Grzbiet (dorsum)

okolice, mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy, elementy topograficzne

OKOLICE (6):

nieparzyste

1. okolica kręgowa (regio vertebralis)

2. okolica krzyżowa (regio sacralis)

parzyste

1. okolica nadłopatkowa (regio suprascapularis)

2. okolica łopatkowa (regio scapularis)

3. okolica podłopatkowa (regio infrascapularis)

4. okolica lędźwiowa (regio lumbalis)

MIĘŚNIE (20) - dwie grupy

I. mięśnie powierzchowne (mm. superficiales) [6]

Biorą udział w ruchach obręczy kończyny górnej, oraz jako pomocnicze mięśnie oddechowe.

unerwienie - gałęzie brzuszne (przednie) nerwów rdzeniowych

A) mięśnie kolcowo-ramienne (mm. spinohumerales) [4]:

1) mięsień czworoboczny (m. trapezius)

części:

1. część górna (pars descendens) - podnosi bark

2. część środkowa (pars transversa) - przyciska łopatkę do kręgosłupa

3. część dolna (pars ascendens) - opuszcza bark

lustro czworoboczne (speculum rhomboideum) - poszerzenie ścięgniste w kształcie

rombu pomiędzy kręgiem C₆ a Th₂

unerwienie: splot szyjny, n. XI

2) mięsień najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi)

zadanie: przy ustalonym kręgosłupie opuszcza ramię, przywodzi je do tyłu i

obraca do wewnątrz

unerwienie: nerw piersiowo-grzbietowy ze splotu ramiennego (nervus thoracodorsalis)

3) mięsień równoległoboczny większy i mniejszy (m. rhomboideus maior et minor)

zadanie: pociąga łopatkę przyśrodkowo i ku górze

unrewienie: nerw grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) ze splot ramiennego

4) mięsień dźwigacz łopatki (m. levator scapulae)

zadanie: pociąga łopatkę ku górze i przyśrodkowo

unerwienie: nerw grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) ze splot ramiennego

B) mięśnie kolcowo-żebrowe (mm. spinocostales) [2]:

1) mięsień zębaty tylny górny (m. serratus posterior superior)

2) mięsień zębaty tylny dolny (m. serratus posterior inferior)

zadanie: służą jako pomocnicze mięśnie wdechowe 1 - jako m. wdechu, 2 - jako m. wydechu

unerwienie: nerwy międzyżebrowe (nn. intercostales)

II. mięśnie głębokie (mm. profundi) [8]

Biorą udział w prostowaniu kręgosłupa - mięsień prostownik grzbietu (m. erector spinae)

unerwienie - gałęzie tylne (grzbietowe) nerwów rdzeniowych

A) mięśnie długie (mm. longi)

1. pasmo przyśrodkowe (2):

1. mięśnie kolcowe głowy, szyi i grzbietu (mm. spinales capitis, cervicis et dorsi)

2. mięśnie poprzeczno-kolcowe (mm. transversospinales) [3]:

1. m. półkolcowy (m. semispinalis)

2. m. wielodzielny (m. multifidus)

3. m. skręcające długie i krótkie (mm. rotatores longi et breves)

2) pasmo boczne (2):

1. mięsień krzyżowo-kolcowy (m. sacrospinalis) [2]:

1. m. biodrowo-żebrowy (m. iliocostalis) - szyi, klatki piersiowej i lędźwi

2. m. najdłuższy (m. longissimus) - głowy, szyi i klatki piersiowej

1. mięsień płatowaty głowy i szyi (m. splenius capitis et cervicis)

B) mięśnie krótkie (mm. breves) [3]:

1. mięśnie międzypoprzeczne (mm. intertransversarii) [2]

1. przednie i tylne szyi (mm. intertransversarii anteriores et posteriores cervicis)

2. boczne i przyśrodkowe lędźwi (mm. intertransversarii laterale et mediale lumborum)

2. mięśnie międzykolcowe (mm. interspinales)

3. mięśnie podpotyliczne (mm. suboccipitales) [5]:

1. m. prosty głowy tylny większy (m. rectus capitis posterior maior)

2. m. prosty głowy tylny mniejszy (m. rectus capitis posterior minor)

3. m. skośny górny głowy (m. obliquus capitis superior)

4. m. skośny dolny głowy (m. obliquus capitis inferior)

5. m. prosty głowy boczny (m. rectus capitis lateralis)

POWIĘZIE (2)

1) powięź powierzchowna grzbietu (fascia superficialis dorsi) - pokrywa m. czworoboczny i m. najszerszy grzbietu

2) powięź piersiowo-lędźwiowa s. lędźwiowo-grzbietowa (fascia thoracodorsalis s. lumbodorsalis)

blaszki (2):

1. blaszka powierzchowna (tylna) - pokrywa m. krzyżowo-kolcowy

- od wyr. kolczystych odcinka Th, L i S do kątów żeber

- do góry przechodzi w powięź karkową (fascia nuchae)

- ku dołowi w powięź pośladkową (fascia glutea)

2. blaszka głęboka (przednia) - znajduje się tylko w odc. L kręgosłupa, pomiędzy XII żebrem, a grzebieniem biodrowym (crista iliaca)

- pokrywa od przodu m. krzyżowo-kolcowy

- od wyr. żebrowych 4 górnych kręgów L do brzegu bocznego m. krzyżowo-kolcowego

- łączy się z blaszką powierzchowną

- wytwarza kanał kostno-włóknisty dla m. prostownika grzbietu

TĘTNICE (4):

1. tętnica pachowa (a. axillaris) - t. podłopatkowa (a. subscapularis), t. okalająca ramię przednia i tylne (a. circumflexa humeri anterior et posterior)

2. tętnica podobojczykowa (a. subclavia) - t. nadłopatkowa (a. suprascapularis), t. poprzeczna szyi (a. transversa colli), t. szyjna głęboka (a. cervicalis profunda)

3. tętnice międzyżebrowe tylne (aa. intercostales posteriores)

4. tętnica potyliczna (a. occipitalis)

NERWY:

1) gałęzie brzuszne (przednie) nerwów rdzeniowych - zaopatrują mięśnie powierzchowne

• splot szyjny - m. czworoboczny

• splot ramienny - pozostałe mięśnie powierzchowne

2) gałęzie grzbietowe (tylne) nerwów rdzeniowych - zaopatrują mięśnie głębokie i skórę grzbietu, dzielą się na gałęzie przyśrodkowe i boczne

ELEMENTY TOPOGRAFICZNE (3):

1. przestrzeń ścięgnista lędźwi (spatium tendineum lumbale)

2. trójkąt lędźwiowy (trigonum lumbale)

3. trójkąt podpotyliczny (trigonum suboccipitale)

Tabela porównawcza przestrzeni ścięgnistej lędźwi i trójkąta lędźwiowego

ograniczenie	przestrzeń ścięgnista lędźwi	trójkąt lędźwiowy
podstawa	XII żebro + m. zębaty tylny dolny	grzebień biodrowy
dno	m. poprzeczny brzucha	m. skośny wewnętrzny brzucha
przyśrodkowo	m. prostownik grzbietu	m. najszerszy grzbietu
bocznie	mięsień skośny zewnętrzny i wewnętrzny brzucha	m. skośny zewnętrzny brzucha (brzeg tylny)

Są to miejsca zmniejszonego oporu (loci minoris resistantiae) → wrota dla wyjścia przepuklin:

1. przepukliny lędźwiowe górne (herniae lumbales superiores) - przez przestrzeń ścięgnistą lędźwi

2. przepukliny lędźwiowe dolne (herniae lumbales inferiores) - przez trójkąt lędźwiowy

Trójkąt podpotyliczny

ograniczenia:

przyśrodkowe - m. prosty głowy tylny większy (brzeg boczny)

górno-boczne - m. skośny głowy górny (brzeg przyśrodkowy)

dolno-boczne - m. skośny głowy dolny (brzeg przyśrodkowy)

zawartość:

1. łuk kręgu szczytowego (arcus atlantis)

2. t. kręgowa

3. n. podpotyliczny

4

---