Proces rozwiązywania problemów
Problem jest to trudność teoretyczna lub praktyczna, którą usiłujemy rozwiązać. Każdy problem zawiera elementy wiadome i niewiadome. Sposób rozwiązania problemu może być mniej lub bardziej samodzielny i twórczy. Samodzielność myślenia przejawia się w umiejętności dostrzegania i formułowania problemów. Sformułowanie problemów jest początkowym ogniwem procesu rozwiązywania problemów.
W rozw problemów bierze udział: myslenie reproduktywne (samodzielne, kierowane) wykorzystanie nawych inf w nowych warunkach, myślenie produktywne wytwarzanie inf nie znanych, nowych (twórcze - gdy wytwór jest nowy poszerza i wzbogaca wiedze, nietwórcze - wynik jest tylko subiektywnie odczuwany jako nowy)
Jego pomyślne rozwiązanie uwarunkowane jest z rozumieniem jego treści, uświadamianiem sobie związków między elementami danymi, a niewiadomymi. Czynności te są wstępem do poszukiwań rozwiązania problemu, do postawienia hipotezy.
Hipoteza jest przypuszczalnym rozwiązaniem zadania, którego słuszność trzeba dowieść. Sprawdzenia hipotezy dokonuje się w zależności od problemu albo na drodze teoretycznej lub praktycznej.
Rozwiązując problem posługujemy się różnymi strategiami tzn. sposobami, regułami postępowania określającymi jednoznacznie wybór kolejnych czynności w zależności od rodzaju problemu.
Zastosowanie odpowiedniej strategii wymaga podjęcia właściwej decyzji.
Podjęcie odpowiedniej decyzji zależy od rodzaju sytuacji, inaczej, bowiem myślimy inaczej działamy w sytuacjach pewnych, inaczej w niepewnych.
Rodzaje strategi: algorystyczne - sposób, metoda, pokazanie krok po kroku sposobu rozw problemu, jest schematyczny, nie rozwija smodzielności, heurystyczna- podają pewne inf ograniczone i odwołuja się do wiedzy posiadanej, sposób znajduje się samemu, sukcesywna - przedstawienie hipotezy jednej po drugiej, jednoczesna - rownoczesne przekazanie hipote, mozliwosc ich weryfikacji, wybór właściwej.
Wybór strategii uzależniony jest także od właściwości psychicznych danego człowieka (temperamentu, odwagi w podejmowaniu ryzyka) oraz tego, czy problem rozwiązywany jest indywidualnie, czy zespołowo.
Skuteczne rozwiązywanie problemów może utrudniać nam tzw. Fiksacja funkcjonalna polegająca na braku umiejętności wykorzystania jakiegoś przedmiotu w inny sposób i dla innego celu, niż ten, do którego bywa zwykle przeznaczony. Inną przeszkodą w pokonywaniu problemu jest sztywność i pochopność myślenia.
Fazy rozw problemu: wykrycie problemu, przyczyny trudności w dostrzeganiu problemu, wykrycie problemu a nauczanie, analiza sytuacji problemowej, czynności interpolacyjne i ekstapolacyjne, onf pozytywne i negatywne, faza analizy, wytwarzania pomysłów, hipotezy, weryfikacji pomysłów.