Dyksik Arnold
Temat: Struktury dywizjonalne
Mankamenty funkcjonalnego podziału pracy w dużych organizacjach były przyczyną wykształcenia się tzw. Struktur dywizjonalnych, zwanych także sektorowymi lub zakładowymi. Jednostki organizacyjne tworzące dywizje są zintegrowane w subsamodzielną całość, opierając się na kryterium technologicznym, przedmiotowym lub terytorialnym Dąży się do utworzenia w miarę samodzielnych jednostek homogenicznych odpowiedzialnych za dany produkt, grupę produktów lub segment rynku. Dywizja funkcjonuje jako jednostka odpowiedzialności za wyniki w przydzielonym obszarze działalności. Tak, więc dywizja może być jednostką odpowiedzialności za wyniki produkcyjne, gdy uprawnienia jej kierownictwa będą dotyczyć możliwości finansowania z własnych przychodów jedynie zakup materiałów, energii, opłacania pracy i remontów bieżących maszyn, oraz wystąpi obowiązek przekazywania pozostałych przychodów na scentralizowany fundusz przedsiębiorstwa. Dywizja może być jednak odpowiedzialna za prawie całość procesu gospodarczego na przydzielonym obszarze. Wyodrębnienie kompleksowych, usytuowanych równorzędzie w hierarchii organizacyjnej subsamodzielnych jednostek gospodarczych, kierowanych przez wyposażonych często w duży zakres samodzielności dyrektorów, jest wyrazem racjonalnej decentralizacji uprawnień obowiązków i odpowiedzialności oraz usytuowania decyzji w rękach osób kierujących wyodrębnionym sektorem działania przedsiębiorstwa. Tym samym naczelne kierownictwo przedsiębiorstwa odciążone od operatywnego, operatywnego nawet taktycznego kierowania procesami w dywizjach, uzyskuje możliwości skoncentrowania swoich wysiłków na strategicznych problemach całego przedsiębiorstwa. Wielkie przedsiębiorstwa podzielone na subsamodzielne jednostki gospodarcze - dywizje - osiągają wiele korzyści właściwych dla przedsiębiorstw małych i średnich. Uzyskuje się to przede wszystkim dzięki większemu zaangażowaniu kierownictwa naczelnego i średniego dywizji w działalność operatywną, ale także w procesy innowacyjne i większą wrażliwość na potrzeby klienta. Mimo wielu pozytywów struktura dywizjonalna - ze względu na rozproszenie decyzyjności o kierunkach i sposobach pozyskiwania i wydatkowania środków działania - charakteryzuje się mniejszą adaptacyjnością i elastycznością w obszarach wymagających zarządzania scentralizowanego. Występuje także potencjalne zagrożenie konfliktami na tle partykularnych interesów poszczególnych sektorów przedsiębiorstwa. Znalezienie „złotego środka” między efektem decentralizacji a efektem koncentracji środków dzięki centralnemu ich wykorzystaniu to podstawowe zadanie kierownictwa centrali przedsiębiorstwa. Poszukiwanie owego „złotego środka” prowadzi do swego rodzaju fluktuacji uprawnień decyzyjnych dywizji. W okresach kryzysu istnieje zazwyczaj tendencja do centralizacji zarządzania obszarem kryzysowym. Takie tendencje mają jednak uzasadnienie, gdy mamy do czynienie z kryzysem wywołanym niedostatkiem środków na prowadzenie określonego rodzaju działalności; nie są natomiast racjonalne, gdy kryzys spowodowany jest niskim poziomem aktywności podstawowej i średnich szczebli zarządzania przedsiębiorstwem. Z reguły w zarządzie centrali zatrzymuje się uprawnienia dotyczące decyzji strategicznych w takich obszarach jak: planowanie strategiczne, polityka inwestycyjna, polityka finansowa, marketing strategiczny, polityka zakupów, polityka kadrowa, polityka płacowa. Środki na te cele pochodzą z obligatoryjnych wpłat dywizji i są przeznaczone na realizację zadań wyznaczonych przez centralę. Bieżąca działalność jest natomiast prowadzona przez zarządy wyodrębnionych dywizji, stosownie do posiadanych zasobów. Kierownictwo dywizji ocenione jest na podstawie osiągniętych wyników ekonomicznych. Zaletami struktury dywizjonalnej są: jasno określony obszar uprawnień, -obciążenie naczelnego kierownictwa, -szybkość podejmowania decyzji, -łatwość koordynacji działań wewnątrz dywizjonu, struktura jest elastyczna i dostosowuje się do zmian w otoczeniu. Wady struktury dywizjonalnej są następujące: sztaby mogą przyjmować role komórek liniowych; konfikty miedzy dywizjonami oraz miedzy dywizjonami a organizacją jako całością -niebezpieczeństwo powstania zależności miedzy dywizjonami. W strukturze dywizjonalnej postrzegana jest zasada jednosci kierownictwa i specjalizacji kierowniczej. Kierownicy dywizjonów mają uprawnienia decyzyjne w zakresie funkcji najsilniej wpływających na sukces ich obszaru działań.
Literatura:
Ryszard Rutka - „Organizacja Przedsiębiorstw”
Internet