w organizacji oraz sposoby przydzielania funduszy na reklamę, a budżet ich procentową wartość. Dane organizacji dostarczyły też informacji o tym jakie formy reklamy były tworzone i gdzie i z jaką częstotliwością były wysyłane, a także informacje zwrotną poprzez liczbę zamówień z danego źródła.

Do tych danych doszły jeszcze dane statystyczne zaczerpnięte z biura spływu.

Dzięki dostępnym reklamom ustaliłem ich rodzaj, zalety i wady ich przekazu oraz czy ich forma i umiejscowienie spełnia założony wcześniej cel.

Jako ostatnią z zastosowanych technik badawczych było badanie ankietowe. „Ankieta jest najbardziej powszechną i najczęściej stosowaną metodą gromadzenia informacji w badaniach marketingowych”. Można także powiedzieć, że ankieta jest zbiorem standaryzowanych technik badawczych, dzięki którym badacz otrzymuje informacje w procesie wzajemnej komunikacji z osobami uczestniczącymi w badaniu ankietowym. Ankieta jest metodą gromadzenia informacji pierwotnych, polegającą na udzieleniu odpowiedzi przez respondentów za pośrednictwem pisemnego przekazu informacji. Do przeprowadzenia ankiety posłużyłem się następującymi ankietami

• audytoryjną (jest rozdawana przy różnych okazjach i zbierana osobiście lub przesyłana pocztą),

• komputerową (tekst ankiety jest ogłaszany w Internecie, zwrot następuje poprzez email). Tutaj jednak posłałem ankietę bezpośrednia poprzez email i tym samym kanałem do mnie powróciła. Dzięki wcześniejszej informacji mogłem uzyskać szybką odpowiedź.

Instrumentem pomiaru w tej metodzie jest zawsze odpowiednio skonstruowany kwestionariusz ankietowy. „Kwestionariusz jest to zbiór pytań zapisanych w określony sposób na kartkach papieru lub w innej formie w celu wywołania żądanych odpowiedzi”. Pytania w kwestionariuszu ankiety są opracowane w taki sposób, że ich treść nie wymaga dodatkowych komentarzy ze strony badacza, sama forma pytania wystarczy do otrzymania właściwej odpowiedzi ze strony respondenta. Ankietowany ma czas do namysłu, sam czyta pytania oraz sam na nie pisemnie odpowiada. Badanie w formie ankiety upraszcza zapisywanie danych i umożliwia ich dekodowanie, interpretowanie oraz opracowywanie.

Podstawową funkcją kwestionariusza jest pomiar, czyli efekt końcowy pozyskiwania informacji ze źródeł pierwotnych. Dzięki niemu otrzymałem odpowiedź na wcześniej planowane pytania.

Ankieta zawierała zarówno pytania otwarte jak i zamknięte. Pytania otwarte charakteryzują się tym, że pozostawiają respondentowi pełną swobodę wypowiedzi, każda odpowiedź jest możliwa. Natomiast pytania zamknięte nie pozostawiają swobody odpowiedzi. Pytania te zawierają zestaw możliwych odpowiedzi, w najprostszym przypadku są to odpowiedzi „tak” lub „nie”.

Do badań ankietowych na potrzeby tej pracy starałem się wybrać grupę reprezentatywną, czyli osoby zróżnicowane wiekiem, stanem majątkowym, oraz pod względem przyczyny przyjazdu (są to bowiem klienci indywidualni, rodziny, grupy zorganizowane tj.: zakład pracy, wycieczki szkolne, wolne grupy powiązane np. hobby itp.). Konkretne osoby były pytane pojedynczo co zminimalizowało możliwość kierowania się opinią osób trzecich. A także z grupą osób, które należały do potencjalnej grupy docelowej (klienci biur podróży) dla tej formy atrakcji turystycznej lecz nie były jeszcze klientami. W tym celu sporządzono kwestionariusz ankiety do samodzielnego wypełniania przez respondentów. Próbę stanowili pracownicy Wojas Kwestionariusz ankiety przygotowany do zbierania informacji składał się z trzech części. Część wstępna zawierała informacje dotyczące tego, kto przeprowadza ankietę, w jakim celu przeprowadzane jest badanie, instrukcję wypełnienia ankiety. Część

Drugą stanowiły pytania odnośnie sedna badań, czyli odnoszące się do znajomości reklam spływu przełomem Dunajca, rozpoznawalności ich na tle innych tego typu atrakcji, znajomość haseł, dni otwarcia spływu, znajomości marki itp. Na końcu zostały umieszczone pytania metryczkowe. Ankieta została przeprowadzana w okresie od 15 do 20 sierpnia 2007roku oraz od 20 do 4 maja 2008 roku.
W sumie zostało przeprowadzonych ??? ankiet. Na podstawie ?? wróconych ankiet zostały opracowane wyniki, które pozwoliły na wyciągnięcie pewnych wniosków dotyczących analizowanego problemu. Ankieta składała się z ? pytań dotyczących zagadnienia badań oraz ? pytań metryczkowych. W kwestionariuszu przeważają pytania zamknięte, ale znalazły się również pytania półotwarte.”

Zob. Kisiel P., Społeczne aspekty badań marketingowych. Wybrane problemy, Wyd. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 1996, s. 15.

Kaczmarczyk S., Badania marketingowe. Metody i techniki, Wyd. PWE, Warszawa 2003, s. 136.

Kędzior Z., Karcz K., Badania marketingowe w praktyce, PWE, Warszawa 2007, s. 71.

Kędzior Z., Karcz K., Badania marketingowe w praktyce, PWE, Warszawa 2007, s. 113.

Kaczmarczyk S., Badania marketingowe. Metody i techniki., PWE, Warszawa 2003, s. 97.

---