Partie polityczne i Systemy partyjne, studia

Zagadnienia

Partie polityczne i Systemy partyjne

Pojęcie partii politycznych

Partia to dobrowolnie zorganizowana grupa, posiadająca określony program, dążąca do uzyskania poparcia społecznego dla zdobycia lub utrzymania władzy w państwie i realizowania swoich interesów.

Geneza partii politycznych - koncepcja Maksa Webbera

Rozwój partii politycznych jako proces ewolucyjny. Etapy rozwoju

- partie jako koterie arystokratyczne (partie nie zintegrowane pod względem organizacyjnym ani programowym, zdobycie władzy i realizacja pewnych celów)

partie jako kluby partyjne (bardziej lub mnij rozbudowana forma organizacyjna, odgrywanie znaczenia platformy programowej, brak charakteru stanowego)
nowoczesne partie masowe (pojawienie się parlamentaryzmu, przyznanie szerszym kręgom praw wyborczych)

3.Geneza partii politycznych - koncepcja Maurice Duvergera

Partia polityczna to wspólnota o określonej strukturze. Utożsamiał partie polityczne z komitetami wyborczymi (systemem wyborczym XIX/XX w.)

Wyróżnia on partie:

kadrowe (tworzone przez elitarne grupy aktywistów, organizacje o charakterze lokalnym, koalicji grup tworzących układ powiązań nieformalnych i interpersonalnych)
masowe (zrzeszały tysiące /miliony członków, apelowały do szerokich mas społeczeństwa i aktywnie zapobiegały o ich poparcie)

4.Geneza partii politycznych - koncepcja La Polombiera

Partia to organizacja partyjna obejmuje duża grupę ludzi, włączonych w politykę na skutek rozszerzenia prawa wyborczego, zwracają uwagę na kwestię procesów politycznych przesileń i procesów modernizacji. Do politycznych przesileń zaliczono kryzys legitymizacji, partycypacji i kryzys integracji.

5.Geneza partii politycznych - koncepcja Klausa von Beyma

Trzy główne próby teoretycznego wyjaśnienia genezy i rozwoju partii politycznych:

teorie instytucjonalne (rozwój instytucji parlamentarnych / parlamentu)
teorie modernizacji (przełom XVIII-XIX w.)
teorie kryzysu:

załamanie się legitymacji monarchii absolutnej
budowa i integracja niezależnych państw narodowych
załamanie się systemów parlamentarnych na początku XX w.

6. Geneza partii politycznych - Koncepcja Saymona Lipseta i Steina Rokkana

Punkty zwrotne:

konflikty religijne w czasach reformacji
konflikt między kościołem a państwem podczas rewolucji francuskiej
konflikt między grupami
konflikt między burżuazją a klasą robotniczą

8. Klasyfikacja partii politycznych - kryterium organizacyjno-funkcjonalne i ideologiczne

1.Partie polityczne ze względu na kryterium organizacyjno-funkcjonalne

Upartyjnianie kandydatów

- masowe (tysiące / miliony członków) -kadrowe (elitarne grupy)

struktura socjalna zwolenników partii

klasowe (reprezentuje określone klasy społeczne)
ludowe (otwarte programowo, członkowie i wyborcy różnych klas społecznych)

kryterium członkostwa

bezpośrednie (członkiem może być osoba z lokalnych komórek organizacyjnych)
pośrednie (postać federacji różnego rodzaju organizacji)

struktura organizacyjna i procedury podejmowania decyzji

słaba artykulacja ( nic unormowane) -silna artykulacja (unormowana w strukturze)

kryterium organizacyjne

oparte na zasadzie wewnętrznej demokracji
partie scentralizowane (władza nie podzielona skupiona w instancji centralnej)

sposób wypełniania funkcji

partie patronażu (wybór przywódcy na kierownicze stanowiska państwa)
partie światopoglądowe (polityka skierowana na dany światopogląd)

motyw działania

o motywacji programowej (popularyzowanie określonych treści)
o motywacji kratycznej (chęć zdobycia stanowisk publicznych)

stosunek do reguł konstytucyjnych państwa

antysystemowe -systemowe

-antyestablishmentowe (kontestowanie legitymacji do rządzenia aktualnych elit)

strukturalna geneza państwa

partie burżuazyjne i robotnicze -partie klerykalne i antyklerykalne
partie centralistyczne i regionalne -partie agrarne

organizacyjna geneza partii

parlamentarna -pozaparlamentarna

Kryterium ideologiczne:

- Komunistyczne -Socjalistyczne -Chadeckie -Liberalne -Konserwatywne

Faszystowskie -Ludowe (agrarne) -Ekologiczne -Regionalne i etniczne
Nacjonalistyczne

9. Układ lewica - prawica

Prawicowość - orientacja konserwatywna dążąca do utrzymania tradycyjnych przywilejów i tradycyjnego ładu społecznego

Lewicowość - idea zmiany jako dążenie do powiększania obszaru wolności i szans równości

Lewica - liberałowie, socjaldemokraci, komuniści

Prawica -konserwatyści, chadecja, faszyści

W dzisiejszych czasach nie można mówić o czystej lewicy / prawicy

10.Zagadnienie antypatii

Negowanie istnienia partii

11. Funkcje partii politycznych - typologia

Funkcje partii to zadania które parta ma do spełnienia i wypełnienia w systemie danego państwa

Klaus von Beyme:

określenie celów przez tworzenie programów
-artykułowanie i agregowanie interesów społecznych
mobilizacja i socjalizacja społeczeństwa w ramach istniejącego systemu
rekrutowanie elity politycznej i tworzenie rządu

Sigmund Neumann:

organizowanie chaotycznych żądań społecznych
wychowanie ludzi w duchu odpowiedzialności politycznej
spełnienie roli ogniwa łączącego rząd z opinią publiczną
selekcja przywódców

Marek Sobolewski:

kształtowanie opinii i postaw politycznych -wyborcza -rządzenia

Ryszard Herbut: -społeczna -organizacyjna -państwowo -publiczna

S.M. Lipset i S. Rokkan: -ekspresyjna - instrumentalna -reprezentacyjna

12. Funkcje artykulacji i agregacji potrzeb i interesów społecznych

Proces artykulacji potrzeb interesów społecznych wiąże się z ujawnianiem, formułowaniem, hierarchizowaniem i reprezentowaniem w procesie decyzyjnym przez partie preferencji odpowiednich grup społecznych, będących zwolennikami tych ugrupowań

Agregacja- integracja interesów -> tworzenie kompromisów

Wytworzenie funkcji ekspresyjnej -wytworzenie retoryki służącej do przekładania kontrastów w strukturze społecznej i kulturowej na postulaty działań oraz wywieranie nacisków w tej materii

Wszystkie funkcje wpływają na kształt opinii publicznej

13. Funkcja wyborcza

Stanowi pewną całość złożonych i różnorodnych działań partii politycznych. Odgrywa doniosłą rolę w funkcjonowaniu demokratycznego systemu politycznego.

Sobolewski wyróżnia składniki jak:

-selekcja kandydatów na wybieralne stanowiska

-formułowanie programu społecznego

Typy procesów nominacji kandydatów:

-nieuregulowany, żywiołowy -nominacja przez organy lokalne

-nominacja przez organy centrowe -wybór przez członków partii

Modele procedury układania programu:

-opracowanie programu wyłącznie lub w głównej mierze przez indywidualnych kandydatów

-powierzenie redakcji programu władzom part. i nadanie charakteru powszechnie wiążącego

Wyróżniamy strategię:

-partyjność -silny kontrast -różnica ideologiczna -wybór jednego zagadnienia

-pozytywne wrażenie o kandydatach partii -negatywne wrażenie o kandydatach wrogich

-budowa koalicji -budowa organizacji

14. Funkcje rządzenia

Funkcja realizowana w sposób:

-objęcie kierownictwa państwa samodzielnie lub w koalicji

-kontrola rządów w roli opozycji politycznej

Empirycznym miernikiem realizacji tej funkcji jest:

-ustalenie zakresu, partycypacja poszczególnych ugrupowań w rządzie

-określenie zakresu odpowiedzialności politycznej

15. Zarządzanie strategiczne partią polityczną

Zarządzanie -kierowanie użyciem zasobów i koordynacja funkcji rzeczowych

Organizacja -tworzenie uporządkowanych harmonijnych całości

Strategia - całość złożona z refleksji, decyzji i działań mając na celu określenie celów ogólnych, zadań dokonanych środków realizacji celów a w konsekwencji podjęcie i wykonanie określonej działalności, kontrola osiągnięć i realizacja celów.

Proces składa się z :-analizy strategicznej, -planowania strategicznego, -wdrożenia i kontroli strategii

16. Elementy zarządzania

Paradygmaty zarządzania:

-paradygmat racjonalności strategicznej -paradygmat zachowań strategicznych

Wyróżniamy szkoły zarządzania strategicznego:

-projektu -planowania -pozycjonowania -przedsiębiorczości -poznania -uczenia się

-władzy -lektury -środowiska -konfiguracji

Teoria wyboru publicznego dotyczy ekonomicznych analiz nierynkowych procesów decyzyjnych. Celem partii jest wygranie wyborów.

17. Przywódca w zarządzaniu strategicznym partią:

Rzemieślnik -chce osobiście ogarnąć wszystkie detale na powierzonym mu odcinku zarządzania

Bohater -charyzmatyczny przywódca, uzależnia od siebie wszystkich członków partii

Ciekawski -angażuje wiele osób, nie pozwala im jednak na autonomię

Strateg -tworzy zespoły kierownicze, dzieli obowiązki i skupia się na najważniejszych elementach funkcjonowania partii

18. Analiza strategiczna

Klasyczna analiza obejmuje płaszczyzny:

-makrootoczenie partii -otoczenie konkurencyjne -potencjał wewnętrzny

Makrootoczenie stosuje metody:

-Ekstrapolację trendów, -analiza opinii ekspertów i politologów, -analiza ludzi strategicznej partii politycznej

Analiza SWOT jest najpopularniejszą i najbardziej uniwersalną techniką kompleksowej oceny pozycji strategicznej partii politycznej

19. Elementy systemu partyjnego

Pojawiające się tendencje:

-ograniczenie pojęcie system part. do stosunków między samymi partiami politycznymi

-utożsamianie pojęcie system part. z pojęciem system politycznym lub ustrojem politycznym

System partyjny to grupa partii politycznych działających wg. Prawnie określonych reguł w ramach danego społeczeństwa. Zawierają się te partie które działają legalnie, opierając się na zasadach demokratycznych. W skład systemu part. wchodzą też normy, relacje i funkcje.

System part. odgrywa także znamienną rolę w integracji i aktywizacji politycznej społeczeństwa

Dodatkowo wyróżniamy systemy: 1partyjny, 2partyjny, wielopartyjny\

20.Typologie systemu partyjnego wg. Kryterium jakościowego

La Polombier i M. Weiner wyróżniają systemy:

-oparte na zasadzie konkurencyjności -systemy nie dopuszczające konkurencyjność

Ograniczenia konkurencyjności występują w płaszczyznach:

-delegalizacja jakiejś partii w systemie -nie dopuszczanie jakiejś partii do wyborów

-trwałe wykluczenie partii z udziałów w rządach

Kolejny podział systemów to:

-hegemoniczne 1partia rządzi przez dłuższy czas

-zmienne

-zideologizowane konkurencja między partiami opiera się na różnicach w ideologii

-pragmatyczne walka przy pomocy argumentów nie ideologicznych

Systemy partyjne w państwach demokratycznych można zaliczyć do:

-rozproszenia > duża liczba partii, żadna nie ma statusu organizacji dominującej

-równowagi > wyraźna polaryzacja sił politycznych, 1dominujący typ konfliktu

-nierównowagi >partia co ma więcej głosów niż inne, nie większościowa dominacja

21. Typologie systemu part. wg. kryterium ilościowo-jakościowe

Partie relatywne -istotne dla funkcjonowania całego systemu part. mogące zmienić jego charakter i kierunek edukacji

Satori wyznacza testy relatywności jak:

-potencjał koalicyjny partii -potencjał możliwości użycia szantażu politycznego

M. Laakso i R. Taagepera stworzyli tzw. indeks „efektywnej liczby partii”

„ELP” można liczyć na poziomie ELPP I ELPW

Uzupełnieniem tego jest indeks frakcjonalizacji autorstwa

P. Marr wyróżnia:

-systemy wielkich partii -systemy małych partii -pośrednie systemy part.

-przejściowe systemy part.

J. Bondel wyróżnia:

-system 2partyjny, -system 2,5partyjny -wielopartyjny z dominującą -wielopartyjny bez dominującej

22. Spolaryzowany pluralizm i umiarkowany pluralizm

Umiarkowany występuje w postaciach:

-rząd bez koalicji, -rząd z koalicją -rząd z wielkimi koalicjami środka

Ekstremalny (spolaryzowany) -ideologizacja systemu part. i tendencja do odśrodkowej konkurencji. Występuje w wariantach:

-z fundamentalną opozycją lewą / prawą

-ze zdolnymi do rządzenia partiami centrum

Wg. Satoriego najbardziej niestabilne są spolaryzowane systemy partyjne

23. Partie inicjujące i dopełniające

Partia dopełniająca - partia politycznej wchodzącej w skład koalicji rządzącej, zapewniającej jej uzyskanie większości bezwzględnej w parlamencie. Dzięki przyłączeniu się partii dopełniającej, partia inicjująca może sprawnie rządzić państwem, nie narażając się na konieczność tworzenia rządu mniejszościowego.

Partia inicjująca - partia polityczną, która odniosła w wyborach parlamentarnych zwycięstwo i dzięki temu rozpoczyna proces tworzenia koalicji rządzącej. Partia inicjująca dobiera sobie partnerów koalicyjnych, z którymi dzieli się stanowiskami ministerialnymi i innymi posadami rządowymi.

24. Podsystemy w systemie politycznym

Jerzy Kowalski opisał system polityczny jako:

Aparat państwowy, partie polityczne, organizacje i grupy społeczne formalne i nieformalne, uczestniczące w działaniach politycznych w obrębie danego państwa oraz ogół zasad politycznych i norm prawnych regulujących ich wzajemne stosunki.

Na system polityczny składają się grupy elementów:

-idee i wartości polityczne -wszelkie normy regulujące życie polityczne

-organizacje i instytucje uczestniczące w życiu politycznym i organizujące to życie

Wyróżniamy podsystemy:

-instytucjonalny -regulujący (normatywny) -komunikacyjny (wszystkie relacje)

-funkcjonalny ( wszystkie funkcje)

25. Partie w systemie demokratycznym

Wyróżniamy wymiary demokracji: -kontestację (konkurencja, opozycja) -uczestnictwo

Zdaniem R. Katza rządy partii są synonimem demokracji reprezentacyjnej.

Mówiąc o charakterze legislatywy mamy na myśli różnice pomiędzy 1 oraz 2 parlamentami w oddziaływaniu na rządy partii.

Porównując formy rządów w których realizujemy wzory demokracji liberalnej zauważamy:

-modele parlamentarno-gabinetowe opierające się na zasadzie współzależności i współdziałania rządu i parlamentu

-modele prezydenckie realizują zasadę separacji rządu i parlamentu przez strukturalne i kompetencyjne oddzielenie od siebie tych organów

-modele połprezydenckie charakteryzują się dualizmem egzekutywy, który może przekształcić się w dominacje prezydenta

-model konwentu( rządów zgromadzenia) zasada podporządkowania rządu parlamentowi

W procesie instytucjonalizacji partii, której celem jest osiągnięcie statusu stabilnego i pełnoprawnego uczestnika gier politycznych zarówno na poziomie wyborczym jak i parlamentarno-gabinetowym, wyróżniamy fazy:

-identyfikacji >liderzy wypracowują określone formuły nowej partii, partia musi znaleźć optymalne sposoby legitymizacji

-organizacji >liderzy musza pokazać umiejętności organizacyjne, wypracowują efektywną strukturę organizacyjną

-stabilizacji > najważniejszym celem partii jest maksymalizacja wyników wyborczych, później jak najlepsza koalicja gabinetowa

Partie typu „catch - all” czyli profesjonalno -wyborcze

26. Partie w systemie autorytarnym

Ernest Nolte stwierdził że autorytarną można nazywać każda formę ustrojową, w której przyznaje się wyższą pozycje innemu składnikowi władzy naczelnej niż parlament

J. Linz natomiast stwierdza że autorytarne reżimy są systemem politycznym z ograniczonym, nie opartym na odpowiedzialnym pluralizmie politycznym, bez starannie wypracowanej kierowniczej ideologii, bez intensywnej czy ekstensywnej mobilizacji politycznej w których przywódca pełni władzę w ramach formalnie słabo zdefiniowanych ale w rzeczywistości dobrze przewidywalnych ograniczeń

27. Partie w systemie totalitarnym

Totalitaryzm to podmiotowość władzy politycznej która przewyższa zakres i zasięg władzy osiągany w innych nie demokratycznych reżimach

Friedrich ukazuje cechy takiego systemu:

-oficjalna wszechogarniająca ideologia o cechach chiliastycznych

-jedna masowa partia kierowana przez oligarchię

-system terroru stosowany przez partię lub policję polityczną

-wzmocniony technologicznie monopol środków masowego przekazu

-monopol państwa na broń

-scentralizowane zarządzanie gospodarką

28. Elementy systemu wyborczego

Teza M. Duvergera mówi że system większościowy przy 1 turze głosowania kreuje system 2partyjny, natomiast głosowanie proporcjonalne wytwarza system wielopartyjny. Systemy wyborcze powodują że partie są:

-nadreprezentowane (większy procent mandatów niż oddane głosy)

-podreprezentowane (mniejsze poparcie parlamentarne niż poparcie społeczne)

Wg niego w systemie większościowym funkcjonuje:

-mechaniczny efekt prawa wyborczego -psychologiczny efekt prawa wyborczego

29. Geografia wyborcza

W ramach geografii wyborczej znajduje zastosowanie:

-metoda pakowania -metoda pękania

Dostosowywanie wielkości okręgów do liczby wyborców, granice ustalać bezstronnie, biorąc pod uwagę przestrzenne rozmieszczenie ludności

30. Metody liczenia głosów

-Metoda d'Hondta (przez każdą liczbę)

-Metoda Sainte-Lague (przez nieparzyste 1,4; 3; 5;...)

- Metoda Hare'a-Niemeyera

System większościowy - „zwycięzca bierze wszystko”

31.System większościowy i proporcjonalny

Przeciwnicy systemu proporcjonalnego zwracają uwagę na to, że:

-swp utrudnia wyborcom odsunięcia niepopularnych rządów

-swp łamie zależność między decyzjami wyborców a tworzeniem rządu

-swp nie zapewnia liczby udziałów proporcjonalnej do liczby uzyskanych głosów

W państwach z systemem prop. Zwykle rządy posiadają charakter koalicyjny.

Zwolennicy syst. większościowego zwracają uwagę na wyższy poziom personalizacji wyborów.

W syst. prop. zwiększa się zakres władzy centralnych organów decyzyjnych partii.

W syst. większościowym jest możliwość usunięcia z parlamentu ekstermistów politycznych.

Dysproporcje w systemie part. mogą być efektem stosowania klauzuli zaporowej której intencją stosowania jest zapobieżenie zbytniego rozproszenia sceny politycznej w warunkach głosowania proporcjonalnego.

32. Gry koalicyjne i teorie koalicji

A.Rapoposta uważa że koalicja to porozumienie 2 lub więcej aktorów którzy zdecydowali się kooperować ze sobą w celu maksymalizacji własnych zysków.

W teorii gier zakłada się że koalicja jest grupa celową, tworzy najsilniejsze ugrupowanie.

Wyróżniamy: -wyborczą, -decyzyjną, -gabinetową

Teorie koalicji minimalnie zwycięskich opierały się na założeniu iż politycy dążyli do zdobycia stanowisk politycznych. Wyróżniamy też koalicję minimalnego rozmiaru, minimalnego zasięgu, minimalnie zwycięska, maksymalnie zwarta- międzypartyjne sojusze oparte na więzi ideowej, koalicja zamknięta (empiryczna).

Wg. M. Lavera i N. Schofielda koalicje powstają zarówno:

-w sytuacjach fragmatyzacji sceny politycznej -dominacji określonej partii

Czynnikiem wpływającym na koalicje gabinetowe jest:

-charakter reżimu politycznego -rozmiar systemu partyjnego

-rozmiar najsilniejszej partii -strategie koalicyjne poszczególnych ugrupowań

Umowy koalicyjne - umowy zawierane po miedzy kilkoma partiami które ustalają warunki przyszłej polityki rządu. W ramach tworzenia koalicji ważne są zagadnienia jak:

-tworzenie wspólnego rządu -styl pracy tego rządu -sposób głosowania w parlamencie

-współpraca na forum parlamentu -współpraca na władzach lokalnych

33. Dokumenty i regulacje prawne

Konstytucja, ordynacja wyborcza, regulaminy parlamentowe, rejestry, ustawy i przepisy,

28.07.1990 I w RP Ustawa o partiach politycznych

Normowała zasady tworzenia, działalności, finansowania i rozwiązywania partii.

W 27.06.1997 Sejm III kadencji uchwalił nową ustawę o partiach

Art.1ust.1 „Partia polityczna jest dobrowolną organizacją występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym po przez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowania władzy publicznej.

Art.11ust.1 nakłada na partie obowiązek zgłoszenia partii do ewidencji. Znaczącym elementem potwierdzającym zasadę jawności finansów partii jest wprowadzenie nowelizacji z 12.04.2001r.

Partie tworzą: Fundusz Ekspercki i Fundusz Wyborczy

Likwidacja partii może nastąpić przez: -wykreślenie jej z ewidencji

-wydanie zakazu jej działania -samo rozwiązania się partii

34.Finansowanie partii politycznych

Zgodnie z ustawą o partiach politycznych, majątek partii politycznej powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku, dotacji, przychodów subwencji. Tworzenie Funduszy Eksperckich. Darmowy dostęp do publicznego radia i telewizji (pośredni dochód). Tworzenie Funduszu Wyborczego w celu finansowania udziału w wyborach do sejmu, senatu, na prezydenta RP, do samorządu terytorialnego.

Dotacja -zwrot kosztów poniesionych na prowadzenie kampanii wyborczej, przysługuje każdemu komitetowi wyborczemu za każdy uzyskany mandat posła / senatora

35. System partyjny USA

Państwo federalne -50 stanów, jest to republika prezydencka gdzie obowiązuje zasada rozdziału władz, głową państwa jest prezydent wybierany po uzyskaniu nominacji partyjnej w 1 turze wyborów powszechnych, a w 2 przez wybranych w wyborach powszechnych elektorów, kadencja 4lata z możliwością 1 reelekcji.

Władza ustawodawcza należy do Kongresu Izby Reprezentantów i Senatu.

Stany posiadają własne władze ustawodawcze, wykonawczej, sądowczniczej i konstytucje. Dzielą się na hrabstwa. Autonomia nie obejmuje obrony spraw zagranicznych i emisji pieniądza.

System wyborczy -większościowy 2partyjny

Główne partie to republikańska i Demokratyczna

36.System partyjny państw Ameryki Południowej

System partyjny ściśle prezydencki, prezydent szefem rządu i głową państwa

Argentyna i Urugwaj - 2partie

Brazylia -ekstremalnie wielopartyjny bez dominacji

Wyspy -narzucony system Wielkiej Brytanii

37. System partyjny Afryki

System demokratyczny późni ukształtowany.W Afryce do 1965r było kolonializm. Najczęściej mamy tutaj do czynienia z jedną partią, lub wodzem. Personalizacja. Demokracja fasadowa w Afryce środkowo wschodniej. W RPA zaszły duże zmiany .Wspólcześnie krańce Afryki bardziej rozwinięte-uprzemysłowione,środek zaś zacofany.Polityka pomocowa UE.

38. System partyjny Australii i Nowej Zelandii

Australia - kraj federacyjny,monarchia parlamentarna; wpływy brytyjske-dwupartyjność.

Dwie partie decydujące- Australijska Partia Pracy(APL) i Liberalna Partia Australii(LPA) ,partie te maja konserwatywne poglady.

W latach 90tych na scenie politycznej dominującą rolę odgrywała Liberalna Partia Australii, po ostatnich wyborach parlamentarnych w 2007r. nastąpiła zmiana-do władzy doszła Partia Pracy, która zdobyła 83% mandatów, LPA zaś 55% mandatów.

Premier Australii Kevin Rudd - lider Australijskiej Partii Pracy.

Nowa Zelandia - system dwupartyjny;wpływy brytyjskie. Dominują dwie partie - Partia Pracy ( LP) oraz Partia Konserwatywna ( narodowa NP.) Widoczna częsta zmiana władzy; obecnie w wyborach 8 listopada 2008r. do władzy doszła Partia Narodowa ( 59% mandatów), Partia Pracy uzyskała 49% mandatów.

Partia Zielonych nazywana jest „trzecią siłą”.

Premier Nowej Zelandii John Phillip Key ( od 19 listopada 2008), lider Partii Narodowej

39.System partyjny Indii

Indie- była kolonia Brytyjska. rządziła tam wiele lat rodzina Ghandi. System jest 2blokowy główna partia to Indyjski Kongres Narodowy( INC ) - partia rodzinna, proeuropejska, otwarci na zachód ścigali ludzi np naukowców.

2 partia to Janata Partia - rządzili tylko w latach 1977-80 ( partia nacjonalistyczna).A tak rodizna Ghazni sprawuje władzę. W2004r Sonia nie przyjmuje tytlu premiera i zostaje premierem Singh, obecnie władze sprawuje Indyjski kongres Narodowy .W Indaich jest ok 40partii a zarejestrowanych ok2000. partia walczy o znaczek(ludzie nie potrafią pisać i po logo poznają).

40 System partyjny Turcji

Władze ustawodawcza sprawuje parlament czyli Wielkie Tureckie Zgromadzenie Narodowe.

Rozwój demokracji w Turcji przypada na lata 20, wtedy to tworzą się pierwsze partie(otwieranie na zachód);

Powstaje Republikańska Partia Ludowa(RPL).

Lata 1945-1950 - powstaje system dwupartyjny Partia Demokratyczna(przekształciła się w Partie Sprawiedliwości) oraz Partia Ładu Narodowego.

W 1980r. Przewrót Wojskowy- partie zdelegalizowane na 10 lat.

W 1983 r. partie zostały odtworzone, czesto w swych poprzednich postaciach chociaż powstawały również całkiem nowe. Do roku 2000 tworzą się następujące partie:

- Partia Słusznej Drogi (partia agrarna, wiejska) uznawana jest za kontynuacje Partii Sprawiedliwosci (istniejacej przed 1980 r.)

- Partia Ojczyzniana (okreslana jako centro-prawica)

- Partia Dobrobytu ( partia nacjonalistyczna)

- Partia Ruchu Narodowego ( o radykalnym charakterze)

- Partia Pracujacych Kurdystanów ( reprezentująca naród)- założona jako kurdyjska partia a za razem

organizacja bojowa

W 2001 roku powstaje Partia Sprawiedliwosci i Rozwoju(AKP) uważana jest za umiarkowanie konserwatywna, umiarkowanie religijna, nie negujaca zasad demokracji .Ugrupowanie to zwycieżyło w ostatnich wyborach w 2002r.zdobywajac 34,28% głosów czyli 363 mandaty. Elektorat partii stanowi w większości muzułmanska młodzież o nowoczesnych pogladach - proeuropejska i prozachodnia.

Zaś Republikanska Partia Ludowa, w wyborach w 2002 r. do parlamentu zdobyła 19,4% głosów

czyli 178 mandatów.

Obecnie - system wielopartyjny z jedna paria dominującą.

Premier Turcji Recep Tayyip Erdogan.

41. System partyjny Izraela

W latach 1977-2006 sformowano 13 gabinetów rządowych. Na ich czele zasiadali albo politycy z

Likud (konserwatyści) albo z Partii Pracy(blok lewicowy) . Obie, główne partie nie były w stanie zgromadzić takiej ilości głosów wyborczych, która dała by im możliwość utworzenia jednopartyjnego rządu większościowego. Standardem stały się więc koalicje wielopartyjne które cechowały się stosunkowo niskich okresem istnienia.

W roku 2005 powstaje Kadima („Do przodu”) założona przez premiera Ariela Szarona ; To centrowe ugrupowanie, nie wpisuje się ani do bloku prawicowego ani lewicowego.Jest największym ugrupowaniem w izraelskim parlamencie - Knesecie. mi. Tuż po nagłym ataku, w wyniku którego Szaron zapadł w śpiączkę wladzę obja Akadarme.

W wyborach parlamentarnych w 2006 r. wygrała Kadima, Ehud Olmert został premierem.

W listopadzie 2008r. Ehud Olmert złożył oficjalną rezygnację ze stanowiska premiera na ręce prezydenta Szimona Peresa. Z partii kadima wysuwana jest kobieta Cipi Livi-przywódczyni Kadimy.

Obecny system można nazwać wielopartyjnym z jedna partia dominującą lub ekstremalnie wielopartyjny.

42. System partyjny wybranych państw europejskich

System Wielkiej Brytanii (konserwatyści, partia pracy, liberałowie)
Malty - dwupartyjny (wskaźnik ELP -2.6).
Model Beneluksu: Belgia, Holandia, Luksemburg - system wielopartyjny (wskaźnik ELP +5.0), model śródziemnomorski:
Włochy, Francja(socjaliści, zgromadzenie na rzecz republiki),
Hiszpania, Portugalia, Grecja(socjaliści, nowa demokracja),
Cypr: system dwupartyjny (blok lewica-prawica).
Model skandynawski: Norwegia, Szwecja, Dania, Islandia: dominacja dwóch partii (aktywne partie centrum) -wskaźnik ELP - 3,3-5,0