1. System prawa dzieli się na : prawo prywatne - normy prawa prywatnego regulują stosunki między autonomicznymi podmiotami. Im przysługuja prawnie chronione sfery interesów majątkowych i niemajątkowych. Pr. Pryw. Powstało w relacjach między wolnymi ludźmi z czasem uległo poszerzeniu na organizacje (osoby prawne), którym przysługują w relacjach prawnych podobnie do osób fizycznych atrybuty (spółki, przedsiębiorstwa poństwowe). Prawo publiczne - rwguluje stosunki prawne, w których co najmniej po jednej stronie występuje organ państwa lub organ samorządu terytorialnego lub innej organizacji powołanej z mocy prawa do realizacji interesów społeczneści państwowych lub interesów publicznych. Organy te są wyposażone w kompetencje do władczego kształtowania sytuacji prawnej człowieka lub podmiotów zbiorowych..
Gałąź prawa - reguluje stosunki społ, do których się odnosi w swoim założeniu w sposób pełny. Normy jej stosują się bezpośrednio do poddanego jej stosunku prawnego według porządku określoego jej strukturą wewnętrzną.
Kompleksowe regulacje prawne (ustawy) - zespół norm odnoszących się do jednego stosunku społecznoprawnego.
Prawo cywilne - jest powszechnie uznaną i skodyfikowaną gałęzią prawa, będącą przedmiotem odrębnej dyscypliny naukowej i dydaktycznej. Stanowi ono trzon prawa prywatnego.
Metoda regulacji - polega na uznaniu autonomicznej pozycji względem siebie podmiotów tego stosunku prawnego, jednej stronie nie przysługuje kompetencja do władnczego kształtowania sytuacji prawnej drugiej strony. Dzięki metodzie regulacji możemy odróżnić prawo cywilne od innych gałęzi prawa.
Systematyka prawa cywilnego
System pandektowy - charakteryzuje się wyróżnieniem rozbudowanej części ogólnej prawa cywilnego po której są działy: pr. Rzeczowe, pr. Zobowiązań, pr. Rodzinne i pr. Spadkowe.
Działy pr cyw. - część ogólna - obejmuje instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cyw, problematyke czynności prawnych, podmiotów pr cyw i praw podmiotowych; prawo rzeczowe - normy które wyznaczają bezwzględne prawa podmiotowe a odnoszące się do rzeczy; prawo zobowiązań - zawiera normy regulujące prawa majątkowe o charakterze względnym, skuteczne wobec indywidualnie oznaczonych podmiotów; prawo spadkowe - reguluje przejście majątku osoby zmarłej na inne podmioty; prawo rodzinne - reguluje stosunki prawne między małżonkami, rodzicami i dziećmi i innymi krewnymi oraz powinowatymi i instytucje opieki i kurateli; prawo na dobrach niematerialnych - rwguluje prawa podmiotowe do oryginalnego, niematerialnego wytworu umysłu ludzkiego, mającego wartość majątkową.
Unifikacja pr. Cyw. - na terenie Polski po I wojnie światowej obowiązywały różne systemy prawa cywilnego. Unifikacja prawa miała poprzedzic jego kodyfikacje. Powstał najpierw kodeks zobowiązań z 1933r i Kodeks handlowy z 1934r. Zadanie unifikacji prawa cywilnego podjęto w 1945.. W latach 1945-1946 zakończono proces unifikacji przez wydanie szeregu dekretów, które regulowały poszczególne działy prawa cywilnego.
Kodyfikacja pr.cyw. - prace nad kodyfikacją, zmierzające do ujęcia w jednym akcie normatywnym w sposób usystematyzowany podstawowego zespolu norm tej gałęzi prawa, zostały rozpoczęte w Ministerstwie Sprawiedliwości po przeprowadzonej unifikacji i latach 1945 - 1946. Doprowadziły do przygotowania w 1948 projektu kodeksy cyw. Na początku dokonywano cząstkowych zabiegów scalających pewne dziedziny pr cyw. Dopiero Komisja Kodyfikacyjna z 1956 skodyfikowala prawo cyw. Sejm przyją projekt i uchwalił 25.2.1964 kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz przepisy wprowadzające ten Kodeks, a 23.4.1964 - Kodeks cywilny oraz przepisy wprowadzające. Ustawy te weszły w życie 1 stycznia 1965r. Kodeks cywilny regulował stosunki cywilnoprawne między wszystkimi podmiotami prawa cywilnego, a w szczególności między jednostkami gospodarki uspołecznionej. Dzielił się on na księgi: część ogólna, własność i inne prawa rzeczowe, zobowiązania, spadki.
2. Źódła prawa - są to fakty uznawane w damym systemie prawnym za fakty prawotwórcze. Ich wytworem są generalne - kierowane do pewnej klasy adresatów z uwagi na jakąś ich wspólną cechę, i abstrakcyjne - ustanawiające pewne wzory zachowań, normy prawne, wskazujące kto, w jakich okolicznościach, jak ma postąpić.Źródła prawa cywilnego : I prawo stanowione - konstytucja - najważniejsze prawo RP; ustawy - uchwala je parlament w sposób ściśle określony w konstytucji, a podpisuje i zarządza ich ogłoszenie w Dziennku Ystaw RP - Prezydent Przeczpospolitej. Do orzekania o zgodności ustaw z Konstytucją powołany jest wyłącznie Trybunał Konstytucyjny. Ratyfikowane umowy międzynarodowe - po obublikowaniu ich w DZ.U.stanowią częsć polskiego systemu prawnego i są bezpośrednio stosowane przez sądy; Rozporządzenia - są aktami powszechnie obowiązującymi. Mogą je wydawać określone w konstytucji organy władzy publicznej i to na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie. Powinno ono określać: organ upoważniony do wydawania konkretnego rozporządzenia, wskazanie przedmiotu regulacji z uwzględnieniem wykonawczej funkcji rozporządzenia wobec ustawy i wytyczne dotyczące treści rozporządzenia. Akty prawa miejscowego - mają walor prawa powszechnie obowiązującego tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły i tylko w granicach przysługujących wspomnianym organom kompetencji wskazanych właściwymi ustawami prawo unii europejskiej - podst aktami stanowionymi przez UE w zakresie stosunków cywilnoprawnych sa rozporządzenia i dyrektywy. II zwyczaje - powszechnie stosowana w danym koresie, w danym środowisku i w danych stosunkach społecznych praktyka określonego postępowania. Są to pewne fakty społeczne, które ustala się w drodze normatywnego postępowania dowodowego, w szczególności przez zeznania świadków lub opinie biegłych prawo zwyczajowe - norma prawna III rola zasad współżycia społecznego - zasady: odnoszą się one jedynie do postępowania jednych osób wobec innych; przedmiotem zainteresowania prawników nie są zasady współżycia społecznego będące zarazem obowiązującymi normami prawnymi. Przez zasady współ. Społ. Należy rozumieć też normy obyczajowe i normy moralne. Zakres ich stosowania określony jest w przepisach prawnych. Występują one w następujących rolach: jako element służacy do elastycznego doprecyzowania treści poszczególnych instytucji prawa cywilnego z prawem własności lub konkretnych stosunków prawnych; przy kwalifikowaniu pewnych zdarzeń kreujących stosunki cywilnoprawne; przy wykładni oświadczeń woli; jako instrument zapobiegający powstawaniu konsekwencji prawnych. IV Rola orzecznictwa - przez swą działalność interpretacyjną, a zwłaszcza inferencyjną (wnioskowanie z norm o normach) oraz przez uznawanie zwyczajów może wpływać na ustalenie treści norm prawnych. V Rola nauki - poglądy uczonych nie stanowią źródeł prawa cyw
3. Norma prawna - składa się z hipotezy w której wskazany jest adresat oraz okoliczności jej zastosowania, dyspozycji w której jest określony normatywny stosunek prawny, a zwłaszcza zachowanie się odresata normy i sankcji, która określa w jaki sposób powinny zareagować organy państwowe w razie niezastosowania się adresata do dyspozycji normy rodzaje norm pr cyw: normy bezwzględnie wiążące - ich zastowowanie może być wyłączne lub ograniczone wolą stron, jak również odmiennym zwyczajem normy względnie wiążące - są normami prawnymi obowiązującymi tak samo jak normy bezwzględnie wiążące, ale znajdują zastosowanie tylko wtedy gdzy same strony nie uregulowały konsekwencji prawnych w sposób odmienny od dyspozycji zawartej w takiej normie. Normy semiimperatywne - wyznaczaja minimalny zakres ochrony interesów jednej strony i dlatego zastosowanie takich norm może być uchylone lub ograniczone przez strony tylko wtedy gdy postanowienia umowy sa korzystniejsze dla strony objętej ochroną normatywą. Normy kompetencyjne - normy które nakładają na kogoś obowiązek reagowania na dokonanie czynność konwencjonalnej. One przyznają kompetencje określonemu podmiotowi do dokonywania czynności konwenjonalnej z tym skutkiem, że powstają dkla kogoś jakieś obowiązki. Ich realizacja zapeniona jest sankcjami przewidzianymi w prawie cywilnym w procedurze cywilnej. Metanormy - bezpośrednio regulują zachowanie człwieka
przepis prawny - są to samodzielne jednostki redakcyjne, zawarte w aktaach normatywnych (artykuły, paragrafy, a nawet poszczególne zadania) przepisy odsyłające, zwroty niedookreślone - szczególną doniosłość mają klauzule generalne - jest to zwrot niedookreślony zawarty w przepisie prawnym oznaczający pewne oceny funkcjonujące w jakiejś grupie społecznej, do których odsyła ów przepis przez nakaz uwzględnienia ich przy ustalaniu stanu faktycznego podpadającego pod daną norme.
4. obowiązywanie norm w zasięgu czasowym - zaczynają obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, jeżeli same nie stanowią inaczej. Okres między datą publikacji aktu a początkowym terminem jego obowiązywania określa się vacatio legis. Normy przestają obowiązywac wskutek wyraźnych klauzul derogacyjnych zawartych przewaznie w przepisach wprowadzających nowe akty prawne, upływu czasu, wejścia w zycie później ustanowionych norm, które regulują takie same sytuacje, wskutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego następuje utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, norma przestaje obowiązywać gdzy staje się na skutek zmiany systemu prawnego lub stosunków faktycznych trwale niestosowana. Prawo intertemporalne - zawiera reguły, które wskazują jakim modyfikacjom ulega zakres obowiązywania i stosowania dawnych norm prawnych ze względu na ustanowienie norm prawnych. Normy prawne nie maja mocy wstecznej.
Normy prawa cyw obowiązuja na calym terytorium RP, adresatami są obywatele RP, odnoszą się do stosunków cywilnoprawnych łączących obywateli polskich lub polskie osoby prawne w sytuacjach gdzy zdarzenie prawne lub jego skutki nie sięgają poza terytorium RP.
5. Stosowanie prawa cywilnego - tr.ójczłonowy model stanowienia prawa obejmuje elementy: ustalenie stany faktycznego sprawy, ustalenie jaka norma lub jakie normy sa właściwe dla rozważnego stanu faktycznego, określenie w końcowej decyzji sędziego konsekwencji prawnych stanu faktycznego na podstawie zastosowanej normy lub norm prawnych. Ustalenie stanu faktycznego sprawy - dowody - zdania przekające o faktach można uznać za prawdziwe tylko wtedy, gdy są dostatecznie uzasadnione. Rozkład cięzaru dowodu - zwrot ten używany jest w dwóch podstawowych znaczeniach - formalnym (procesowym) wskazuje on podmioty które powinny przejawiać inicjatywe w zbieraniu dowodów i wykazywaniu twierdzen. Inicjatywe taka powinny przejawiać strony ale też sąd może dopuścić dowód niewskazany przez strony. Materialnoprawny - określa on kto ponosi ujemne konsekwencje tego ze istnienie donioslego dla rozstrzygniecia sprawy faktu nie zostalo w toku postępowania sądowego udowodnione. Domniemania faktyczne - sędzia może uznać za ustalony istotny dla sprawy fakt na podstawie wniosku z innych faktów ustalonych według zwykłych reguł dowodowych. Domniemania prawne - wyznaczone jest norma prawną, która każe w swoisty sposób wiązać ze sobą dwie klasy faktów: podstawę domniemania z wnioskiem domniemania. Powiązanie to polega na tym, że jeśli sąd ustali zgodnie z ogolnymi regułami dowodowymi fakt stanowiązy podstawę domniemania, to obowiązany jest przyjąc bez dowodu istnienie faktu wskazanego we wniosku domniemania. Mamy tu domniemania zwykłe - dopuszczalne jest bez ograniczeń prowadzenie przeciwdowodu, domniemanie prawne kwalifikowane - przewidują różnego rodzaju ograniczenia dopuszczalności dowodu przeciwnego. Domniemania dobrej wiary, moc wiążąca orzeczeń
6. Wykładnia prawa - swoisty proces myślowy polegający na ustaleniu właściwego znaczenia tekstów prawnych, stanowiących podstawę do zrekonstruowania poszukiwanej normy prawnej. Ustaleń tych dokonuje sąd alby rozstrzygnąć konkretną sprawe. Wykładnia rozpoczyna się wtedy gdzy przepis budzi wątpliwości. Dyrektywy wykładni powinny być jednolite i przestrzegane przez wszystkie organy powołane do interpretacji prawa. Dyrektywy językowe - każą odwoływać się do reguł znaczeniowych i składniowych powszechnego je\ęzyka etnicznego dyrektywy systemowe - opierają się na założeniu, że poszczególne normy prawne stanowią składnik spójnego systemu prawnego, mają nie dopuścić do uznania norm wzajemnie niezgodnych dyrektywy funkcjonalne - odwołują się do założenia, że racjonalny ustawodawca stanowi normy, aby w sposób maksymalnie sprawny realizować uznawane, a zwłaszcze preferowane przez siebie cele i wartości. Analiza tekstu prawnego może doprowadzić sędziego do następujących wniosków: wykładni stwierdzającej - polegającej na ustaleniu, że wykładnia językowa pozwala jednoznacznie określić treść lub moc normy i że nie ma podstaw do zakwestionowania tak ustalonego jej sensu wykładni rozszerzającej - polegającej na ustaleniu, że ze względu na dyrektywy wykładni systemowej lub funkcjonalnej należy przyjąć szerszy zakres normowania lub zastosowania normy wykładni zwężającej - ze względu na dyrektywy wykładni systemowej lub funkcjonalnej należy przyjąć węższy zakres normowania lub zastosowania normy wykładni derogującej - ze względu na pozajęzykowe dyrektywy wykładni przepis nie ma doniosłości normatywnej.