referat PRACA DOMOWA UCZNIA, Teoretyczne podstawy kształcenia


PRACA DOMOWA UCZNIA SZKOŁY PODSTAWOWEJ

0x01 graphic

Sylwia Kuśnierz

Klaudia Lach

Karolina Wandzel

Grupa 1

II rok ZEWiEP

studia zaoczne

Spis treści:

1. Wstęp.

2. O historii słów kilka.

3. Rodzaje zadań domowych.

4. Znaczenie pracy domowej ucznia w procesie nauczania i wychowania.

5. Zadawanie pracy domowej.

6. Organizacja pracy domowej ucznia.

7. Motywy uczenia się.

8. Udzielanie uczniom pomocy w nauce.

9. Kontrola pracy domowej ucznia.

10. Podsumowanie.

1. Wstęp.

Samodzielna nauka dziecka w domu zwana popularnie odrabianiem lekcji jest niezwykle ważnym ogniwem w procesie nauczania i wychowania: jest to dalszy ciąg nauki szkolnej przygotowujący dziecko do samokształcenia.

Wincenty Okoń charakteryzuje pracę domową jako „uzupełnienie i ciąg dalszy pracy lekcyjnej, która umożliwia na utrwalenie wiedzy ucznia, a przede wszystkim wdrożenie go do samodzielności w myśleniu i posługiwania się wiedzą , w realizowaniu samodzielnych zadań twórczych”.

W kl. I-III praca domowa ma charakter utrwalający wiadomości i umiejętności nabytych w szkole. Jest to ważne ogniwo w procesie nauczania i wychowania, gdyż samodzielna praca ucznia przygotowuje go do samokształcenia. Kształtuje ich wolę i charakter, rozwija systematyczność i dokładność, inicjatywę, pomysłowość, wzmacnia wiarę we własne siły, formuje pozytywny stosunek do pracy. Dziecko nie ma nawyku uczenia się samodzielnie ani w szkole, ani tym bardziej w domu. Należy więc go stopniowo przygotowywać do tego rodzaju pracy. W szkole czynią to nauczyciele, w domu zaś rodzice.

Do głównych celi pracy domowej można zaliczyć:

2. O historii słów kilka.

Na przestrzeni dziejów rola oraz znaczenie pracy domowej ucznia ulegało różnym przemianom.

W starożytności brak podręczników eliminował całkowicie pojęcie pracy domowej, a nauka ograniczała się jedynie do udzielania przez nauczyciela indywidualnych lekcji w izbie szkolnej.

W średniowieczu książki nadal nie były zbytnio rozpowszechnione. Uczniowie mieli do nich dosyć rzadki dostęp. Zazwyczaj rola ucznia sprowadzała się do słuchania i później do głośnego powtarzania tego, co wyłożył nauczyciel.

W średniowieczu powszechną metodą staje się tzw. „dyktowany wykład” - polegający na tym, że nauczyciel wykładał materiał, a uczniowie zapisywali go w celu nauczenia się go na pamięć (częściowo w szkole, a częściowo w domu).

Okres odrodzenia to czas rozwoju przemysłu, czas wielkich odkryć geograficznych, to także okres włączenia w zakres materiału nauki szkolnej wiadomości z dziedzin geografii, techniki czy sztuki. Zwiększa się zatem tempo nauki w szkołach, ustalenie odpowiedniego okresu nauki, a także zwiększenie wydajności szkoły. I w ten oto sposób narodził się system klasowo-lekcyjny utrzymujący się do dzisiejszego dnia. Popularne staje się także zadawanie uczniom pracy domowej.

W XVIII wieku nauczyciel zaczyna zadawać uczniom materiał do opanowania w domu, a później z niego odpytuje. Książki, podręczniki stają się podstawowymi narzędziami nauki każdego ucznia.

W Polsce jeszcze 50 lat temu sytuacja wyglądała zgoła inaczej niż dzisiaj. - Dzieci bardzo często nie miały odpowiednich warunków do pracy domowej. W domach znajdował się często jeden stół - który służył jako narzędzie pracy rodzicom, lub jako miejsce pracy dla starszego (a więc ważniejszego) rodzeństwa na wyższym szczeblu edukacyjnym. W związku z tym dziecko szukało innego miejsca do pracy, np. wykorzystywało parapet, który jest kompletnie nieodpowiedni do pisania przy nim.

- Dawniej ludzie mieli w zwyczaju odwiedzać swoich sąsiadów, gromadzić się na wspólnych wieczornych rozmowach. A że w domach żyło się skromnie, rodziny mieszkały we wspólnych „izbach” - toteż dziecko zamiast odrabiać prace domowe, przysłuchiwało się rozmowom dorosłych, co uniemożliwiało mu odrabianie zadań domowych.

- Polskie rodziny posiadały często pokaźny inwentarz. Często dziecko po przyjściu ze szkoły od razu posyłane było do pracy, zaciągane do pomocy. Nikt nie interesował się jego praca domową, obowiązkami szkolnymi. A więc nie dawano dziecku czasu, ani okazji do tego aby przysiadło i odrobiło zadana pracę domową.

- Inne dzieci zaraz po przyjściu ze szkoły szły bawić się na podwórko i wracały do domu późnymi wieczorami. A wieczór to nie jest odpowiednia pora na odrabianie pracy domowej - gdy dziecko jest już zmęczone.

Powyższe przykłady pokazują tylko jak istotne przestrzeganie jest kilku zasad:

3. Rodzaje zadań domowych.

Rodzaj zadania z pewnością zależy od przedmiotu i techniki wykonania. Jedną z nich jest:

-praca z książką - najbardziej znana metoda zadania domowego. Służy ona do podporządkowaniu, uzupełnianiu, opanowaniu zdobytych na zajęciach wiadomości. Zadawanie z podręcznika może polegać na przyswojeniu treści określonego tekstu lub też ustne, pisemne opracowanie poleceń nauczyciela. Wyróżniamy takie formy pracy z podręcznikiem jak:

- omawianie czytanek celem sprawdzenia zrozumienia ich treści przez dzieci

- nawiązywanie treści czytanek do spostrzeżeń i przeżyć dzieci, ilustrowania treści rysunkami, ustawianie kolejności zdarzeń w czytance, układanie podpisów do rysunków

- omawianie czytanek i lektury np. wyodrębnienie postaci i zdarzeń i wiązanie ich w logiczna całość, ustalanie liczby i kolejność obrazków dla zilustrowania treści czytanki.

- omawianie czytanek i lektury np. wyszukiwanie w treści urywków zawierających opis zewnętrzny osób, wspólne streszczenie czytanek, opowiadania.

Praca z podręcznikiem to także: uczenie się z niego, opracowania lektury uzupełniającej, lektura pozaszkolna, uczenie się na pamięć, powtarzanie przerobionego materiału.

Zadanie domowe może być również w formie pisemnej. Długość tekstu oraz temat są uzależnione od wieku dzieci. Dzieci piszą opowiadania, listy, opisy, sprawozdania na dany temat, wypracowania, wiedzą jak je pisać, z jakich elementów się składają. Przed taką pracą dzieci są odpowiednio przygotowywane, temat jest omawiany. Ważne jest to żeby nauczyciel sprawdził wyniki takiej pracy domowej i pochwalił najlepsze prace.

Kolejnym rodzajem zadania jest obserwacja i wywiad - uczeń może dokonywać obserwacji na lekcji, na wycieczce pod kierunkiem nauczyciela, samodzielnie poza szkoła. Obserwacje mogą być krótkotrwałe czyli jednorazowe, długotrwałe - okresowe. Dzięki tym obserwacjom uczeń zdobywa niezbędną wiedzę np. na temat przyrody. Z kolei wywiad to zbieranie informacji dotyczących różnych dziedzin życia ( np. wywiad z rodzicami, na temat warunków pracy w hucie).

Doświadczania - to kolejny rodzaj pracy domowej. W grupach młodszych występuje rzadko, najczęściej jeśli chodzi o przyrodę, zjawiska atmosferyczne, siew nasion.

Prace techniczne- związane z rozwojem techniki, postępu, gospodarki. Młodsze dzieci mogą robić domki z plasteliny, patyczków, i innych materiałów.

Gromadzenia zbiorów - to już ostatni rodzaj pracy domowej uczniów, polega na przynoszeniu przez dzieci różnych materiałów np. muszle, puszki, druty, szpilki, inne odpadki. Z tego wszystkiego nauczyciel tworzy wystawki.

4. Znaczenie pracy domowej ucznia w procesie nauczania i wychowania.

Praca domowa ucznia stanowi integralną część procesu dydaktyczno-wychowawczego. Jest niezbędnym dopełnieniem pracy szkolnej.

Podstawowym zadaniem pracy domowej ucznia jest utrwalenie opracowanego w szkole materiału nauczania. Lekcja szkolna trwa zbyt krótko aby uczeń był w stanie opanować i dokładnie przyswoić sobie cały materiał nauczania. Dlatego powinien on poświęcić w domu czas na trwałe opracowanie i przyswojenie sobie poznanego materiału, gdyż tylko gruntowne opanowanie wiedzy szkolnej gwarantuje jej praktyczne zastosowanie.

Drugim, jakże ważnym zadaniem pracy domowej ucznia, oprócz utrwalenia materiału nauczania, jest jego uzupełnienie, poszerzenie i pogłębienie. Lekcje bywają zbyt krótkie, aby sięgnąć do wszystkich pomocy naukowych lub książek/podręczników. A w domu uczeń powinien do nich zaglądnąć, skorzystać z nich - utrwalając tym samym poznany w szkole materiał.

Często praca domowa bywa traktowana jako sprawdzian wiedzy zdobytej przez ucznia w czasie zajęć szkolnych. Prawidłowo wykonane zadanie domowe świadczy o tym, że uczeń wiedzę sobie przyswoił, opanował ją, poświęcił jej odpowiednią ilość czasu w domu. Tylko wiedza prawidłowo użyta w praktyce jest gwarantem pozytywnej pracy ucznia.

Tak więc praca domowa ucznia:

1. wdraża do samodzielności w zakresie zdobywania różnorodnych informacji, planowania i organizowania własnej pracy, samokontroli i samooceny uzyskanych wyników, dobierania racjonalnych metod uczenia się,

2. uczy korzystania z różnych źródeł wiedzy, wyszukiwania ich,

3. usprawnia umiejętności zmierzające do wytworzenia nawyków,

4. kształtuje samodzielność myślenia i działania, jego oryginalność i zdolności twórcze,

5. budzi i rozwija inicjatywę i pomysłowość,

6. mobilizuje do stałego i systematycznego uzupełniania posiadanej wiedzy i nabywania umiejętności w drodze świadomego uczenia się pozaszkolnego,

7. wzmacnia wiarę we własne siły, kształci motywację ucznia związaną z własnym doskonaleniem się.

5. Zadawanie pracy domowej.

Nauczyciel powinien poświecić dużo uwagi podczas zadawania pracy domowej. Przede wszystkim chodzi tu o związek tej pracy z treścią lekcji. Ważne jest także to, aby uczniowie dokładnie zrozumieli, w jaki sposób mają wykonać zadanie. W tym celu w planie każdej lekcji przewiduje się odpowiedni czas na zadawanie zadania. Zazwyczaj jest to końcowy fragment lekcji, gdyż po dokładnym przerobieniu danego materiału i uporządkowaniu go, dziecku łatwiej jest zrozumieć treść pracy domowej.

Problem zadawania można rozpatrywać od strony organizacyjnej i metodycznej. Aspekt metodyczny dotyczy sposobów przydzielania pracy domowej, organizacyjny natomiast - projektowania i koordynacji zadawania.

Na czoło wysuwają się metody zadawania, gdyż w przygotowaniu uczniów do prawidłowego wykonywania zadanych prac spełniają one rolę zasadniczą. Planowe i racjonalne zadawanie zapewnia nie tylko poprawne odrobienie przydzielonej pracy, ale zarazem wdraża ucznia do ekonomicznych metod uczenia się, a tym samym przysposabia go do samokształcenia.

Jako kryterium selekcji sposobów zadawania przyjmujemy stopień przygotowania ucznia do wykonania zdanej pracy, wyróżniając na tej podstawie metody:

  1. zadawanie z objaśnieniem ( z instrukcją wykonawczą),

  2. zadawanie w postaci ćwiczeń wdrażających ucznia do wykonania pracy.

Przez zadawanie z objaśnieniem rozumiemy wyprowadzenie i usytuowanie tematu pracy, określenie celu i zadania pracy oraz przekazanie informacji dotyczących źródeł, organizacji i sposobów jej wykonania.

Natomiast zadawanie przez wprowadzenie ucznia do wykonania pracy może przybrać dwie formy:

  1. wprowadzenia w drugiej fazie lekcji, po opracowaniu nowego materiału, ćwiczeń próbnych, wdrażających ucznia do wykonania pracy,

  2. stosowanie tych ćwiczeń w toku opracowania nowego materiału w związku z przygotowaniem tematu pracy domowej.

Ćwiczenia te spełniają dwojakie zadania: weryfikują stopień rozumienia nowej lekcji, po wtóre wdrażają uczniów do samodzielnego stosowania w praktyce nabytych na lekcji wiadomości, a tym samym - przygotowują ich do wykonania zadanej pracy na podobny temat.

Prawidłowe zadawanie pracy domowej powinno:

6. Organizacja pracy domowej ucznia.

Do należytego wypełniania obowiązków szkolnych trzeba przyuczać dziecko od najmłodszych lat, bowiem wytworzone w pierwszych latach nauki nawyki są najtrwalsze.

Dziecko, kiedy wraca ze szkoły do domu, chce się trochę odprężyć i odpocząć. Niestety zawsze jest tak, że dziecko na coś zadane chwila wytchnienia zostaje odłożona na potem. Dorośli wiedzą, że codzienne odrabianie lekcji to ćwiczenie koncentracji, systematyczności i nauka dotrzymywania terminów. Odrabianie lekcji nie musi być jednak koszmarem i nieustanną walką między rodzicami a dzieckiem.

      Oto rady, jak zachęcić pociechę do nauki i sprawić, aby „praca domowa” nie była udręką:

  1. Nie strasz szkołą - od najmłodszych lat rozbudzaj w dziecku ciekawość świata i chęć zdobywania wiedzy. Staraj się stwarzać pozytywny obraz szkoły!

  2. Okazuj zainteresowanie - nie tylko ocenami swojej pociechy, ale przede wszystkim tym, czego się uczy.

  3. Wybierz miejsce