SPECYFIKA FIZJOTERAPII U PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH W WYBRANYCH SCHORZENIACH
Fizjoterapia to całościowe działanie, które oznacza pracę nad poprawieniem stanu zdrowia zarówno fizycznego jak i zdrowotnego.
Głównym celem kinezyterapii osób starszych jest:
? utrzymanie lub przywrócenie zdolności do samodzielnego funkcjonowania
?zapewnienie dobrej kondycji fizycznej
?zwiększenie wydolności układu krwionośnego i oddechowego
?poprawa równowagi
?rozwinięcie mechanizmów kompensacyjnych
?pobudzenie ogólnej przemiany materii
?zapobieganie przed pojawieniem się wtórnych skutków dłuższego
unieruchomienia w łóżku
Indywidualne podejście do każdej usprawnianej osoby!
Ćwiczenia fizyczne wykonywane przez seniorów ze względu na wiek, mniejszą ruchliwość, sprawność i wydolność organizmu, różnią się, a raczej powinny się w istotny sposób różnić od ćwiczeń ludzi młodych
Uwagi dotyczące ćwiczeń z pacjentem geriatrycznym:
?ćwiczenia zaczynamy w pozycji leżącej, następnie przechodzimy do siedzącej,
kończymy w pozycji stojącej. Jeżeli jest to możliwe zakończ ćwiczenia
lokomocją.
?nie należy wykonywać skłonów T do przodu ? mogą one wywoływać zawroty
głowy, źle wpływać na narząd wzroku ? zwłaszcza na siatkówkę
?nie wolno stosować dużych obciążeń stawu barkowego ? przy ich bolesności
należy unikać wszelkich gwałtownych ruchów na rzecz ruchów obrotowych
przy opuszczonym i zgiętym w stawie łokciowym ramieniu.
?podczas usprawniania zawsze należy wykonywać ćwiczenia oddechowe,
pamiętając aby nie doprowadzić do hiperwentylacji
?przy zmianach zwyrodnieniowo ? zniekształcających odcinka L-S należy
unikać szybkich i gwałtownych skłonów, jak również unoszenia nóg ponad
głowę w pozycji leżącej na plecach
?podczas ćwiczeń mięśni brzucha w pozycji leżenia tyłem należy zawsze mieć
zgięte kończyny dolne w stawach kolanowych i biodrowych ? co znacząco
oszczędza kręgosłup L-S
?w starszym wieku u pacjentów należy uwzględnić ćwiczenia zwiększające
ruchomość w stawach biodrowych, gdyż wykonywanie tych ćwiczeń ma
istotny wpływ na przeciwdziałanie tworzenia się zastojów krwi w jamie
brzusznej, zwłaszcza w miednicy.
?ćwiczenia w pozycji leżącej na plecach (przy niskim położeniu głowy)
nie są wskazane szczególnie przy miażdżycy naczyń wieńcowych,
podwyższonym ciśnieniu tętniczym. W takich przypadkach zaleca się
uniesienie podgłówka.
?ćwiczenie wykonywane w pozycji siedzącej u pacjentów słabszych
lepiej jest wykonać na krześle niż na łóżku. Ułatwi to oddychanie.
?pamiętajmy, że gimnastykując się ćwiczymy nie tylko stawy i mięśnie
ale również serce, płuca, wątrobę, żołądek, jelita oraz inne narządy
?ćwiczenia izometryczne stosujemy sporadycznie i z dużą ostrożnością
?nie wykonujemy ciągłych krążeń głowy
?nie wykonujemy przysiadów
?nie wykonujemy ćwiczeń w klęku
Bezwzględne przeciwwskazania do fizjoterapii:
? świeży zawał serca
? niestabilna dławica piersiowa
? niebezpieczne niemiarowości
? ostre zapalenie osierdzia, wsierdzia, m. sercowego
? niewyrównana niewydolność serca
? znaczne zwężenie aorty
? nieustabilizowane nadciśnienie układowe
? ostre zakrzepowe zapalenie żył
? ciśnienie wewnątrzczaszkowe > 20 mmHg
Przeciwwskazania do fizjoterapii względne:
? znaczne nadRR (rozk. >110, sk. >200 mmHg)
? nadciśnienie płucne
? brady- lub tachyarytmie
? choroby zastawek serca w stadium umiarkowanym
? ?niekontrolowana? choroba metaboliczna (cukrzyca)
? saturacja hemoglobiny < 85
? nieustabilizowana astma
? odnerwieni autonomiczne serca w cukrzycy
Przeciwwskazania do fizjoterapii bliżej niesprecyzowane:
? ostre lub ciężkie zaburzenia nie obejmujące układu krążenia
? choroby psychiczne
? pacjent nie spełniający poleceń
? zaburzenia nerwowo ? mięśniowe reumatoidalne zaostrzające się
pod wpływem ćwiczeń fizycznych
? inne stany, które mogą ulec pogorszeniu pod wpływem ćwiczeń
FIZJOTERAPIA W OSTEOPOROZIE
Osteoporoza stanowi rosnący problem populacji osób w podeszłym wieku.
Najbardziej narażoną populację stanowią kobiety w wieku pomenopauzalnym.
Wśród pań powyżej 50 r. ż. 13-18 % spełnia kryteria densytometryczne osteoporozy, zaś 37 -50 % - osteopenii. Tylko co piąte złamanie oteoporotyczne stwierdzane jest u mężczyzn. Jednak szybszy przyrost częstości złamań typowych dla osteoporozy każe przepuszczać, że w 2025 roku liczba kobiet i mężczyzn ulegających tym urazom zrównają się.
Złamania związane z osteoporozą są przyczyną:
/dane procentowe dotyczą osób po złamaniach w obrębie bliższego końca kości udowej/
? wysokiej śmiertelności ( wewnątrz szpitalnej rzędu 4-11%, zaś w ciągu roku
od urazu dochodzącej do 20%)
? trwałych ubytków funkcjonalnych ( 60% osób)
? przewlekłego bólu
? obniżenia jakości życia
? utraty samodzielności ( 50% utraciło całkowicie zdolność lokomocji, 70%
potrzebowało pomocy, 78% nie było wejść bez pomocy na schody)
? kosztownego leczenia
Kandydaci do profilaktyki i leczenia osteoporozy:
? osoby zagrożone osteoporozą
? osoby z osteoporozą bezobjawową (bez złamań)
? osoby po złamaniach
Kompleksowe postępowanie w osteoporozie:
? prawidłowe odżywianie
? farmakoterapia
? aktywność fizyczna
Postępowanie usprawniające:
? redukuje częstość powikłań we wczesnym okresie pourazowym
? poprawia parametry mechaniczne kości
? zwiększa zdolności lokomocyjne
? redukuje przewlekłe dolegliwości bólowe
? powoduje wzrost szansy niezależnej egzystencji
? zmniejsza ryzyko następnych złamań
?Różnica w szczytowej masie kostnej między osobami ćwiczącymi a nie ćwiczącymi może wynieść 10-20% BMD (Bone Mineral Density) ? dotyczy osób młodych.
?Regularnie stosowanie odpowiednich ćwiczeń fizycznych może spowodować po 5 miesiącach wzrost gęstości mineralnej kości o 4% w stosunku do osób nie ćwiczących.
?Ćwiczenia posturalne dają efekty przy zmianach związanych z osteoportycznymi zniekształceniami kręgosłupa.
?Długotrwałe unieruchomienie jest istotnym czynnikiem rozwoju osteoporozy, Dlatego też osobom przewlekle chorym powinno się zapewnić pionizacje i ćwiczenia czynne jako profilaktykę.
?Postępowanie rehabilitacyjne ma również udział w leczeniu miejscowych zaburzeń gęstości kości związanych z przebytym urazem. Należy tutaj brać pod uwagę możliwość pionizacji i obciążenia uszkodzonej kończyny. To ograniczy lokalny spadek masy kostnej.
National Osteoporosis Fundation zaleca systematyczne ćwiczenia siłowe cztery razy w tygodniu przez 45-60 minut. Oto niektóre ze wskazówek dotyczące tych ćwiczeń:
? wzmocnienie mięśni prostowników grzbietu oraz mięśni brzucha, a
także unikanie ćwiczeń wymagających zginania kręgosłupa, które
zwiększają ryzyko złamań kompresyjnych
? unikanie ćwiczeń, które zwiększają ryzyko upadków.
? ćwiczenia w wodzie poprawiają koordynację i siłę mięśniową, a także
zwiększają zakres ruchów, ale nie przyczyniają się do zachowania
gęstości kości
? zachęcanie do właściwego odżywiania: aby pomóc w utrzymaniu
mineralnej gęstości kości, dieta powinna zawierać witaminę D, 1500
mg wapnia na dobę.
? wzmocnienie dużych grup mięśniowych kończyn dolnych, aby
zapobiec upadkom i złamaniom
Elementy treningu zalecane osobom z osteoporozą:
1. rozgrzewka ? ćwiczenia tlenowe poprawiające ukrwienie mięśni, prowadzące do przyśpieszenia tętna i oddechu
2. faza rozciągająca, mobilizująca ? ćwiczenia poprawiające ruchomość stawów, elastyczność więzadeł
3. faza ćwiczeń obciążających ? wielostronne i zróżnicowane ćwiczenia obciążające układ kostny. Stereotyp ćwiczeń powinien różnić się od wzorców ruchu i obciążeń dnia codziennego
4. faza ćwiczeń mięśni posturalnych - ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu i pośladków, ćwiczenia wyrabiające odruch prawidłowej postawy
5. faza końcowa ? ćwiczenia oddechowe i rozluźniające, stopniowe wyciszanie kończące trening.
W przypadku wystąpienia złamania w następstwie osteoporozy we wczesnym okresie obowiązuje:
- bezwzględne odciążenie
- leki przeciwbólowe
- preparaty obniżające napięcie mięśniowe
- odpowiednia terapia przeciwzakrzepowa
Po okresie ostrym wdraża się ćwiczenia nieuszkodzonych okolic, pamiętając o znaczeniu ćwiczeń oddechowych.
Fizykoterapia:
- elektrolecznictwo, krioterapia
- pole magnetyczne niskiej częstotliwości
- masaże podwodne
Nie stosujemy natomiast:
- zabiegów parafinowych, ultradźwięków
- zmiennego pola magnetycznego o wysokiej częstotliwości
Zaopatrzenie ortopedyczne
Podczas lokomocji stosujemy kule, laski, podpórki dwukołowe i czterokołowe.
Pionizacja osób po złamaniu kompresyjnym kręgosłupa jest wskazaniem do zastosowania gorsetu. Rolą ortezy jest eliminacja przeciążeń zgięciowych i rotacyjnych kręgosłupa, odciążenie przedniej kolumny kręgosłupa, zapewnieniu ciszy mechanicznej w miejscu złamania i pomoc w utrzymaniu prawidłowej postawy. Gorset mający swe punkty podparcia na 1/3 górnej rękojeści mostka, spojeniu łonowym, i okolicy lędźwiowej kręgosłupa nadaje się do stabilizacji złamań do L3. Długotrwale stosowanie gorsetu jest niekorzystne z powodu osłabienia mięśni posturalnych oraz nasilenie procesu ostoporotycznego poprzez redukcje nacisków osiowych.
WYSIŁEK FIZYCZNY A LECZENIE CUKRZYCY
Regularny wysiłek fizyczny poprawia utylizację glukozy, metabolizm węglowodanów i zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy o 36%.
Mechanizm działania wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę:
(1) mięśnie zużywają zawarty w nich glikogen
?
(2)wychwytywanie glukozy z krwi
?
(3)spadek stężenia glukozy
?
(4)spadek produkcji insuliny w trzustce
?
(5)uwalnianie z wątroby glikogenu
Podstawową formą aktywności fizycznej chorych na cukrzycę powinny być:
-codzienne spacery, - gimnastyka, - jazda na rowerze, - pływanie
Należy zaprzestać ćwiczeń gdy wystąpią:
- zawroty, ból głowy, -objawy hipoglikemii
-gwałtowny wzrost tętna lub tętno powyżej wartości pożądanych
-duszność, zadyszka, -ogólne zmęczenie, osłabienie
-ból za mostkiem promieniujący do lewej kończyny górnej, szczęki, nadbrzusza
Optymalne warunki do trenowania układu krążenia osób z cukrzycą i chorobą wieńcową to 50-75% wartości tętna maksymalnego.
Tętno maksymalne = 220-wiek (w latach)
przykład pacjent 60 lat: 220 -60 =160 uderzeń/min
50% wartości tętna max = (50x160):100 = 80 uderzeń/min
75% wartości tętna max = (75x160):100 = 120 uderzeń/min
Prawidłowe tętno dla 60-latka to 80-120 ud/min
FIZJOTERAPIA OSÓB Z CHOROBĄ PARKINSONA
Choroba Parkinsona to jedna z najczęściej występujących chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego. Następuje zaburzenie w produkcji neuroprzekaźnika ? dopaminy. Jeżeli liczba komórek nerwowych produkujących dopaminę zmniejszy się o 70-80%, a ilość dopaminy zostanie zredukowana do 20-30%, rozwija się choroba Parkinsona.
Choroba pojawia się najczęściej między 50 a 60 r. ż. W populacji powyżej 65 r. ż. Znajduje się 1-2% chorych, wzrastając do 4-5% po 85 r. ż.
W Polsce jest to około 80 000 osób.
Klasyczne objawy a rehabilitacja:
? sztywność mięśniowa /zwiększenie napięcia mięśniowego/: można wykonać
masaż, ćwiczenia polegające na napinaniu i rozluźnianiu mięśni /napinamy
stronę lewą rozluźniając prawą, napinamy mm zginacze rozluźniając
prostowniki, ćwiczenia bierne, ćwiczenia czynno-bierne zwiększające zakres
ruchomości zmniejszony przez napięte mięsnie.
?spowolnienie ruchowe (bradykinezja): wielokrotne powtarzanie ruchu w
części poprzez ruchy proste, uruchamiamy ruchy cykliczne ? marsz, jazda na
rowerze, narzucamy rytm poprzez liczenie lub przez muzykę. Przy chodzeniu
egzekwować naprzemienną pracę rąk.
?drżenie spoczynkowe ?leczenie raczej farmakologiczne
?trudności w wykonywaniu ruchów dowolnych (np. w rozpoczynaniu chodu)
np. niech pacjent podniesie wysoko kolano ? chód bociani i wtedy rozpocznie
ruch. Przenoszenie ciężaru z jednej nogi na drugą.
?trudności w wykonywaniu ruchów precyzyjnych: dużo ćwiczeń ręki,
ćwiczeń manualnych lub z woreczkiem z ciepłą cieczą.
?mikrografia zachęcamy pacjenta do pisania wielkimi, drukowanymi literami
??kręcenie pigułek ćwiczenia rozciągające dłonie i palce, wzmacniające mm
grzbietowe.
?przodopochylenie tułowia
1)kyfotyzacja tułowia
2)przykurcz mm biodrowo ? lędźwiowych powodujący przodopochylenie
miednicy i zwiększenie lordozy a także ugięcie w stawach kolanowych.
test Thomasa
3)przykurcz grupy kulszowo ? goleniowej
Rozciągnięcie mm piersiowych i przykurczonych, wzmacniamy mm
pośladkowe i brzucha, rozluźniamy mm grzbietu
?zaburzenia chodu np. polecamy chodzić po płytkach chodnika aby nie
nadepnąć na linię
?zaburzenia równowagi ćwiczenia równoważne i sensomotoryczne
?niewyraźna cicha mowa należy głośno czytać, śpiewać (lepsze oddychanie)
?brak mimiki terapeutyczne formy zabawowe np: ja robię minę a pacjent robi
to samo i na odwrót
?rzadkie mruganie zachęcamy do mrugania, często ?podczepiamy? mruganie
Pod inne czynności ruchowe
Nagłe znieruchomienie (freezing)
Zjawisko nagłego znieruchomienia czyli akinezja paradoksalna często
występuje gdy chory zbliża się do przeszkody lub ją przekracza. W tej
unieruchomionej, ?zamrożonej? pozycji chory zwykle jest pochylony do przodu
ze zgiętymi kolanami i piętami oderwanymi od podłoża. Im bardziej stara się
ruszyć do przodu, Tm bardziej traci równowagę.
Aby przerwać i pokonać ten stan unieruchomienia spróbuj zastosować
Następujące wskazówki:
?nie próbuj robić kroku
?postaw z powrotem piet na ziemię
?wyprostuj kolana, biodra i tułów, nie przechylaj się do przodu ani do tyłu
?łagodnie zacznij kołysać się z boku na bok
?zacznij maszerować w miejscu
?zrób krok do przodu stawiając najpierw na ziemie piętę
?skoryguj swoja postawę a stopy staraj się utrzymać w odległości ok. 20 cm
jedna od drugiej.
Zwroty
Kiedy pacjent podczas chodzenia chcę się odwrócić nigdy nie należy robić tego
na jednej stopie, krzyżując nogi. Zawsze należy skręcać w pożądanym kierunku
idąc półkolem
Drżenie
Aby zmniejszyć drżenie rąk należy przycisnąć łokieć do tułowia, aby
unieruchomić ramię i wówczas wykonać pożądaną czynność tak szybko jak
tylko można
Chodzenie
Typowa pochylona do przodu postawa chorego nasila tendencje do chodzenia
Na palcach z uniesionymi pietami. Te szurające kroczki staja się coraz
szybsze i krótsze. Należy wówczas wykonać następujące czynności:
- zatrzymaj się
-sprawdź czy odległość między stopami wynosi 20 cm
-popraw swoja sylwetkę ciała i wyprostuj się
-przypomnij i uświadom sobie, że powinieneś stawiać duże kroki
-zrób krok unosząc wysoko stopę, tak jak w marszu
-podnieś do góry palce stopy i najpierw postaw na ziemi piętę
-przenieś ciężar ciała na palce
-powtórz to samo z drugą nogą
-staraj się aby ręce poruszały się odpowiednio przy każdym kroku
FIZJOTERAPIA W NIETRZYMANIU MOCZU U KOBIET
Częstość występowania nieotrzymania moczu w starości:
10-20(30)% osób w środowisku
25-35% osób starszych hospitalizowanych
50-70% pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej
30% kobiet ma wysiłkowe nietrzymanie moczu
Postępowanie:
1.Etap wstępny: prawidłowe przeprowadzenie wywiadu /dysfunkcja wstydliwa,
ma charakter intymny/, język wywiadu musi być komunikatywny, łatwość
potwierdzenia
2.Działanie wstępne: wymuszenie higieny u pacjentki
3.Zabezpiecznie: wkładki absorpcyjne, pieluchomajtki.
4.Ocena cewki moczowej
Postępowanie/ćwiczenia/
wzmocnienie mm miednicy małej
wzmocnienie mm podlegających naszej woli
Program ćwiczeń:
1.Pacjentka siedzi na krześle, ręce założone za krzesło /niewydolność
oddechowa jest przeciwwskazaniem do tego ćwiczenia ponieważ występuje
napięcie tłoczni brzusznej/ Wykonuje uniesienie kończyn dolnych poprzez
wyprost w stawach kolanowych, jednocześnie zgina grzbietowo stopy,
następnie ściska stopy i kolana.
2.Krzyżyki ? Pacjentka stoi oparta o parapet, krzyżuje nogę za nogę z tyłu
i mocno ściska kończyny dolne/napięcie mm kk.d. i pośladków/ następnie
rozluźnia o odstawia kończynę dolną. Należy tutaj uważać ponieważ często
przy rozluźnianiu pacjentka może oddać mocz.
3.Kreseczka ? Pozycja wyjściowa jak wyżej ? należy odwieść kończynę dolną w
bok i przyciągnąć rysując kreseczkę
Ćwiczenia te wykonujemy:
2-3x dziennie
od 4do 10 powtórzeń
Następnie wprowadzamy ćwiczenia izometryczne /napięcia do 1 sek./
Ćwiczenia np. o każdej godzinie parzystej, seria od kilku do kilkunastu razy
Nie dłużej niż przez 5 min.
Następnie wprowadzamy ćwiczenie, które polega na wstrzymywaniu strumienia
moczu.
Ranne przerywanie pierwszego oddania moczu
Efekty można uzyskać po 2-3 tygodniach ćwiczeń.
Ćwiczenia najlepiej przeprowadzać indywidualnie w pomieszczeniu w którym
nie ma zbyt wielu osób
Często dysfunkcja powraca ponieważ:
-pacjentka przestaje ćwiczyć
-nastąpi infekcja dróg moczowych
-pacjentka zacznie stosować leki moczopędne
-stres /podróż, zmiana miejsca, strach, lęk, sytuacje stresogenne/
Ten system ćwiczeń może być stosowany dla osób w ciąży i po porodzie,
FIZJOTERAPIA ODDECHOWA
Celem ćwiczeń oddechowych ogólnych jest:
1.nauczenie prawidłowego oddychania
2.zwiekszenie wydolności układu oddechowego
3.pobudzenie do efektywnego kaszlu
4.uzyskanie prawidłowej ruchomości klatki piersiowej
Wskazania
Każdy pacjent po 60 r. ż. Wymaga ćwiczeń oddechowych, które wprowadzamy
przy każdej sposobności.
Przeciwwskazania
Ostry okres chorób narządu oddechowego i narządu ruchu
Wykonanie
Przed rozpoczęciem ćwiczeń oddechowych należy nauczyć chorego
prawidłowego oddychania. Najczęstszym błędem jest wciąganie brzucha
w czasie głębokiego wdechu. Podczas wdechu brzuch musi się unosić
a czasie wydechu zapadać.
Wdech musi odbywać się przez nos, a wydech przez nos lub usta
W ćwiczeniach oddechowych duże znaczenie ma dobór pozycji wyjściowej, która wpływa zarówno na pracę przepony jak i na ruchy klatki piersiowej.
Pozycja stojąca, półsiedząca siedząca ułatwiają pracę przepony. Pozycja
Siedząca z pochyleniem tułowia w przód, leżenie tyłem (zwłaszcza z kończynami dolnymi zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych) utrudniają pracę przepony. Zwiększa się wówczas amplituda ruchów klatki piersiowej.
Ćwiczenia rozpoczyna się od głębokiego wydechu. Wdech wykonuje chory w rytmie na raz, dwa a wydech w rytmie na trzy, cztery i pięć.
Skuteczny kaszel
Należy kaszleć w ten sposób aby spowodować odrywanie się wydzieliny i jej wydalanie. Jest to tzw. kaszel skuteczny czyli efektywny.
Są dwa sposoby nauki efektywnego kaszlu:
1. Należy wykonać głęboki wdech nosem, a następnie długi, przerywany wydech przez otwarte usta, składający się z kilku etapów krótkiego kaszlu (pokaszliwanie na wydechu). Powoduje to szybkie zmiany ciśnienia powietrza w oskrzelach, przenoszące się na ich ściany i wprawiające je w drgania przesuwające wydzielinę w kierunku tchawicy i jamy ustnej.
2. Wykonywanie głębokiego wdechu nosem i długiego wydechu w czasie którego wymawia się r r r r r (nie ?er?) co powoduje również efekt jak wyżej
Ćwiczenia zwiększające siłę wdechu i wydechu
1.wydech przez rurkę do butelki napełnionej wodą
2.wydech wprawiający w ruch kartkę papieru
Zalecenia dla pacjentów z POChP i astmą oskrzelową.
Przy średniozaawansowanej POChP korzyści przynoszą systematycznie
uprawiane ćwiczenia aerobowe. Dowiedziano, że zmniejszają wytwarzanie
mleczanów oraz częstość oddechu, chociaż bez istotnych zmian w wynikach
testów czynnościowych płuc (układu oddechowego) i utlenowania krwi tętniczej
U pacjentów, którzy odczuwają duszność, należy zoptymalizować leczenie
farmakologiczne.
Należy skoncentrować się na treningu dużych grup mięśniowych. Głównym
celem jest poprawienie codziennego funkcjonowania oraz zmniejszenie
duszności.
Oto ogólne wytyczne:
1.Korzystnymi formami aktywności ruchowej są chodzenie, jazda na rowerze,
gimnastyka aerobowa na basenie oraz pływanie
2.U pacjentów, u których natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa
(FEV1) wynosi 60-80% wartości należnej, wysiłek fizyczny nie powinien
Powodować wzrostu częstości oddechu powyżej 75% należnego limitu, co
w praktyce znaczy, że ćwiczący nie powinien osiągać poziomu zmęczenia
objawiającego się hiperwentylacją czy dusznością. W czasie ćwiczeń pacjent
powinien być zdolny do mówienia pełnymi zdaniami.
3.U pacjentów z wartościami FEV1 poniżej 60% wartości należnej wg skali
duszności.
4.Aby poprawić wyniki, można podawać przez wąsy donosowe tlen w
przepływie 2-4 l/min.
5.Liczne krótkie sesje treningowe mogą być lepiej tolerowane niż pojedyncza
długa sesja
6.Należy unikać ćwiczeń na dworze przy złej pogodzie
REHABILITCJA CHORYCH PO ZŁAMANIACH
SZYJKOWO-KRĘTRZOWYCH I PO ENDOPROTEZOPLASTYCE
STAWU BIODROWEGO
Złamania
1.Złamania szyjki kości udowej
Niekorzystne warunki do zrostu kostnego, niekorzystne warunki mechaniczne
Trudne jest ustawienie tych złamań stosowane. Często stosowane jest leczenie
operacyjne. U ludzi starszych w przypadku złamań z przemieszczenie zazwyczaj
stosujemy endoplastykę stawu biodrowego.
2.Złamania krętarzowi
Dość dobrze się zrasta. U ludzi starszych są trzy metody operacji:
- implant ? duży ubytek krwi podczas operacji
- pręt Endera ? brak dużej utraty krwi, drut wbijany jest w kość w jamę
szpikową
- zespolenie gwoździem Gamma
Program kinezyterapii po operacyjnym złamaniu szyjkowo-krętarzowym
Okres
kinezyterapii rodzaj
ćwiczeń Cel ćwiczeń
1 tydzień 1) ćwiczenia oddechowe
2) ćwiczenia czynne k. górnych
3) ćwiczenia kontralateralne
4)ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego
5)ćwiczenia czynne stopy
6) ćwiczenia zmian pozycji(wspomagane) Poprawa funkcji układu krążeniowo-oddechowego, zapobieganie
powikłaniom pooperacyjnym.
Niedopuszczenie do zaników
mięśniowych i ograniczenie
ruchomości stawów
2 tydzień 1) ćwiczenia czynno-bierne i wspomagane zgięcia w stawie biodrowym operowanym
2)ćwiczenia z oporem stawu kolanowego
3)siadanie na łóżku przy pomocy drabinki
4)zmiany pozycji na łóżku
5)pionizacja bierna Zniesienie odruchowego napięcia mięśnia
Zwiększenie amplitudy ruchów w stawie
Poprawa funkcji wegetatywnych
Adaptacja do pozycji spionizowanej
3 tydzień 1)ćwiczenia stawu biodrowego k. operowanej
a)w odciążeniu ? zgięcie, wyprost, odwodzenie
b)w leżeniu przodem wyprost
2)pionizacja czynna przy łóżku
3)nauka chodzenia o kulach bez obciążania k. chorej
4)ćwiczenia w samoobsłudze Uzyskanie samodzielności chodu
i samoobsługi w pomieszczeniu
4 tydzień 1) ćwiczenia stawu biodrowego
Operowanego
a) z dawkowanym oporem- zgięcie, wyprost, odwodzenie
b)czynnego skracania do wew.
2)ćwiczenia ogólnokondycyjne
3)nauka chodzenia o kulach
4)terapia zajęciowa Przyśpieszenie procesu gojenia
i regeneracji
Poprawa wydolności ogólnej
Adaptacja do wysiłków w pozycji
stojącej
5 tydzień 1)ćwiczenia w czynnościach lokomocyjnych i samoobsługi
2)ćwiczenia zalecone do samodzielnego wykonywania w domu Przygotowanie chorego do warunków życia w środowisku. Podtrzymywanie uzyskanej sprawności
ENDOROTEZY STAWU BIODROWEGO
Protezy:
-cementowe, -bezcementowe
-całkowite, -połowicze
Ćwiczenia rozpoczynamy już przed operacją: napięcia izometryczne, oddechowe, chodzenie o kulach, ćwiczenia innych stawów, obuwie ortopedyczne
Czas stygnięcia cementu 5-10 min.
Postępowanie fizjoterapeutyczne/endoproteza cementowa/:
I doba po operacji :ćwiczenia izometryczne, oddechowe
Pozycja bezpieczna: leżenie tyłem, pozycja 0, kończyna dolna operowana ułożona wyżej, nie należy unosić głowy
II doba po operacji: wyjmowane są już dreny, można rozpocząć ćwiczenia bierne, ćwiczymy w jednej płaszczyźnie.
II-III doba ? pionizacja pacjenta, chód max skorygowany
1,5 miesiąca pacjent chodzi o kulach
kolejne 1,5 miesiąca pacjent chodzi z jedną kulą
Po około 2 tygodniach można stosować system bloczkowo-ciężarkowy
Fizykoterapia: gojenie się krwiaka: laser, krioterapia
Nie można stosować elektroterapii, diatermii i ultradźwięków
W przypadku endoprotez bezcementowych pacjent chodzi o kulach dwukrotnie dłużej.
Są cztery podstawowe ruchy których należy unikać przez okres 6-10 tygodni po operacji:
1. Nie należy krzyżować kończyn dolnych
Zoperowana noga musi być zawsze trzymana w pozycji na zewnątrz z
dala od środka symetrii ciała
2. Nie należy zginać nadmiernie zoperowanego biodra
Należy unikać siedzenia w pozycji pionowej lub unoszenie kolana zoperowanej kończyny zbyt wysoko. Nie należy zginać kończyny dolnej powyżej 90 stopni
3. Nie należy skręcać zoperowanej kończyny dolnej na zewnątrz lub
wewnątrz.
Podczas chodu należy kontrolować pozycję stopy.
4. Nie należy leżeć na nieoperowanej stronie ciała
We wczesnym okresie poperacyjnym nie należy leżeć na żadnej ze stron
ciała. Jednakże może być dozwolone przekręcanie się na zoperowaną
stronę lub w późniejszym okresie podczas spania z poduszką między kończynami dolnymi.
Chodzenie
Najpierw kule lub balkonik, potem zoperowaną kończynę, następnie kończyna zdrowa
Nie można skręcać obracając się na kończynie zoperowanej
Schody
Wchodzenie ? kończyna dolna zdrowa, zoperowana, kule
Schodzenie ? kule, zoperowana kończyna dolna, zdrowa k. dolna