METODA ILOŚCIOWA polega na wykreśleniu krzywej i/t, czyli wykresu zależności między natężeniem prądu i czasem trwania impulsu, co jest zgodne z powszechnie znaną zasadą: Im ↑ natężenie prądu tym ↓ impuls wywołuje skurcz mięśnia.
REOBAZA - jest miarą pobudliwości tkanki i odpowiada najmniejszej, czyli progowej wartości natężenia impulsu prostokątnego o czasie trwania, 1000 ms, który powoduje reakcję tkanki pobudliwej (minimalny skurcz), wyrażamy ją mA.
Duże wartości reobazy świadczą o małej pobudliwości tkanek i odwrotnie.
Wartość reobazy dla mięśnia zdrowego jest znacznie mniejsza w przypadku impulsu prostokątnego niż trójkątnego, związane jest to ze zdolnością akomodacji mięśnia do powolnie zmieniającego się natężenia prądu.
W przypadku mięśni z RD reobaza w przypadku impulsów trójkątnych będzie niższa niż przy drażnieniu impulsami prostokątnymi.
CHRONAKSJA - jest miarą pobudliwości tkanki, jest to najkrótszy czas impulsu prądu galwanicznego przerywanego o natężeniu równym podwójnej, reobazie, który powoduje reakcję tkanki, wyrażamy ją w ms.
Chronaksja jest tym większa im pobudliwość tkanki jest mniejsza.
W warunkach fizjologicznych wartość czasu chronaksji jest mała i jednakowa dla nerwu i unerwionego mięśnia. W zdrowym mięśniu chronaksja nie przekracza zwykle 1ms.W warunkach patologicznych wartość chronaksji może ulec zmianie, jej wartość może się zwiększyć ( 50 a nawet 200 razy).
Wartość czasu chronaksji dla zdrowego mięśnia i zaopatrującego go nerw jest taka sama w miejscu pobudzenia i w całym jego anatomicznym odcinku. Mięśnie kończyn mające zakres tej samej czynności mają taką samą wartość chronaksji. Mięśnie zginacze mają 2x mniejszą chronaksję niż prostowniki.
Mięśnie o tym samym charakterze czynności mają większą chronaksję w odcinku dystalnym w stosunku do odcinka proksymalnego.
Prostowniki w zależności od charakteru czynności mogą mieć różną chronaksję:
* prostowniki właściwe mają chronaksję 2 razy większą od chronaksji zginaczy.
* prostowniki pracujące w synergii ze zginaczami mają taką samą chronaksję jak zginacze.
Chronaksja dla mięśni prążkowych:
* Mała: 0,06 - 0,14 ms
* Średnia: 0,16 - 0,34 ms
* Duża: 0,40 - 0,70 ms
Górna granica prawidłowej chronaksji wynosi 0,8ms.
Wartość chronaksji dla mięśni po uszkodzeniu nerwu po upływie 2-3 miesięcy od urazu może wynosić 50-70ms.
Po ośmiu miesiącach obserwuje się spadek chronaksji do 20-10ms.
Mięsień wykazujący częściowy RD wykazuje wyższe wartości chronaksji, mimo iż nerw unerwiający ten mięsień ma prawidłową chronaksję. Całkowity RD cechuje duża wartość chronaksji.
Do określania chronaksji wykorzystuje się aparaty generujące prąd stały o impulsie prostokątnym i trójkątnym oraz prąd NF.
Wartość czasu impulsu prostokątnego i trójkątnego może być dowolnie regulowana od 1000 ms do 0,1 ms.
Czas przerwy stosuje się dłuższy ok. 2000-5000 ms, aby uzyskać skurcze pojedyncze.
Natężenie prądu musi być wystarczające do uzyskania progowego skurczu.
Próg akomodacji - minimalna wartość natężenia prądu dla impulsów trójkątnych potrzebna do uzyskania skurczu mięśni.
Badanie pobudliwości galwanicznej - używamy impulsów prostokątnych o czasie trwania 1000 ms, natężenie prądu zwiększamy do uzyskania minimalnego widocznego skurczu.
Badanie pobudliwości faradycznej - prądem NF uzyskujemy skurcz progowy.
KRZYWA I/T:
Celem badania jest uzyskanie wykresu charakterystyki impulsu prostokątnego w zależności od siły bodźca - natężenia oraz czasu trwania impulsu.
Jest to próba jakościowa umożliwiająca stwierdzić odczyn zwyrodnienia.
Aby uzyskać wykres krzywej i/t drażnimy badany miesień katodą z punktu motorycznego impulsem prostokątnym.
Początkowy czas impulsu wynosi 1000 ms i zwiększamy natężenie do momentu uzyskania minimalnego skurczu (REOBAZA).
Następnie zmniejszamy czas impulsu od 1000 ms do 0,1ms. Zmniejszając czas impulsu zachowujemy wartość reobazy tak długo dopóki mięsień odpowiada skurczem - jest to czas użyteczny.
Gdy już mięsień nie będzie odpowiadał skurczem przy danym natężeniu i mniejszym czasie trwania impulsu wówczas zwiększamy natężenie.
Natężenie potrzebne do uzyskania skurczu progowego wzrasta, gdy czas impulsu maleje.
Jeżeli badany mięsień posiada całkowity RD może nie odpowiedzieć na stymulację z punktu motorycznego, należy wtedy zastosować metodę dwubiegunową (metoda niedokładna).
Wykres przy zastosowaniu impulsów trójkątnych - taka sama technika. Natężenie prądu potrzebne do uzyskania skurczu progowego dla impulsów trójkątnych jest wyższe niż dla impulsów prostokątnych na skutek zdolności akomodacji.
CHARAKTERYSTYKA KRZYWEJ I/T DLA ZDROWEGO MIĘŚNIA:
Zmniejszając czas trwania impulsu natężenie potrzebne do uzyskania minimalnego skurczu maleje, przez co krzywa łagodnie opada (dla impulsu ▲). W miarę dalszego zmniejszania czasu impulsu wartość natężenia rośnie. Gdy czas impulsu ma małe wartości wówczas różnica między wykresami dla impulsu ▄ i ▲ jest niewielka, ponieważ szybkość zmiany natężenia jest zbliżona (ostre trójkąty).
CHARAKTERYSTYKA KRZYWEJ I/T DLA MIĘŚNIA Z CAŁKOWITYM RD:
Wykres krzywej i/t dla impulsu ▲ przy dużym czasie impulsu (1000-400ms) bardzo nieznacznie opada ku dołowi i następnie szybko wznosi się, gdy czas impulsu ulega dalszemu spadkowi. Jednocześnie wartość natężenia prądu dla uzyskania skurczu progowego znacznie wzrasta.
Im większy stopień degeneracji tym bardziej krzywa zwraca się ku górze i zdolność akomodacji zmniejsza się lub znika.
Przy odczynie RD próg akomodacji jest znacznie mniejszy niż w mięśniu zdrowym. Krzywa i/t dla impulsu ▲ wykazuje obniżenie progu akomodacji następnie ulega szybkiemu załamaniu.
CHARAKTERYSTYKA KRZYWEJ I/T DLA MIĘŚNIA Z CZĘŚCIOWYM ODCZYNEM RD:
Mięsień wykazuje podwójną aktywność. Najpierw wykazują aktywność włókna ulegające degeneracji - obniżenie reobazy na skutek zmniejszenia progu pobudliwości włókien odnerwionych w stosunku do prawidłowo unerwionych. Wczesne załamanie krzywej powoduje osiągnięcie progu pobudliwości części mięśnia prawidłowo unerwionego.
Próg załamania to tzw. węzeł krzywej patologicznej.
Stosunek jednej do drugiej części określa stopień degeneracji. Przemieszczanie węzła w prawo (kolejne badania) świadczy o reinerwacji mięśni a przemieszczanie w lewo o postępującej degeneracji.
Na podstawie analizy krzywych dla impulsów ▄ i ▲ możemy określić stopień uszkodzenia.
Mięsień reagujący na impulsy prostokątne a niereagujący na impulsy trójkątne przy tym samym czasie trwania impulsu i tym samym natężeniu uważamy za normalnie unerwiony. Jeśli mięsień reaguje tylko na impulsy trójkątne świadczy to o odnerwieniu.
WSPÓŁCZYNNIK AKOMODACJI:
Określamy go na podstawie różnicy w reakcji mięśnia na impulsy prostokątne i trójkątne. Musimy określić najpierw wartość progową akomodacji - najmniejsza wartość natężenia impulsu ▲ o czasie trwania 1000 ms, konieczna do wywołania minimalnego skurczu (reobaza dla impulsu ▲).
Współczynnik akomodacji = wartość progowa akomodacji mA (impuls ▲) / reobaza mA (impuls ▄)
Współczynnik akomodacji określa zdolność przystosowania - akomodacji mięśnia do wolnonarastającego natężenia w amplitudzie impulsów trójkątnych.
Wartość współczynnika:
* od 3-6 - prawidłowa pobudliwość
* poniżej 3 - zmniejszenie pobudliwości - uszkodzenie mięśnia
* 1 - całkowite zwyrodnienie
* powyżej 6 - nerwica wegetatywna.
ILORAZ AKOMODACJI:
Jest to modyfikacja sposobu oznaczania współczynnika akomodacji. Jest to stosunek wartości amplitudy natężenia impulsu ▲ o czasie trwania 500 ms do amplitudy natężenia impulsu ▄ o czasie trwania 500 ms wywołujący minimalny skurcz.
1 - całkowita utrata zdolności do akomodacji
1,1-1,5 - zmniejszona zdolność do akomodacji
1,6-2,5 - prawidłowa zdolność do akomodacji
3-4 - podwyższona zdolność do akomodacji.
CZAS UŻYTECZNY:
Zmniejszając czas impulsu przy natężeniu równym wartości reobazy dochodzimy do momentu, w którym ponowne obniżenie czasu impulsu spowoduje, iż skurcz nie wystąpi, aby pojawił się skurcz należy zwiększyć natężenie prądu.
Najkrótszy czas impulsu, przy którym występuje skurcz progowy mięśnia, gdy natężenie prądu jest równe wartości reobazy.
Czas ten jest drugim obok reobazy wskaźnikiem pobudliwości tkanek. Im większa jest wartość czasu użytecznego tym większe uszkodzenie: * zdrowy mięsień - 10ms,
* z częściowym RD - 50ms,
* z całkowitym RD - 200ms.
WSPÓŁCZYNNIK GALWANICZNEGO SKURCZU TĘŻCOWEGO:
Podczas przepływu prądu galwanicznego o dużym natężeniu zarówno w mięśniu zdrowym jak i w odnerwionym występuje skurcz tężcowy trwający przez cały czas przepływu prądu.
W przypadku mięśnia zdrowego natężenie prądu potrzebne do wywołania skurczu tężcowego jest znacznie wyższe od wartości reobazy. W mięśniu odnerwionym ta różnica jest znacznie mniejsza. Badanie polega na określeniu reobazy a następnie natężenia prądu potrzebnego do uzyskania progowego skurczu tężcowego. Stosunek natężenia potrzebnego do wywołania skurczu tężcowego do reobazy to współczynnik galwanicznego skurczu tężcowego (GTR).
Wartości:
* mięsień zdrowy 3,5-6,5
* mięsień odnerwiony 1,0-1.
W okresie regeneracji nerwu wartość współczynnika może mieć zakres od 1,0-20,0 po czym następuje obniżenie do normy.
POBUDLIWOŚĆ ELEKTRYCZNA ZDROWYCH MIĘŚNI:
Reobaza 2-18mA (w zależności od mięśnia)
Chronaksja - mniejsza od 1ms (w zależności od rodzaju mięśnia)
Współczynnik akomodacji 3-6
Iloraz akomodacji 1,6-2,5
Reagują zgodnie z regułą: KZS>AZS, AOS>KOS
Krzywa i/t dla impulsu ▄ przebiega poziomo w przedziale wartości czasowych 1000 ms do 12ms, a następnie wznosi się ku górze.
Dla impulsu ▲ rozpoczyna się wysoko (ze względu na akomodację) następnie opada i od wartości kilkudziesięciu (kilkunastu) ms przebiega wspólnie z krzywą dla impulsu ▄.
ZANIKI MIOGENNE:
(Bezczynność, uszkodzenie samego mięśnia).
Obniżenie pobudliwości na prąd galwaniczny przerywany (podwyższenie reobazy) oraz na prąd NF. Pozostałe wyniki elektrodiagnostyki ilościowej są w normie. Nie występuje tu także odczyny zwyrodnienia.
ZANIKI NEUROGENNE:
- zwiększenie reobazy,
- wydłużenie czasu chronaksji,
- upośledzenie akomodacji,
- współczynnik akomodacji poniżej 3,
- iloraz akomodacji poniżej 1,6,
- zmniejszenie pobudliwości na prąd NF,
- niezgodność reagowania z prawem skurczu Pflugera,
- stwierdza się RD.
Jeśli współczynnik i iloraz akomodacji wynoszą 1 to oznacza całkowitą utratę zdolności akomodacji.
1