Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania cielesnego, duchowego lub uczuciowego. Dla pracownika oznacza utratę motywacji do działania, obniżenie efektywności oraz brak satysfakcji z dotychczas wykonywanej pracy. Dla pracodawcy oznacza to ... poważny problem, mogący zakończyć się utratą dyscypliny w firmie, spadkiem wydajności zespołów i w efekcie utratą kadry.
Jakie są jego objawy wypalenia zawodowego?
Na wypalenie zawodowe składają się 3 odrębne symptomy:
Wyczerpanie emocjonalne i utrata wiary we własne możliwości;
obojętność na potrzeby innych, poczucie bezsensu i cynizm;
negatywna samoocena, przeżywanie lęków o przyszłość, poczucie winy i krzywdy.
Dlaczego pracownicy doświadczają wypalenia zawodowego?
Znany psycholog społeczny, Elliot Aronson, stwierdził, iż wypalenie zawodowe jest rezultatem długotrwałego lub powtarzającego się obciążenia w wyniku długoletniej intensywnej pracy dla innych ludzi (Aronson 1985). W czasach rosnącej konkurencji i zwiększających się wymagań wobec pracowników, przeciążenie zadaniami oraz nieumiejętność samoorganizacji i wyznaczenia priorytetów są jedną z najczęstszych przyczyn wypalenia.
Jak zdiagnozować wypalenie zawodowe?
Objawy wypalenia często ukazują się późno i mogą wystąpić nagle. Nierzadko są też mylone ze zwykłym przemęczeniem czy też gorszym okresem psycho - fizycznym. Jeżeli jednak widzisz, że u członków Twojego zespołu występują następujące objawy, NIE IGNORUJ ich i podejmij odpowiednie środki.
Chroniczne zmęczenie i problemy z koncentracją powodujące niemożność efektywnego wykonywania zadań na czas.
Problemy zdrowotne i częste zwolnienia lekarskie.
Spóźnienia.
Obniżony nastrój.
Apatia.
Niekontrolowana agresja.
Opór przed wypoczynkiem lub niemożność nacieszenia się nim
Utrata zapału.
Poczucie niekompetencji.
Poczucie „marnowania" czasu.
Popadanie w rutynę.
Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym?
Koszty przeciwdziałania syndromowi wypalenia zawodowego są nikłe wobec kosztów, jakie ponosi organizacja, której pracownicy borykają się z tym co raz bardziej powszechnym problemem. Jeżeli zauważysz u swoich kolegów i podwładnych sygnały ostrzegawcze, przeciwdziałaj. Oto rozwiązania opracowane przez światowej sławy specjalistę dra Stephena R. Coveya, które pomogą zmotywować pracowników i przywrócić sprawność działania Twojej organizacji:
1. 7 nawyków skutecznego działania: oparte o model zmiany nazywany po angielsku „See - Do - Get" (widzę - robię - mam) czyli osiąganie lepszych wyników nie tylko poprzez zmianę tego co robimy, ale poprzez zmianę sposobu rozumienia sytuacji. Jeśli zmiana sposobu realizacji nie daje oczekiwanych zmian rezultatów to może warto zmienić sposób myślenia.
Wyjście z wypalenia zawodowego n i e m o ż e się odbywać poprzez zwiększenie wysiłków w pracy czy w domu bo to tylko pogłębi zmęczenie, zniechęcenie i stres oraz poczucie, że czym więcej pracownik daje z siebie tym mniej inni go doceniają. Powoduje to, iż czuje się coraz bardziej zmęczony i ma coraz słabsze wyniki. Dlatego trzeba zmienić podejście i sposób myślenia o swoich celach, czyli:
przypomnieć sobie, czego chcemy od życia, co jest dla nas ważne i dlaczego (nawyk 2.)
zdefiniować swoje priorytety - żeby skupiać się na rzeczach najważniejszych (nawyk 3.)
W dzisiejszym świecie potrzebujemy twórczej współpracy z innymi: naszym zespołem, rodziną i firmą. Aby przeciwdziałać wypaleniu, musimy nauczyć się:
budować synergię czyli zmianę myślenia na postawę wygrana - wygrana,
słuchać empatycznie, żeby lepiej zrozumieć, nie zaś po to, żeby udzielić odpowiedzi,
budować wspólne rozwiązania zamiast iść na kompromis, który zostawia po sobie poczucie przegranej czy rezygnacji.
dbać o swoje zasoby: fizyczne, duchowe, umysłowe, i emocjonalne.
2. Fokus. Najpierw rzeczy najważniejsze: szybki sposób poradzenia sobie z wypaleniem zawodowym. Dzięki zdefiniowaniu swoich priorytetów i skupieniu na tym co jest naprawdę ważne pracownicy mogą odpowiedzieć sobie na pytania:
Dlaczego doszło od wypalenia ?
Co się dzieje z moim czasem?
Nad jakimi sprawami spędzam najwięcej czasu?
Matryca zarządzania czasem skonstruowana przez dra Stephena R. Covey'a pozwala rozpoznać, co się dzieje z czasem poszczególnych pracowników oraz całego zespołu oraz zrozumieć, dlaczego sprawy pilne i ważne dominują i jakie są tego skutki dla naszej kondycji. Umiejętność koncentracji na priorytetach i zarządzanie własnym czasem przy pomocy nowoczesnych narzędzi oraz zarządzanie czynnikami dekoncentrującymi uwagę pomogą zredukować stres, zwiększyć efektywność pracownika oraz umotywować jego działania.
3. Przywództwo XXI wieku - wybitny lider, który potrafi rozpoznać i wykorzystać talenty członków swojego zespołu skutecznie przeciwdziała wypalenia zawodowemu swojemu i swoich podwładnych. Zarządzanie zespołem w oparciu o holistyczną wizję człowieka, jako nierozłącznej całości: umysłu, serca, ciała i duszy ( wiedza, emocje, umiejętności i poczucie sensu) najskuteczniej przeciwdziała stresowi, wypaleniu zawodowemu i zmęczeniu.