Pojęcie prawa:
Prawo - jest to system regulujących stosunki społeczne obowiązujących norm ustanowionych przez państwo bądź też państwo uznanych i zabezpieczonych przymusem państwa.
System prawa dzielimy na:
Prawo publiczne:
prawo administracyjne
prawo karne
prawo finansowe
Prawo prywatne:
prawo cywilne
prawo pracy
Cechą prawa publicznego jest stosunek podporządkowania, podmioty stosunków prawa publicznego nie są równe, jedna strona w stosunku do drugiej ma uprawnienia władcze, np. organ administracyjny w stosunku do obywatela.
Cecha prawa prywatnego - podmioty tego prawa są równe w znaczeniu formalno - prawnym.
Zwyczaj -> prawo zwyczajowe -> prawo stanowione
Prawo uznane (niepisane): norma prawa zwyczajowego
Prawo stanowione (pisane): prawo normatywne, ustawy
Prawo zwyczajowe jest samoistnym źródłem prawa (w stosunkach międzynarodowych). Do wykształcenia się normy prawa zwyczajowego niezbędne są dwa/trzy elementy: element obiektywny, czyli pewna utrwalona praktyka podmiotu danej sfery stosunków społecznych; element subiektywny, czyli przekonanie panujące wśród podmiotów tej praktyki, że postępują zgodnie z prawem ( w ramach porządku prawnego).
Trzeci element - element czasu sam w sobie nie decyduje o wykształceniu się normy prawa zwyczajowego.
Na prawo składają się normy postępowania dotyczące ludzi.
Norma to pewien wzorzec, który pozwala podnieść zachowania na takie, które z normą są zgodne, takie, które są z nią niezgodne oraz na takie, do których dana norma się nie odnosi.
Norma postępowania to będąca wytworem ludzi wypowiedź bezpośrednio wyrażająca wobec danego podmiotu lub podmiotów polecenie pewnego zachowanie się wskazanych okolicznościach.
Sposób zachowania się może polegać na działaniach albo na zaniechaniu.
W zależności od sposobu określania w normie adresata i okoliczności można wyróżnić normy indywidualne i generalne.
Normą indywidualną nazywamy normą, w której indywidualnie wskazany jest adresat.
Normą generalną nazywamy normę, której adresat wskazany jest generalnie.
Tylko normy generalne są zaliczanie do prawa, czyli takie, które są skierowane do pewnej kategorii adresatów, określonych rodzajowo i abstrakcyjnie ( normy) obliczone na wielokrotne zastosowanie.
Prawo - to całokształt generalnych i abstrakcyjnych norm postępowania, ustanowionych lub uznanych przez państwo, których przestrzeganie jest zagwarantowanie przez państwo (tj. zabezpieczone przymusem państwa).
Od normy prawnej należy odróżnić przepis prawny.
Zazwyczaj norma prawna nie jest wyrażana w jednym przepisie.
Przepisem prawnym nazywamy każdą jednostkę zdaniową w sensie gramatycznym aktu normatywnego. Przepis prawny jest to zatem zwrot językowy zawarty w akcie normatywnym stanowiący część redakcyjną, techniczną tego aktu wyodrębnioną przez prawodawcę w postaci artykułu, paragrafu, punktu lub innej postaci zdaniowej.
Podziały przepisów prawnych:
Wyróżniamy przepisy nakazujące, zakazujące i uprawniające (upoważniające):
A. Cechą charakterystyczną przepisów nakazujących jest to, że spośród wielu możliwych w danej sytuacji zachowań wskazują one tylko na jedno, jako na zgodę z tym przepisem.
B. Jeżeli chodzi o przepisy zakazujące, spośród wielu możliwych danych sytuacji zachowań zabraniają jednego z nich, określonego w przepisie.
C. Przepisy uprawniające przewidują możliwość wyboru przez adresata przepisu sposobu zachowania się w danej sytuacji.
Wyróżniamy przepisy bezwzględne obowiązujące, czyli ius cogens, ich przeciwieństwem jsą przepisy względnie obowiązujące - ius dispositivum.