Dziedziny aktywności służb społecznych

mgr Renata Dobrzyńska

Wprowadzenie do pracy socjalnej

Wykłady

• praca socjalna

• udostępnianie świadczeń i usług psychoterapia , wychowania, planowanie, rzecznictwo

• wzmacnianie kompetencji pracowników ,pozyskiwanie partnerów i środków powadzenie badań diagnostycznych i

„Praca socjalna ma na celu usprawnienie społecznego funkcjonowania jednostek, tak indywidualnie, jak w grupie, poprzez działania skierowane na ich stosunki społeczne, rzutujące na interakcje między człowiekiem a jego otoczeniem. Działania te dzielą się na trzy grupy funkcjonalne:

• odnowienie utraconej lub osłabionej zdolności,

• zapewnienie zasobów zbiorowych

Praca społeczna wg Heleny Radlińskiej

„polega na wydobywaniu i pomnażaniu sił ludzkich, na ich usprawnianiu i organizacji wspólnego działania dla dobra ludzi”.

Praca socjalna - definicja porządkująca

Praca socjalna jest działalnością prowadzoną przez profesjonalistów (pracowników socjalnych) i nieprofesjonalistów (wolontariuszy) nakierowaną

• wspieranie ludzi w ich społecznym funkcjonowaniu i realizowaniu przez nich ról społecznych;

• rozwijanie społecznego uczestnictwa grup i osób zagrożonych społecznym wykluczeniem;

• stymulowanie rozwoju jednostek i społeczności;

• pomaganie ludziom w wychodzeniu z krytycznych sytuacji życiowych;

• zapewnienie ludziom dostępu do zasobów (świadczeń, usług, instytucji) służących zaspokajaniu ich potrzeb;

• pomaganie ludziom w adaptacji do środowiska społecznego i zmieniających się warunków życia.

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE JEDNOSTKI

optymalne zaspokojenie potrzeb zgodnie z treścią realizowanych ról społecznych, ustanowienie pozytywnych relacji ze środowiskiem (adaptacja społeczna), indywidualny rozwój.

KRYTYCZNE SYTUACJE ŻYCIOWE

Sytuacje jednostek i rodzin polegające na kumulacji następujących okoliczności:

• niezaspokojone są ich podstawowe potrzeby,

• ludzie stają wobec konieczności podjęcia decyzji o wysokim stopniu ryzyka,

• zawodzą dotychczasowe mechanizmy adaptacyjne, dochodzi nawet do załamania się drogi życiowej,

• jednostka nie jest w stanie samodzielnie zmienić swojej sytuacji.

Cele pracy socjalnej

• wspieranie w funkcjonowaniu społecznym,

• zapobieganie wykluczeniu społecznemu oraz reintegracja wykluczonych,

• stymulowanie rozwoju jednostek i zbiorowość

• wsparcie w krytycznych sytuacjach życiowych,

• zapewnienie dostępu do zasobów

• wzajemna adaptacja jednostek, rodzin i grup.

• umacnianie w ludziach zdolności do

• rozwiązywania problemów i radzenia sobie;

• kontaktowanie ludzi ze służbami, które mogą zapewnić im środki, świadczenia i możliwości samorealizacji;

• sprzyjanie efektywnemu i humanitarnemu działaniu tych służb;

• przyczynianie się do opracowywania i ulepszania polityki socjalnej.

Zasoby wykorzystywane w pracy socjalnej

• siły społeczne;

• możliwości, zdolności poszczególnych osób;

• powiązania międzyprofesjonalne po stronie „pomagaczy”;

• środowisko społeczne; zaufanie społeczne.

Jakie są formy pracy socjalnej?

• ratownictwo (pomoc doraźna, bez pogłębionej diagnozy)

• Diagnoza (długotrwała, relacje opiekuńcze)

• pomoc (diagnoza, ograniczona w czasie, relacje partnerskie, wspieranie rozwoju)

• kompensacja społeczna (wyrównywanie braków w rodzinie i środowisku)

• profilaktyka społeczna - 3 poziomy: uprzedzający (profilaktyka pobudzająca), hamowania (sytuacje wysokiego ryzyka), interwencji (działania naprawcze i zapobiegające pogłębianiu problemów)

Dwie tradycje pracy socjalnej

Polska - pedagogika społeczna - powstała w instytucjach oświatowo-społecznych; pobudzanie aspiracji narodowych i społecznych; aktywizacja; ulepszanie środowiska społecznego siłami środowiska; założenie wzajemnej zależności pomiędzy jednostką i środowiskiem;zintegrowane podejście do metod pracy socjalnej.

USA - teoria pracy socjalnej

• powstała w instytucjach dobroczynnych;

• pomaganie słabym, adaptacja do społeczeństwa;

• 3 metody pracy socjalnej;

• różnorodne podejścia - teoretyczne i wynikające z nich założenia (psychologia, socjologia); specjalizacja zawodowa.

Działy pedagogiki społecznej wg Heleny Radlińskiej

1. Teoria pracy społecznej („ (...) zajmuje się rozpoznawaniem warunków, w których

zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki, pomocy, zabezpieczenia oraz sposobów

odnajdywania sił ludzkich i organizowaniaich w celach twórczości życiowej.”)

2. Teoria oświaty dorosłych.

3. Historia pracy społecznej i oświatowej.

Jakie założenia dotyczące istoty ludzkiego bytu i możliwości poznania przyjmowała

H. Radlińska?

Założenia ontologiczne

• W historii dokonuje się postęp moralny; idee mają siłę sprawczą; poprzez wychowanie można wpływać na zmiany społeczne.

• Człowiek podmiotem działania; aktywność i aktywizacja.

Człowiek zdolny do zmian przez całe życie.

Założenia epistemologiczne

• Poznanie jednostki i środowiska społecznego musi opierać się na doświadczeniu. Źródła wiedzy: badania naukowe, potoczna obserwacja, introspekcja.

• Możliwe jest tworzenie norm,

wzorców sytuacji społecznych, które służą do określania celów pracy socjalnej i do jej oceny.

Typy badań w pracy socjalnej

• W pracy socjalnej.

• Nad pracą socjalną.

• Dla pracy socjalnej.

Modele pracy socjalnej

• Model medyczny - zapobieganie patologiom, dewiacjom społecznym

• Model interwencji społecznej (metodycznego działania) -pobudzanie sił społecznych, wzmacnianie struktur społecznych, kreowanie zmian.

Aksjologia pracy socjalnej

Wartości klientów, które chroni praca socjalna

• godność

• wolność

• zdrowie

• podmiotowość, samostanowienie

• samorealizacja

• odpowiedzialność

• przezorność

Wartości zasady, którymi powinien kierować się pracownik socjalny

• szacunek dla drugiego człowieka, dla jego odmienności i godności

• dążenie do usamodzielnienia, samostanowienia klienta:

• powstrzymywanie się od oceniania

• zachowanie dyskrecji

• zachowanie bezstronności, niedyskryminowanie

• równe i sprawiedliwe traktowanie klientów

• bezinteresowność

• samodoskonalenie w pracy zawodowej

• stosowanie zasady pomocniczości

• primum non nocere

Typowa struktura kodeksów etycznych pracowników socjalnych

• pracownik socjalny a klient

• pracownik socjalny a instytucja pomocy

• pracownik socjalny a współpracownicy

• pracownik socjalny a zawód

• pracownik socjalny a społeczeństwo

4

---