Zabieg elektroleczniczy, w którym wykorzystuje się pole elektromagnetyczne o częstotliwości powyżej 300 kHz, nazywany jest diatermią.

W lecznictwie wykorzystuje się częstotliwości i związane z nimi długości fal elektromagnetycznych o zakresach ustalonych przez konwencję międzynarodową.

W fizykoterapii stosuje się fale elektromagnetyczne:

• krótkie o częstotliwości 27,12 MHz i długości fali 11,05 m

• decymetrowe o częstotliwości 433,92 MHz i długości fali 69,00 cm

• decymetrowe o częstotliwości 460,00 i długości fali 12,2 cm

W fizykoterapii zabieg, w którym wykorzystuje się fale krótkie, nazywa się diatermią krótkofalową a zabieg z użyciem fal o mniejszej długości diatermią mikrofalową.

Diatermia może oddziaływać na tkankę poprzez:

• składową elektryczną pola wielkiej częstotliwości zawartego między dwoma składowymi

• składową magnetyczną pola wielkiej częstotliwości wytworzonego wewnątrz zwojnicy

• falę elektromagnetyczną, której źródłem jest promiennik (antena dipolowa)

Pierwsze dwa sposoby oddziaływania na tkankę wykorzystuje się w diatermii krótkofalowej. Dlatego też mówi się o metodzie kondensatorowej lub indukcyjnej. Natomiast w diatermii mikrofalowej wykorzystuje się trzeci ze sposobów, natomiast metoda nosi nazwę wypromieniowania.

Diatermia krótkofalowa

Diatermia kondensatorowa wykorzystuje do nagrzania tkanek pole elektryczne. Nagrzewa ona głównie tkanki płytko położone takie jak tkanka tłuszczowa. W czasie zabiegu pacjent odczuwa ciepło co związane jest z powstawaniem energii cieplnej wewnątrz tkanek. Dawkowanie oparte jest na tych odczuciach.

Wyróżniamy dawki:

I atermiczną- pod progiem odczuwania ciepła

II oligotermiczną- minimalne, łagodne odczucie ciepła

III termiczną- przyjemne ciepło

IV hipertermiczna- silne odczucie ciepła nie przekraczające progu bólu

Czasy zabiegu:

krótki 3- 4min.

średni 5- 9min.

długi 10- 15min.

Dawki I i II oraz krótkie czasy zabiegu stosuje się na początku stadium choroby.

 W schorzeniach przewlekłych zwiększa się dawkę i czasy zabiegu.

Do diatermii kondensatorowej używamy 3 rodzajów elektrod:

• kondensatorowe sztywne ( jest to płaska, sztywna, metalowa płyta, umieszczone w obudowie składającej się z dwóch części połączonych ze sobą. Część przylegająca do ciała pacjenta wykonana jest z akrylu lub szkła. Druga część wykonana jest z materiału izolacyjnego. Obudowa zabezpiecza pacjenta oraz osobę wykonująca zabieg przed bezpośrednim zetknięciem z elektrodą. Elektrody dostępne są w kilku rozmiarach. Zamocowane są na specjalnych wysięgnikach pozwalających na ich dowolne ustawienie względem ciała.)

• kondensatorowe miękkie (wykonane są z płytki lub siatki metalowej, pokrytej warstwą materiału izolacyjnego [filcu lub gumy]. Najczęściej mają kształt prostokątny.)

• kondensatorowe specjalnego kształtu

Odległość elektrod kondensatorowych od skóry:

• mała:1-2 cm. Tę odległość stosuje się tylko wtedy, gdy proces chorobowy występuje w podskórnej tkance tłuszczowej

• średnia :3- 5 cm. Zapewnia możliwość głębszego nagrzania tkanek

• bardzo duża: 6-10 cm. Taki odstęp stosuje się do głębszego przegrzania tkanek

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii krótkofalowej w zależności od wielkości elektrod i odległości od obiektu

a) elektrody równej wielkości ustawione pod kątem przy jednakowej odległości brzegów elektrod od obiektu,

b) elektrody równej wielkości przy skośnym ustawieniu jednej z nich,

c) elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej, małej odległości od obiektu,

d) elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej odległości od obiektu (równomierne przegrzanie),

e) elektrody równej wielkości w niejednakowych odległościach od obiektu,

f) elektrody większe od obiektu w jednakowej, dużej odległości od obiektu (głębokie przegrzanie).

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii krótkofalowej w zależności od wielkości elektrod i odległości od obiektu

1 elektrody równej wielkości zbliżenie jednej z elektrod do powierzchni zabiegowej

• przegrzewanie tkanek wybranej okolicy zabiegowej

2 elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej odległości od obiektu

• równomierne przegrzanie

3 małe elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej, dużej odległości od obiektu

• rozproszenie linii sił w środkowej części pola

4 elektrody większe od obiektu w jednakowej, dużej odległości od obiektu

• głębokie przegrzanie

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii krótkofalowej w zależności od wielkości elektrod i odległości od obiektu

•elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej, małej odległości od obiektu - znaczne przegrzanie powierzchni okolicy zabiegowej

• elektrody równej wielkości ustawione pod kątem przy jednakowej odległości brzegów elektrod od obiektu

•elektrody równej wielkości przy skośnym ustawieniu jednej z nich

• Układ linii sił pola elektrycznego diatermii krótkofalowej w zależności od wielkości elektrod i odległości od obiektu

• • ustawienie jednej elektrody

• •przegrzanie wybranej powierzchni zabiegowej

• Układ linii sił pola elektrycznego diatermii krótkofalowej w zależności od ułożenia elektrod

• • przebieg linii sił pola w nagrzewaniu poprzecznym i podłużnym kończyny dolne

Diatermia indukcyjna wykorzystuje do nagrzania tkanek pole magnetyczne, wokół którego zgodnie z prawami Maxwella powstaje wirowe pole elektryczne nagrzewające głównie tkanki głęboko położone .używa się w tym celu specjalnych elektrod kablowych lub indukcyjnych (monoda lub minoda) Zmienne pole magnetyczne indukuje w tkankach przepływ prądów o zamkniętych obwodach zwanych prądami wirowymi.

PRAWA MAXWELLA:

*każdej zmianie pola elektrycznego towarzyszy powstanie wirowego pola magnetycznego.

*każdej zmianie pola magnetycznego towarzyszy powstanie wirowego pola elektrycznego.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu

Przed zabiegiem należy koniecznie całkowicie odsłonić okolicę ciała poddana zabiegowi oraz zdjąć wszystkie opatrunki (np. łuska gipsowa, bandaż itp.), przedmioty metalowe (biżuteria itp.) gdyż w przeciwnym wypadku może dojść do groźnych w skutkach poparzeń. Nie wolno wykonywać zabiegów przez odzież. Przygotowując się do zabiegu pacjent kładzie się na kozetce i przyjmij wygodną dla siebie pozycję (bo w czasie zabiegu nie wolno jej zmieniać). Jeżeli pacjent ma zabieg np. na dwa kolana, to stosuje się filc, który zostanie umieszczony między kolanami, które w żadnym wypadku nie mogą w trakcie zabiegu stykać się ze sobą (grozi to zagęszczeniem linii sił pola elektromagnetycznego co w konsekwencji grozi poparzeniem). Osoba wykonująca zabieg umieszcza w niewielkiej odległości od ciała pacjenta elektrody (oddzielając je od ciała filcem, lub też zwykłą warstwą powietrza.

Bezwzględne przeciwwskazania do zabiegu:

• uszkodzenia mózgu (np. padaczka lub po udarze mózgowym),

• obecność w tkankach wszelkiego rodzaju implantów metalowych (śruby, płytki itp.),

• wszczepiony rozrusznik serca,

• skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego i oddechowego (np. przy wrzodach żołądka i dwunastnicy ,miesiączka, ciąża, gruźlica, nowotwory oraz po leczeniu promieniowaniem jonizującym.

Podane przeciwwskazania są absolutnie dyskwalifikujące pacjenta z tego zabiegu a także od przebywania w bezpośrednim sąsiedztwie aparatów wytwarzających pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości.

Terapia pulsującym polem magnetycznym wielkiej częstotliwości

Głównymi wskazaniami są przewlekłe i podostre stany zapalne, choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa, nerwobóle. Wskazania ustala indywidualnie lekarz.

Elektroda powinna być umocowana na ramieniu wysięgnika. Obudowa elektrody powinna przylegać do ciała lub być oddalona o kilka milimetrów. Nie wolno zatykać otworów wentylacyjnych znajdujących się w bocznych częściach obudowy elektrody, gdyż mogłoby to spowodować jej przegrzanie. Diploda powinna być tak rozchylona, by dobrze przylegała do konturów części ciała poddawanej zabiegowi.

W metodzie tej tkanki zostają poddane działaniu impulsów o dużej mocy szczytowej, oddzielonych od siebie dostatecznie długimi przerwami, aby można było uzyskać rozproszenie ciepła. Terapia jest całkowicie atermiczna gdy średnia wartość mocy wyjściowej nie przekracza 40 W. Przy nastawieniu maksymalnej dawki tj. 60 W jest lekkie odczucie ciepła przez pacjenta. Urządzenia używane w pracowniach fizykoterapii, wytwarzają drgania elektromagnetyczne a obwody sterowania aparatu umożliwiają regulowanie trzech parametrów :

• czasu trwania impulsu 60 lub 100 ms. W terapii przeciwbólowej, przeciwzapalnej oraz przeciwobrzękowej należy stosować 60 ms, 100 ms stosujemy w celu resorpcji wysięków

• częstotliwości powtarzania impulsów, która może wynosić 80, 160, 300, 400, 500 lub 600 Hz w stanach ostrych należy stosować mniejsze częstotliwości, natomiast w sanach przewlekłych większe.

• szczytowej mocy impulsów 300 W, 500 W, 700 W, 850 W, 1000 W. Jest to tzw penetracja, która określa głębokość wnikania pola w głąb tkanek.

Czas zabiegu:15- 20 minut

przeciwwskazania:

- obecność elementów metalowych w polu zabiegowym

• żylakowatość i owrzodzenia podudzi

• zaawansowaną miażdżycę

- ciąża

• nowotwory

• rozrusznik serca

• czynna gruźlica

• ropne stany skóry

• wiek dziecięcy

wskazania:

- zwiększenia przepływu krwi i ułatwienia

odpływu krwi żylnej i chłonki (w kardiomiopatiach),

• zmniejszenia skurczu mięśni,

• zwiększenia obwodowego przepływu krwi,

• poprawy ukrwienia tkanek zaopatrywanych przez naczynia objęte procesem chorobowym (choroba Buergera),

- pobudzenia czynności wydzielniczej

• obniżenia ciśnienia tętniczego krwi (nadciśnienie tętnicze).

---