BHP to powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. W kinezyterapii zasady bezpieczeństwa i higieny pracy należy traktować bardzo poważnie, gdyż odnoszą się one zarówno do bezpieczeństwa prowadzącego ćwiczenia, jak i samego pacjenta.

BEZPIECZNE WYKONYWANIE PRACY PRZEZ KINEZYTERAPEUTĘ

Bezpieczeństwo ćwiczących jest podstawą prowadzenia zajęć leczniczego usprawniania,

Ponieważ poważne wypadki zdarzają się najczęściej z (pozornie tylko) błahych powodów, analiza przyczyn, okoliczności zaistnienia wypadków jest działaniem zapobiegającym wypadkom. Prowadzący ćwiczenia kinezyterapeuta odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo pacjenta,

W praktyce wyróżnia się następujące rodzaje ochrony:

- bezpośrednie dotykanie i lub chwytanie ćwiczącego, przez co pomaga się mu w wykonaniu ćwiczenia

- podtrzymywanie- zabezpiecza się tylko dotykiem, bez pomagania

- ochrona właściwa- obserwacja i gotowość do udzielenia pomocy

- samoochrona- zdolność samego ćwiczącego do wyjścia z niebezpiecznej sytuacji

- samoasekuracja- jest obroną przed upadkiem niekontrolowanym. Nauka padów ćwiczona nie tylko przez osoby zdrowe, ale także przez osoby np. z niedowładem kończyn dolnych, chroni przed urazem.

Wszystkie rodzaje ochrony określa się mianem asekuracji ćwiczącego.

Podane powyżej sposoby ochrony muszą być bezwzględnie przestrzegane.

Kinezyterapeuta powinien pamiętać również o tym że:

• sposób chwytu asekurowanego wyznacza położenie ciała przy wykonywaniu ćwiczenia

• sposoby ochrony zależą też od różnych indywidualnych cech ochraniającego i ćwiczącego, jak: wzrost, siła, szybkość reakcji.

• zawsze równolegle z nauczaniem ćwiczeń należy uczyć sposobów ochrony. Ochrona powinna stwarzać u ćwiczącego poczucie bezpieczeństwa.

Często specjalnej ochrony i czujności prowadzącego wymagają ćwiczenia ogólno kondycyjne, np. w rzutach - nawet lekka piłka może uszkodzić nogę ćwiczącego, przy słabym jej zroście lub odwapnieniu, nawet gdy ćwiczenia odbywają się w siadzie płaskim (szczególnie u dzieci).

Należy zachować szczególną ostrożność przy ćwiczeniach biernych z pacjentami unieruchomionymi przez długi czas, leżącymi, gdyż bardzo często dochodzi u nich do demineralizacji kości (także u dzieci). W takich przypadkach, w trakcie ćwiczeń nawet przy niewielkiej sile ćwiczącego może dojść do złamania u pacjenta.

Przestrzeganie bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych wymaga dodatkowo wzbogacenia wiedzy z zakresu kinezyterapii.

HIGIENICZNE WYKONYWANIE PRACY PRZEZ KINEZYTERAPEUTĘ

Podstawowym obowiązkiem kinezyterapeuty w dziedzinie higieny pracy jest przestrzeganie przepisów.

W szczególności kinezyterapeuta jest zobowiązany:

• znać przepisy i zasady higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu,

• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy (szczególnie ważne jest utrzymywanie porządku w UGULu, odwieszanie podwieszek i linek na ustalone miejsce, z którego można potrzebny sprzęt łatwo dosięgnąć i szybko użyć)

• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,

( używać rękawiczek jednorazowych, obuwie powinno być wygodne i nieśliskie, przy czym nie może być to obuwie typu drewniaki, w których bardzo łatwo o uraz przy wykonywaniu ćwiczeń z pacjentem)

• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich

• poddawać się profilaktycznym szczepieniom ochronnym przeciwko HBV, z uwagi na pracę w środowisku zwiększonym ryzyku zachorowalności na WZW typu B

Istotnym elementem przestrzegania higieny na stanowisku pracy kinezyterapeuty jest mycie i dezynfekcja rąk przed i po ćwiczeniach z każdym pacjentem.

Kinezyterapeuta musi również wiedzieć, kiedy nie wolno mu podejmować ćwiczeń z pacjentem- są to:

• przypadki pourazowe po złamaniach o niepełnym zroście (zrost po 3-4 miesiącach)

• stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• stany zapalne żył

• rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

• stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

• występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

• temperatura ciała pow.38̊ C

• spoczynkowe ciśnienie rozkurczowe powyżej 100, a skurczowe powyżej 160

• ogólny stan ciężki pacjenta

• stan po tomografii komputerowej z kontrastem

• stan po nakłuciu dolędźwiowym

Niezastosowanie się do powyższych zasad może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta.

WŁAŚCIWE WARUNKI PRACY

Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami.

Podłogi w pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach powinny być równe, nieśliskie, niepylące i odporne na ścieranie oraz nacisk, a także być przystosowane do łatwego utrzymania w czystości. W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych. Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki izolujące. Podesty muszą być stabilne, wytrzymałe, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe

do utrzymania w czystości. Do pomieszczeń i stanowisk pracy położonych na różnych poziomach powinny prowadzić bezpieczne dojścia stałymi schodami lub pochylniami. Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni nie mogą być śliskie, a w miejscach, w których może występować zaleganie pyłów - powinny być ażurowe.

Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia pracowników lub pyły niebezpieczne pod względem wybuchowym, powinny mieć pokrycie ochronne, zabezpieczające przed adsorpcją i gromadzeniem się pyłu oraz powinny być przystosowane do łatwego czyszczenia lub zmywania. Jeżeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych urządzeń może zachodzić niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa dla tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urządzeń oraz zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

Oświetlenie dzienne, zgodne z wymaganiami, należy zapewnić we wszystkich pomieszczeniach stałej pracy, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane.

Oświetlenie elektryczne należy zapewnić we wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą przebywać pracownicy w porze nocnej lub jeżeli oświetlenie dzienne jest niewystarczające.

Oprócz wszystkich danych i wytycznych technicznych, jakim sprostać musi osoba wykonująca zawód kinezyterapeuty niezwykle ważne są cechy osobiste, jak : empatia, wrażliwość, umiejętne podejście do cierpiącego pacjenta. Cytując profesora Degę, podanie pacjentowi leku, jakim jest ruch „Wymaga prawdziwego mistrzostwa. Podanie go choremu wraz z osobowością i sercem czyni ten lek niezastąpionym”.

1

---