Projekt edukacyjny w gimnazjum
Scenariusz szkolenia dla nauczycieli
2 x 45 min
■ Uwagi wstępne:
Szkolenie ma charakter wprowadzenia do zagadnień realizacji projektów gimnazjalnych
w szkole. Dalsza praca nad rozwiązaniami organizacyjnymi powinna się odbywać
w zespołach przedmiotowych i zadaniowych, a ostateczne ustalenia należy przyjąć
na wspólnym spotkaniu całej rady pedagogicznej, która zatwierdzi ostateczny kształt tych dokumentów.
■ Cele:
Nauczyciel:
• zapoznaje się z podstawę prawną realizacji projektu gimnazjalnego,
• rozumie istotę metody projektu,
• omawia walory edukacyjne metody projektu gimnazjalnego,
• formułuje temat projektu,
• opracowuje kryteria oceny z zachowania,
• planuje działania związane z koniecznością realizacji projektów gimnazjalnych.
■ Metody:
• wykład,
• dyskusja.
■ Formy pracy:
indywidualna, grupowa.
■ Materiały i pomoce dydaktyczne:
• prezentacja - „Projekt gimnazjalny w świetle zmian w prawie oświatowym”,
• materiał pomocniczy nr 1 - Projekt gimnazjalny w przepisach prawa (fragment Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r.),
• materiał pomocniczy nr 2 - Formułowanie tematu projektu,
• materiał pomocniczy nr 3 - Kryteria oceny zachowania (ćwiczenie).
■ Przebieg szkolenia:
1. Powitaj uczestników szkolenia. Przedstaw im cele zajęć oraz wyjaśnij, że projekt jest nowym zadaniem dla wszystkich gimnazjów, wynikającym ze zmian w prawie oświatowym. Podaj podstawę prawną zmian. (5 min)
2. Rozdaj nauczycielom fragment rozporządzenia o ocenianiu dotyczący projektu edukacyjnego (materiał pomocniczy nr 1). Omów z wykorzystaniem prezentacji kolejne zapisy tego dokumentu. Zaznacz, że realizacja projektu jest dla uczniów wartościową metodą rozwijania umiejętności przydatnych w życiu. Aby zilustrować tę tezę, możesz posłużyć się przykładami ogłoszeń zamieszczanych w prasie codziennej - pracodawcy poszukują osób potrafiących współpracować w zespole, komunikować się, planować i organizować swoją pracę, wytrwale dążyć do celu itp. Każdy uczeń będzie w przyszłości decydował o kierunku swojej kariery zawodowej oraz planował dorosłe życie. Szkoła powinna go do tego przygotować, a przede wszystkim wyposażyć w niezbędne kwalifikacje, co jest możliwe m.in. dzięki metodzie projektu. (20 min)
3. Poproś uczestników o uważną lekturę definicji projektu gimnazjalnego zawartej
w rozporządzeniu. Rozdaj arkusze z zasadami formułowania tematu projektu (materiał pomocniczy nr 2) lub pokaż je na slajdzie. Zwróć uwagę nauczycieli na fakt, że
w odróżnieniu od projektów dotychczas realizowanych, nowa formuła tego przedsięwzięcia zakłada rozwiązanie przez uczniów konkretnego problemu. Podkreśl, że zagadnienia, którymi mają zajmować się młodzi ludzie, powinny być im bliskie, życiowe, dotyczyć najbliższego otoczenia i mieć zastosowanie w praktyce. (5 min)
4. Poleć zebranym, aby każdy z nich sformułował temat projektu przedmiotowego w postaci pytania problemowego związanego z treściami zawartymi w podstawie programowej. Następnie poproś o zaprezentowanie przez osoby chętne wypracowanych pomysłów. (10 min)
5. Omów z uczestnikami możliwości projektowe związane z uroczystościami i imprezami szkolnymi: Dniem Sportu, Dniem Ziemi, Świętem Niepodległości, Pierwszym Dniem Wiosny, Dniem Patrona itp. Zaznacz, że każda okazja może stać się inspiracją dla przeprowadzenia projektu edukacyjnego. Wspomnij również o partnerach zewnętrznych, którzy mogą pomóc uczniom w poszerzeniu zakresu realizowanych projektów (organizacje pozarządowe, samorząd, muzea, domy kultury, inne instytucje i organizacje działające
w lokalnym środowisku). (5 min)
6. Przypomnij nauczycielom, że jednym z czekających ich zadań jest opracowanie kryteriów oceny zachowania ucznia biorącego udział w projekcie. Podkreśl, że jest to kolejne kryterium, które należy dodać do już istniejących w statucie szkoły. Następnie podziel uczestników na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Poproś członków każdego z zespołów o sformułowanie propozycji kryteriów oceny zachowania ucznia podczas udziału w projekcie (materiał pomocniczy nr 3). (10 min)
7. Porównajcie zredagowane w grupach zapisy dotyczące poszczególnych ocen, a następnie przedyskutujcie konkretne rozwiązania. Zwróć uwagę uczestników na znaczenie precyzyjnego i jasnego formułowania kryteriów - staną się one prawem wewnątrzszkolnym,
a zatem mogą stać się podstawą odwołań od oceny. Zaproponuj, aby dalsze prace nad ostatecznym kształtem zarządzenia były zadaniem zespołu zajmującego się zmianami
w statucie szkoły. (15 min)
8. Zainicjuj dyskusję o zapisach Regulaminu realizacji projektu (tytuł dokumentu dotyczącego procedur i warunków realizacji projektu edukacyjnego może być ustalany indywidualnie przez każdą szkołę). Wymień kilka kluczowych pytań, na które należy odpowiedzieć podczas przygotowywania regulaminu, np.:
• Jak liczne mają być zespoły projektowe?,
• W jaki sposób zostaną wyłonione zespoły projektowe?,
• Kto będzie pełnił funkcję opiekunów projektów uczniowskich?,
• Jakie będą zadania opiekunów?,
• Jak długo będzie trwała praca nad projektem?,
• W jaki sposób będzie wybierany temat projektu?,
• Jaka jest rola wychowawcy w realizacji projektu?,
• Czy istnieje potrzeba powołania koordynatora i zespołu ds. projektów? Jeśli tak - jakie będą ich zadania?. (15 min)
9. Po zakończeniu dyskusji poproś zespoły przedmiotowe o wypracowanie propozycji konkretnych zapisów i przekazanie ich zespołowi ds. zmian w statucie, odpowiedzialnemu za zredagowanie wstępnej wersji regulaminu. O ostatecznym brzmieniu dokumentu zdecyduje rada pedagogiczna. Wyznacz terminy zakończenia poszczególnych etapów prac. Poleć nauczycielom zapoznanie się z materiałami dotyczącymi projektów zawartymi na stronie www.projektzklasa.pl. (5 min)
Materiał pomocniczy nr 1
Projekt gimnazjalny w przepisach prawa
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 20 sierpnia 2010 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania
sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
(fragment)
[...]
12) po § 21 dodaje się § 21a w brzmieniu:
㤠21a
1. Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego.
2. Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu z zastosowaniem różnorodnych metod.
3. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści.
4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania:
1) wybranie tematu projektu edukacyjnego,
2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji,
3) wykonanie zaplanowanych działań,
4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego.
5. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrektor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną.
6. Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego.
7. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego.
8. Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum.
9. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego.
10. W przypadkach, o których mowa w ust. 9., na świadectwie ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”.” [...]
Materiał pomocniczy nr 2
Formułowanie tematu projektu
• Temat projektu powinien zawierać problem do rozwiązania. Najlepiej sformułować go
w postaci pytania, np.: Jak...?, Dlaczego...?, W jaki sposób...?, Co możemy zrobić, żeby...? itp. Forma pytania nie jest jednak obowiązkowa.
• Zagadnienie powinno być bliskie uczniom, jak najbardziej realne, życiowe. Pozytywnie wpłynie to na zaangażowanie młodych ludzi i zwiększy ich motywację do pracy.
• Problematyka projektu powinna być związana z treściami znajdującymi się w podstawie programowej, można jednak poza nią wykraczać.
Materiał pomocniczy nr 3
Kryteria oceny zachowania
Sformułujcie przykładowe zapisy kryteriów oceny zachowania ucznia podczas udziału
w projekcie. Każde kryterium powinno być zawarte w jednym zdaniu.
Ocena wzorowa
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena bardzo dobra
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena dobra
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena poprawna
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena nieodpowiednia
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena naganna
• ...............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................