Specyfika warunków miejskich i ich wpływ na zasady projektowania zieleni w mieście: -kratki zabezpieczające: *kratka ażurowa, *ażurowe rurki drenarskie wsadzone w ziemię obok drzewa, gdzie drzewo to ma większy dostęp powietrz i wody.
Pnącza:- wykazują odporność na warunki miejskie: pyły, dymy i suszę (kokornak wielkolistny, winobluszcz, dławisz, do cienia: bluszcz, kokornak),- ożywiają architekturę i zmiękczają jej miękkie linie,- w lecie ograniczają nagrzewanie się budynków( zmniejszają amplitudy temp),- stanowią interesującą fakturę( gra światła i cienia zmienia się w ciągu roku),- maskują szpetną elewację,- zatrzymują wilgoć, nie wpuszczają ją w mury,- polecana na tereny fabryczne, kolejowe, na ogrodzenia i magazyny,- element łączący architekturę z krajobrazem,- dodają uroku zabytkom,- są mało wymagające pod względem pielęgnacji,- nie wymagają wiele miejsca,- szybko rosną,- dają w krótkim czasie wspaniałe efekty barwne i plastyczne.
Trawniki:- nie unosi się z nich kurz,- zmniejszają wahania temperatur.
Architektura ogrodowa.
FUNKCJA UŻYTKOWA:- ogrodzenia,- bramy,- meble ogrodowe( ławki, stoły),- kosze na śmieci,- lampy,- drogi, mosty,- schody,- zbiorniki wodne,- inne elementy. Ważna ich:- funkcjonalność( użyteczność), dostosowanie do potrzeb,- lokalizacja,- styl (dopasowanie do innych elementów, odpowiedni materiał),- estetyka (dbałość o wygląd).
Ogrodzenia (żywopłoty):- wydzielają przestrzeń ogrodu( posesji) z otoczenia,- oddzielają tereny o różnym przeznaczeniu i sposobie użytkowania,- tłumią hałas,- zapobiegają prze wtargnięciem na teren osób postronnych i zwierząt,- bardziej (mur) lub mniej (siatka) stwarzają wrażenie zamknięcia (ogrodzenie pełne lub ażurowe),- stanowią osłonę optyczną,- żywopłoty cięte w pewnym sensie mogą stanowić architekturę ogrodową gdyż pełnią te samą funkcję jak inne rodzaje ogrodzeń a także przyjmują podobny wygląd, geometryczne kształty,- ogólnie krawędź ogrodzenia powinna znaleźć się wyraźnie nad lub pod linią horyzontu a nie na poziomie oczu.
Bramy i furtki:- wyznaczają miejsce wstępu na dany teren,- mogą zapraszać lub odstraszać gości swoim wyglądem,- powinny wyglądem podkreślać wejście na teren posesji.
Ławki:- służą do odpoczynku krótkotrwałego (bez oparcia) i długotrwałego (z oparciem),- sytuowane przy przejściach, jednak ich lokalizacja nie powinna zakłócać komunikacji (nie mogą zawadzać na drodze),- sytuowane przodem do ładnego widoku,- osłonięte od tyłu grupami krzewów lub inaczej ( względy poczucia bezpieczeństwa),- wykonane z materiałów estetycznych i trwałych, łatwych do utrzymania w czystości i do konserwacji.
Kosze na śmieci:- sytuowane obok miejsc wypoczynku wzdłuż przejść, dróg spacerowych, na początku i na końcu alejek najlepiej w jakimś ściśle określonym systemie (kluczem) w niezbyt dużych odległościach (w zasięgu wzroku),- powinny nie być zbyt ozdobne ani wyeksponowane, nie stanowią atrakcji obiektu jednocześnie służą jego użytkownikom,- proste w konstrukcji, łatwe do opróżniania i utrzymywania w czystości.
Murki oporowe:- zabezpieczają ziemię przed osunięciem się na drogę, prowadzone wzdłuż niej, -pozwalają zastosować kompozycje tarasowe, które są korzystniejsze, bo łatwiej je obsadzać roślinnością a później ją pielęgnować,- mogą być wykorzystywane jako murki kwiatowe,- zabezpieczają przed erozją.
Lampy:- udostępniają obiekt również po zapadnięciu zmroku, wydłużają czas użytkowania terenu,- podnoszą bezpieczeństwo oraz poczucie bezpieczeństwa,- mogą być usytuowane wzdłuż głównych alejek lub placyków albo równomiernie rozmieszczone na całym terenie. Pawilony ogrodowe( altanki, zadaszenia):- potrzebne do obsługi publiczności,- nie powinny wybijać się z otoczenia,- najlepsze o spokojnej i lekkiej konstrukcji i kolorystyce.
FUNKCJA OZDOBNA
Rzeźba:- nadaje miejscu określony klimat, stanowi „ducha” tego miejsca,- musi być dobrana do charakteru i stylu ogrodu (klasyczna, nowoczesna z kamienia, brązu, betonu, ceramiki, drewna itd.),- może być punktem centralnym (wówczas ogród stanowi tło rzeźby) lub dodatkową ozdobą (rzeźba wkomponowana w część ogrodu):* rzeźba jako czynnik równowagi,* ustawiona na środku ogrodu,* rzeźba na pierwszym planie,* rzeźba niespodzianka (wkomponowana w zieleń),- wokół niej najczęściej komponowana jest cała kompozycja,- duża rzeźba ma niekiedy wygląd pretensjonalny (wyzywający może przytłaczać),- mała rzeźba bardziej wtapia się w otoczenie ,
PUTTO-rzeźba ,dziecko bez skrzydełek: - rzeźba powinna przyciągać wzrok widza,- rzeźby które rozśmieszają widza,- rzeźba która zaskakuje,- rzeźba skłaniać może do refleksji,- upamiętnia osoby i wydarzenia,- rzeźba identyfikuje dane miejsce (miejsca spotkań ludzi),- sytuowana na placach i osiach widokowych,- pojedynczo, wolnostojąca rzeźba.
HERMA- rzeźba przedstawiająca popiersie( głowa, popiersie na kolumnie):- rzeźba grupowa,- rzeźba pojedyncza w układach (renesans, barok),- towarzyszy architekturze (element wykończenia schodów np. rzeźba wypełniają wnęki w murze- exendry),- rzeźba jako waza dla roślin,- rzeźba powinna wyglądać ciekawie o każdej porze roku i dnia ze wszystkich stron otoczenia,- może stwarzać przeciwwagę9 odciągać wzrok) dla innego nieciekawego obiektu,- rzeźby związane z wodą, nawierzchnią( placem), murem. Maszkaron- rzeźba lub płaskorzeźba gdzie są twarze wykrzywione lub zniekształcone z których z buzi lub oczu wypływa woda,- rzeźby ażurowe (np. abstrakcyjne) powinny być widoczne raczej na tle nieba niż zieleni,- rzeźby wymagają optymalnego tła i optymalnej odległości do oglądania (odległość 2-3 wysokości).
Złudzenia optyczne:- zaskakują, wprawiają w zakłopotanie,- powiększają( wydłużają, poszerzają),- rozśmieszają( malowidła np. człowiek machający z okna, małpa wyglądająca z balustrady itp.),- w postaci malowideł, konstrukcji, luster,- przydatne w małych ogrodach lub w ogrodach niekształtnych oraz dla uatrakcyjnienia widoku z domu,- dla uzyskania efektu teatralności. Wykorzystanie zasad perspektywy:- umieszczenie w oddali wyraźnie zmniejszone obiekty, mniej dokładnych i ciemniejszych niż na pierwszym planie,- sadzenie drzew o jasnych barwach we frontowej części ogrodu, ciemne zaś jako tło,- zwężanie stopniowo ścieżki, odpowiednie prowadzenie drogi,- wypełnianie przestrzeni dużymi pustymi płaszczyznami,- deformowanie architektonicznych kształtów,- zbiorniki o zbiegających się brzegach, odpowiednio obsadzone,- malowidła na ścianach przedstawiające dalszą nieistniejącą w rzeczywistości część ogrodu (roślinność, ścieżki, fragmenty architektury, rzeźby), stosowane są skróty perspektywiczne,- w baroku malowidła na ścianach, w ogrodzie tworzone są dla zastąpienia brakującej przestrzeni, sceniczne tła powinny być zawieszone w zamknięciu alei,- zazwyczaj tak komponowane aby utrzymać widza na dystans niekiedy stanowią wywołującą śmiech lub zdziwienie niespodziankę,- namalowane uchylone drzwi,- lustro- umieszczone w miejscach zaciemnionych aby nie poparzyć roślin,- lustro rozjaśnia, skupia uwagę na elementach znajdujących się przed lustrem, imitują przejście, bramę,- efekt lustrzany na tafli wody,- czarne dno pochłania światło i daje złudzenie, że sadzawka jest głębsza,- ukradziony widok, pożyczony- optyczne powiększenie obszaru ogrodu widok na otaczający krajobraz włączony do kompozycji ogrodu,- wykorzystanie cienia( np. dla uzyskania efektu silnego światła), -kratki lub pasy,- podniesienie poziomu gruntu w niektórych miejscach.
Pergole ,trejaże:- ukierunkowują wzrok widza np. na rzeźbę,- wytyczają kierunek drogi lub wyznaczają granicę przestrzeni,- osłaniają i kadrują (kulisy),- zasłaniają nieciekawe widoki,- służą jako podpora dla roślin (pnącza),- chronią przed wiatrem i słońcem,- tworzą wnętrze,- unikać proporcji kwadratowych pergoli,- może stanowić główny akcent ogrodu,- nie może ich być za dużo,- wygląd pergoli i trejaży łagodzą pnącza.
Ażurowe konstrukcje:- do budowy małej altany,- do umieszczania na ścianach jako podpora pnączy,- tworzą ogrody sekretne( zaciszne wnętrza),- stanowią tunelowe przejścia.
Bindaż= Berso- przejście tunelowe o lekkiej ażurowej konstrukcji porośnięte roślinami (pnączami).
TYL WIEJSKI- związany z życiem na wsi ;tradycją, dawniej obszar ogrodu bardzo intensywnie wykorzystany (konieczność utrzymania się z tego ogrodu, co się samemu wyhoduje), gatunki ozdobne pojawiały się rzadko chyba że traktowano je jako lecznicze. Cechy:- układ swobodny, niedbały,- oddawanie w projekcie ogrodu cech krajobrazu( powstaje więź),- wykorzystanie miejscowych materiałów i surowców,- przestrzeń bardzo funkcjonalna o niewielkiej ilości trawników,- gatunki roślin wymieszane ze sobą- wrażenie przypadku dyktowanego przez samą naturę. Elementy:- ogrodzenie z surowego kamienia lub drewna, mur z cegły lub żywopłotu z głogu, ligustru i cisu,- meble ogrodowe z drewna lub inne( stare i zużyte),- doniczki gliniane, stare wiadra,- narzędzia i przybory ogrodnicze (konewka, koszyk, taczka),- łuki i pergole zawsze z roślinnością pnącą, z drewna albo metalu o prostej konstrukcji,- drewniana, prosta ława przed drzwiami albo na ganku. *psie budy na terenie prawdziwej wsi, chlewiki i ule, *zakaz stosowania posągów i fontann, *prosty basenik dla ptaków albo karmnik, *studnia, *doniczki z kwiatami, *rośliny w każdym pojemniku. Nawierzchnie:- żwirowe,- kamień łupany,- cegła,- ubita ziemia (naw gruntowa),- szczeliny na schodach i w nawierzchni wypełnione stokrotkami, miętą. Roślinność:- popularne rośliny- groszek pachnący, margaretki, aksamitki,- pnące róże, rozpięte przy wejściu,- ozdobne warzywa,- zioła (efekt zapachowy) wymieszane z kwiatami- w pobliżu drzwi kuchennych,- drzewa i krzewy owocowe.
STYL NOWOCZESNY Cechy:- rzeźbiarskie traktowanie przestrzeni,- prostota linii kompozycji,- kształty dwuwymiarowe i przestrzenne- proste, geometryczne lub swobodne, naturalne,- można te kształty łączyć,- zasada „mniej to bardziej” (umiarkowana ilość elementów). Woda pojawia się jako:- zbiornik wodny,- fontanna,- poidełko dla ptaków,- kaskada,- wodospad,- strumyk,- źródełko,- basen lub brodzik,- naturalnie występujące wody powierzchniowe.
RYS HISTORYCZNY Starożytny Egipt( rzeka Nil)- osadnictwo, ryby w basenach, ozdobne ptactwo nadwodne. Średniowiecze- ozdobne studnie, z centralną częścią wyniesioną na trzonie, z tryskającymi źródełkami, studnia gotycka, wysoka o strzelistych kształtach. Automat hydrauliczny( do oblewania gości dla żartu). Alkazar( ogrody mauretańskie):- podłużne kanały prostokątne ze strumykami tryskającymi po bokach ze źródłem. Renesans- jako fosa dla zamku przeszkoda i forma obronna. Willa Caprarola- forma ozdobna, jako fontanna. Willa Lante. Barok- przeważała woda stojąca, wżną rolę woda odgrywała jako lustra wodne, baseny, długie kanały, na kanałach pływano łódkami np. w Nieborowie. Parter barokowy( barter wodny) baseny z których wytryskiwały fontanny. Ogrody krajobrazowe- jako element naturalistyczny, linia brzegowa pofalowana z zatoczkami. Efekt lustra- pałac na wodzie w Łazienkach. Ogrody na dachach:- rozpoczęły się w VI w p.n.e,- francuski architekt Le Corbusier (1915-65), zainicjował ogrody na dachach. Jemu przypisuje się termin „piątej elewacji”. Ogrody na dachach pojawiały się:- na budynkach urzędów,- domach mieszkalnych. *Zielony dach:- funkcja ekologiczna, maskująca, dekoracyjna. *Ogród na dachu:- dodatkowo jest miejscem wypoczynku, relaksu, jest substytutem naturalnego ogrodu. *Zieleń ekstensywna- „niska” (dach ekstensywny):- na cieńszej warstwie glebowej, mało wymagająca,- z roślinnością ruderalną,- nie wymaga dodatkowego nawożenia, nawadniania i okrycia zimowego. Początkowo gat ruderalne- później trwalsze rośliny (np. dachy w Skandynawi),- rośliny: mech, trawa, zioła, krzewy.* Zieleń intensywna( dach intensywny):- funkcjonuje jako powiększenie przestrzeni mieszkalnej (z pergolami, ławkami, altankami, loggiami( balkon obudowany tylko z jednej strony), boisko do gry),- rośliny: trawa, krzewy, drzewa , byliny itp.,- wymaga grubszej warstwy uprawnej( dla drzew i krzewów),- wyższe koszty założenia i pielęgnacji,- do odpoczynku, rekreacji, zastępują park. Najprostsza metoda zagospodarowania: roślinnością okrywową, niską lub średniej wysokości, trawami, bylinami, krzewami.* 1 m3 gleby waży 1600 kg, oznacza to że 16 kg waży 1m2 ziemi o miąższości ziemi 1cm. *Podłoże na bazie keracytu waży 4,2-4,5 kg na 1m2 o miąższości 1cm.* Podłoże na bazie maty z gąbki technicznej 8kg. *Podłoże z mat z tworzyw sztucznych od 6-8 kg. *można komponować ziemią orną, stosować mieszankę kory, torfu i nawozy, dodać rozpulchniające materiały kora, piasek, żwir, torf. *podłoże powinno zapewniać odpowiednią wilgotność, przepuszczalność powietrza, zdolność zatrzymywania składników pokarmowych, odczyn obojętny. Podłoże nie może być zachwaszczone lub zanieczyszczone patogenami. *roślinność mobilna:- rośliny w skrzynkach lub doniczkach. *zalety zazieleniania dachów:- ocieplanie budynków trawą i warstwą ukorzenionej ziemi, w których w procesach życiowych wydziela się ciepło( energia),- lepsza akumulacja ciepła- dzięki ochronie przed wychładzającymi wiatrami (o 25-30% zmniejsza się zużycie energii w domku jednorodzinnym),- ochrona przed hałasem (rozpraszanie dźwięków),- poprawa jakości powietrza w aglomeracji miejskiej (przechwytywanie zanieczyszczeń pyłowych),- usprawnienie odwodnienia miasta (poprawa bilansu wodnego- zielone dachy zatrzymują na dłuższy czas 80-90% wody),- poprawa mikroklimatu- zwiększenie wilgotności powietrza wokół budynków,- odzyskanie wcześniej utraconych terenów zielonych,- zmniejszone przez rośliny i warstwę gruntu promieniowania UV i wahania temperatur,- pozyskiwanie terenów dla rekreacji w najbliższym sąsiedztwie mieszkania. *poprawa jakości życia:- walory biologiczne( wydziela ujemnie zjonizowany tlen),- walory estetyczne zieleni (lepsze wkomponowanie architektury w krajobraz). *zielony dach jest spełnieniem marzeń wielu mieszkańców miast o posiadanie własnego ogródka. *warunki panujące na dachach:- silne wiatry (intensywne parowanie i uszkadzanie roślin),- niższa wilgotność względna powietrza,- wysokie amplitudy temperatur,- okresowe susze i niedobory pokarmowe (niewielka możliwość gromadzenia) podwyższone ryzyko zagrożenia chorobami i szkodnikami,- wymywanie skł pokarmowych,- zakwaszanie gleby( podłoża),- zanieczyszczenie powietrza pyłami i gazami- uszkadzanie roślin,- ograniczona objętość podłoża (słabsze zakotwiczanie roślin, mniej wody i skł pokarmowych),- silne nasłonecznienie oraz odbicie od sąsiednich elewacji- silniejsze nagrzewanie i uszkodzenie mrozowe. *zasady doboru roślinności do ogrodów dachowych:- można stosować wiele gat z uprzywilejowaniem roślin potrzebujących małej ilości wilgotności( trawy stepowe, rośliny skalne, dzikie krzewy) o dużej zdolności samoregeneracji,- nie usuwać roślin polnych, mchów i porostów które rozsiały się w sposób naturalny,- niepożądane rośliny( chwasty, drzewa) należy usuwać,- trzeba uwzględnić głębokość korzenienia się roślin,- krzewy i małe drzewa powinny wykształcać luźne i wielodniowe korony (mało podatne na wiatr),- rośliny muszą mieć bogaty, silny ale nie ekspansywny system korzeniowy,- z krzewów iglastych polecane są gat i odmiany odporne na niską temp niedostatek wody, zwarte i przysadziste,- mieszanki traw ,dziko rosnące rośliny zielne,- drzewa wymagają odpowiedniego zabezpieczenia,- dobór roślin w zależności od warstwy dachu( dach dwuspadowy- niebezpieczeństwo osunięcia się ziemi, większe przesuszenie połaci dachowej),- praktyczne jest posadzić rośliny w lekkich kontenerach zamiast umieszczać ziemię na dachu,- konserwacja dachu- raz do roku( oczyszczanie wypustów dachowych, połaci, pasm ochronnych, miejsc połączeń ze ścianami i kominami, rynny). *drzewa:- klon ginnala,- klon tatarski,- oliwnik wąskolistny,- sumak octowiec. *krzewy liściaste( krzewinki):- berberys thumberga,- pigwowiec japoński,- irga Hammera i wczesne,- wrzosiec krwisty,- hortensja ogrodowa,- trzmielina ,- rokitnik zwyczajny,- laurowiśnia,- różanecznik fioletowy,- róża pomarszczona,- kalina koreańska. KOMUNIAKCJA W OGRODACH I TERENACH ZIELENI Drogi: 1. droga gł- przejście od furtki do domu- nawierzchnia utwardzona nie śliska. 2.wjazd do garażu:- pasy naw utwardzonej na koła od samochodu a wewnątrz trawa. 3.ścieżka wokół domu- doprowadza do ogrodu lub tarasu, -ścieżka spacerowa obiegająca teren ogrodu. Nawierzchnia utwardzona:- miejsce na kosz na śmieci,- miejsce wypoczynku do siedzenia. Jedna osoba od 30-40 cm, osoba szersza z torbą np. listonosz- 80cm, 2 osoby od 100-125 cm. 2 osoby dorosłe- 1150 cm, 3 osoby dorosłe- 1700 cm, 4 osoby dorosłe- 2250 cm. *droga gł doprowadzająca do budynku mieszkalnego najszersza, reprezentacyjna z dobrego materiału( naw utwardzona) a inne drogi położone z dala od domu w głębi ogrodu są już węższe, z mniej dobrego materiału np. skrzyżowania dróg najlepiej jak nie są to drogi” linie” przecinające się , tylko ciekawie rozbudowane placem gdzie można ustawić ławki lub obsadzić roślinami. * Drogi:- stanowią szkielet każdego założenia ogrodowego. * Ich przebieg, szerokość i typ zależą od: 1.potrzeb komunikacyjnych:- w jakich kierunkach chcemy się przemieszczać,- w małym założeniu przydomowym( dojście do domu, droga do garażu, zazwyczaj jedna droga w ogródku lub tylko taras),- w większym ogrodzie przydomowym zgodnie z życzeniami użytkowników, ukształtowaniem terenu, programem,- w parku spacerowo- wypoczynkowym, pole do popisu dla projektanta (swobodny układ dróg spacerowych): łagodne łuki, „miękkie” łączenia dróg, drogi wiodące do celu( pawilon, ławka, punkt widokowy, rzeźba, przez mostek na wyspę) lub zamknięte pętle, uwzględnienie ukształtowania terenu( możliwie prowadzone po warstwicach a nie w poprzek nich) istniejących zbiorników wodnych i kęp starych zadrzewień,- na zieleńcach śródmiejskich i osiedlach mieszkaniowych- rozeznanie potrzeb komunikacyjnych jest najważniejsze , kierunki przemieszczania się ludzi:dom- szkoła, dom- sklep, dom- kościół, dom- przystanek autobusowy, dom- przychodnia. 2. Natężenie ruchu- decyduje o szerokości dróg i nawierzchni- im droga mniej intensywnie użytkowana tym może być węższa i o mniej trwałej nawierzchni, -w małych ogrodach przydomowych: dojście 1-1,2m, dojazd 3m, w ogrodzie za domem 0,5-0,7m w zależności od potrzeb i typu nawierzchni,- w większych ogrodach przydomowych: droga dojazdowa 5m, gł drogi 3m a mniejsze 1-1,5m,- w parkach: podst alejki 2,5-3m, większe 5m, w wieloprzestrzennych założeniach, promenady do 7m. 3. Charakterystyka wnętrza: dopasowujemy rodzaj nawierzchni do charakteru wnętrza ogrodowego lub nadajemy wnętrzu charakter odpowiednim typem nawierzchni. Typy nawierzchni:- naturalne, gruntowa,- żwirowe, tłuczniowe,- organiczne: pieńki, kostka drewniana,- betonowa: płytki, kostki,- asfaltowe,- ceglane,- kamienne,- kombinowane( z 2-3 materiałów),- kocie łby,- kostka granitowa,- kostka betonowa( imitująca granit, bardziej wyrównane kostki),- ścieżka z kamienia naturalnego,- kostka brukowa( różne kształty),- kostka betonowa( imitująca cegłę),- płyty ceramiczne. Starajmy się drogą nie dzielić powierzchni na dwie( na pół) bo jest ona wtedy nie ciekawa, porównuje się te dwie części i jest monotonna przestrzeń ogrodowa. Lepiej prowadzić drogi ogrodowe wzdłuż granicy działki czy pola -„ wnętrze” ogrodowego. Wtedy zostaje więcej przestrzeni do zagospodarowania i zaprojektowania ciekawszej kompozycji roślinnej czy też budowlanej( altana, staw). *nawierzchnia drewniana:- daje ciepło wnętrza,- jest optycznie „miękka”,- tylko że po deszczu jest śliska. *kładki i mosty- przejście przez wodę:- mostek drewniany,- mostek kamienny( murowany),- mostek z młodych brzóz przez rzeczkę, fosę,- z balustradą lub bez,- mostek ceglany( murowany),- rzeźbione, ozdobne kształty,- mała kładka drewniana.
Schody skł się z: -policzek schodu,- podnóżek,- stopnica( płyta pozioma po której deptamy),- podstopnica,- podstopień,- nosek. * Schody i pochylnie- zasady projektowania:- w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr.15 poz. 140), 1. Nachylenie podłużne dojść chodników nie powinno przekraczać 5% a poprzeczne 2%. 2.Szerkość użytkowa schodów zew powinna wynosić co najmniej 1,2m. 3. Liczba stopni w jednym biegu schodów zew nie powinna wynosić więcej niż 10. 4. szerokość stopni stałych schodów powinna wynikać z warunku określonego wzorem: 2h+ s =0,6 do 0,65m, gdzie h- oznacza wysokość stopnia a s- jego szerokość( stopnia) ,wartość 0,6 do 0,65 -przeciętna długość kroku człowieka. 5. Szerokość stopni powinna wynosić co najmniej 0,3 m(30cm) (wychodzi to z długości stopy). 6. Szerokość stopnia zabiegowego oraz stopnia schodów wachlarzowych w odległości 0,4m od poręczy balustrady, powinna wynosić co najmniej 0,25 m. 7. Schody i pochylnie powinny mieć wykończenie powierzchni odróżniające ich od poziomych płaszczyzn ruchu. 8. Dopuszczalne nachylenie pochylni: dla ruchu pieszego:- przy wys pochylni do 0,15m -15% ( na dł 1m pokonać możemy 15cm), - do 0,5 -8%,- ponad 0,5- 6%, dla samochodów:- max spadek 25%. 9. Pochylnie powyżej 9m powinny być podzielone na mniejsze odcinki. Pomiędzy odcinkami stosuje się spoczniki o długości co najmniej 1,4m( dla ruchu pieszego i niepełnosprawnych). 10. Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka a pochylnia o większym nachyleniu niż 15%- ponadto szorstka( dla samochodów). 11. Krawężniki, poręcze. 12. Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5m. 13. Schody zew o wys powyżej 0,5m powinny mieć balustradę lub inne zabezpieczenia od strony powierzchni otwartej. 14. Przy szerokości biegu schodów większej niż 4m należy zastosować dodatkową balustradę.
Zalecenia techniczne dotyczące projektowania schodów:- dla spoczników do2,5m długości obliczamy ich długość jako wielokrotność: 62,5 + S( 62,5- średnia z 6,0-6,5m, średnia dł kroku a S- szerokość stopnia), jest to po to aby wchodzić czy schodzić na przemian raz jedną a raz drugą nogą po to aby nie było męczące wchodzenie po schodach,- szerokość schodów odpowiada szerokości drogi,- pojedyncze stopnie na ścieżce muszą być wyraziście zaakcentowane,- niedopuszczalne jest różnicowanie wysokości i szerokości stopni w jednym biegu schodów,- schody powinny być prowadzone zgodnie z istniejącym ukształtowaniem terenu, nie mogą się wcinać ani wznosić ponad,- stopnie i spoczniki powinny mieć spadki podłużne 1%.
OSIE I WIDOKI * Kanwa kompozycyjne( podstawa), szkielet kompozycyjny zespołu ogrodowego stanowiący o istocie przestrzennego( planistycznego) rozplanowania.
*tworzy ją starannie wytyczony układ dróg, ścieżka czasem też kwater ogrodowych lub sekwencja wnętrz( wnętrza następujące po sobie w ściśle określonym porządku),
* wirydarz średniowieczny- kanwę stanowi układ krzyżujących się ścieżek wyznaczających układ krzyżujących się kwater,
* oś kompozycyjna- abstrakcyjna linia na której planowane są poszczególne elementy ogrodu:- stanowi szkielet przestrzenny ogrodu geometrycznego,- pozwala precyzyjnie kształtować przestrzeń ogrodu i nadaje kierunek kompozycji np. elementy( kwatery) ogrodu, nie ma konkretnej linii ale wydaje nam się że one istnieją,- porządkuje przestrzeń,- w oparciu o nią budowane są kompozycje( jedno, dwu- albo wielo osiowe),- podkreśla się je alejami, szpalerami, kanałami, murami oporowymi lub elementami małej architektury( rzeźbami, fontannami, schodami),- oś kompozycyjna staje się niekiedy osią symetrii kompozycji,- rozwiązania jednoosiowe- ogrody włoskie( renesans),- w ogrodach baroku osie wychodziły daleko poza obszar ogrodu (pełniły też funkcje osi widokowej).
Osie kompozycyjne:- główne,- boczne, usytuowane pod kątem prostym lub ostrym do osi głównej.
Oś widokowa to abstrakcyjna linia łącząca wzrokowo dwa charakterystyczne punkty, usytuowane w stosunku do siebie w znacznej zazwyczaj odległości( belweder ,punkt widokowy, -fragment ogrodu lub krajobrazu),- oś widokową konstruuje celowo kreowany widok i utrzymywany często rozmywany drzewami ,formami terenowymi lub wyspami,- formy ogrodowe towarzyszące osi wyznaczają efekt głębi( okna widokowe, bramy, kulisy, przezrocza),- główne i poboczne( podrzędne) osie widokowe,- statyczne, do oglądania podczas postoju,- dynamiczne, do oglądania podczas spaceru (parki krajobrazowe),- pozwalają wykorzystać tzw zapożyczony widok,- klasycznie oś widokowa nie pokrywa się z osią kompozycyjną (w praktyce jednak obie osie się pokrywają),- kształtowane jest w ten sposób aby muc podziwiać starannie zaprojektowany obraz.
Na jakie osie/ widoki należy zwracać uwagę przy projektowaniu? Oś wejście -wyjście, -widoki z okien,- zakończenie ścieżek/ alejek,- rozwidlenie ścieżek,- skrzyżowania,- na długość działki,- w poprzek osi głównej,- okna widokowe na krajobraz.
Okna widokowe- specjalnie uformowany otwór lub prześwit usytuowany w murze, żywopłocie, alei lub innej ścianie:- służy do aranżowania powiązań widokowych w ogrodzie oraz do stwarzania dogodnej możliwości podziwiania szczególnie atrakcyjnej scenerii ogrodu,- zazwyczaj ma geometryczny kształt ,- stanowi swoiste ramy dla oglądanego obrazu. *okno utworzone przez dwa odpowiednio odległe od siebie drzewa tworzy BRAMĘ, *okna zmuszają przechodnia do kierowania wzroku na starannie dobrane, atrakcyjne elementy ogrodowe, także ku odległym fragmentom krajobrazu.
KULISA- przestrzenna aranżacja ogrodowej formy roślinności drzewiastej w postaci ściany zieleni wysokiej, masywu lub grupy drzew (forma wydłużona) sytuowane prostopadle do osi widokowej, -kulisa podkreśla ważny kierunek układu planistycznego ogrodu, ramowania drzewami i krzewami widoku lub tła usytuowanego na dalszym planie,- zwielokrotniona wytwarza nastrój głębi wnętrza ogrodowego,- stosowana często w ogrodach barokowych i krajobrazowych.
PRZEZROCZE- ażurowa przegroda, ściana konstruowana z materiałów budowlanych lub tworzywa roślinnego sytuowana wew ogrodu na jego obrzeżach lub poza jego obrzeżem,- ramuje, kadruje, chodzi tu o świadome wskazanie widoku obserwatorowi (pokazanie sposobu oglądania),- np. kolumnady, drzewa, o smukłych pokrojach, balustrady, siatki, płoty, aleje, szpalery.
PUNKT WIDOKOWY- miejsce małych rozmiarów, starannie wybrane w ogrodzie lub krajobrazie, mające naturalne walory widokowe,- wyposaża się go w dodatkowy element urządzenia mające uwypuklić te walory.