SYSTEMATYKA SPOSOBÓW URABIANIA SKAŁ.

Warunki geologiczno-górnicze: sposób zalegania (podz, odkrywkowe), rodzaj złoża( żyła, pokład, soczewka, gniazdo), rodzaj kopaliny i jej właściwości fizyczne, mechaniczne, sąsiedztwo otaczających skał (ciśnienie górotworu), zagrożenia (wodne, pyłowe, gazowe, pożarowe).

Warunki techniczne: założona wydajność, rodzaj maszyn i urządzeń z uwagi na warunki górniczo-geologiczne i stan techniki, ochrona środowiska.

Warunki ekonomiczne: rentowność przedsiębiorstwa.

Rodzaj eksploatowanych w Polsce surowców mineralnych: miedź, cynk, ołów, węgiel kam i brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, sól kamienna, siarka rodzima, mat. budowlane i ozdobne.

Sposoby urabiania skał o znaczeniu gospodarczym: miedź, cynk, ołów, brunatny, sól kamienna, siarka rodzima.

KLASYFIKACJA SKAŁ pod względem urabialności: właściwości fizyczne min zależą od struktury, rodzaju wiązań i składu chemicznego. Uwzględnienie kilku parametrów dla określenia własności skał pod kątem urabialności różnymi metodami (met. mechaniczne)

1. Barwa minerału: achromatyczna, idiochromatyczna, alochromatyczna, pseudochromatyczna.

2. Połysk minerału: metaliczny, półmetaliczny, diametaliczny, szklisty.

3. Twardość minerału- jest to opór jaki stawia minerał sile mechanicznej starającej się naruszyć jego powierzchnię (zarysować)

4. Łupliwość- jest to podatność na pękanie wzdłuż określonych płaszczyzn krystalograficznych lub zmiany objętości powstałe wskutek różnic temperatur: doskonała, dokładna, niewyraźna, wyraźna, bardzoniewyraźna.

5. Gęstość rzeczywista i pozorna- stosunek masy do objętości (bez porów, z porami)

6. Ciepło właściwe- ilość ciepłą potrzebna do ogrzania 1 kg. substancji o 1⁰

7. Mrozoodporność

8. Przewodność cieplna- przemieszczanie energii cieplnej w minerale ogrzanym nierównomiernie: diatermiczne, adiatermiczne.

9. Porowatość- stos objętości wszystkich wolnych przestrzeni w skale do jej objętości

10. Przepuszczalność- zdolność skał porowatych do przepuszczania cieczy lub gazów przy różnicy ciśnienia

11. Wytrzymałość na ściskanie, rozmywanie, ścinanie, zginanie.

12. Ścieralność

13. Rozmywalność- rozpad pod wpływem wody: rozpad koloidalny, rozpuszczanie, rozpad gruby

14. Zwięzłość- opór jaki stawia skała sile starającej się ją zniszczyć przez zmiażdżenie

15. Urabialność- jest to podatność skały na oddziele odruchów skalnych od calizny. Miarą urabialności jest odporność skały na oddzielenie odruchów skalnych od calizny. Jest też ilość pracy potrzebnej do rozdrobnienia pewnej objętości skały, a praca zależy od rodzaju zastosowanego narzędzia. Urabialność zależy od właściwości fizycznych założonych, głównie od ciśnienia górotworu i zawilgocenia. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem urabialności jest: współczynnik zwięzłości f i energetyczny wskaźnik urabialności.

Klasyfikacja sposobów urabiania:

- mechaniczne: statyczne (nożami f=6, krążkami f=4-18, hydrauliczne), dynamiczne (udarowe małośrednicowe, wybuchowe, imp. hydraulicznym)

- termiczne: statyczne (ogniowe-palniki, plazmowe-plazmotron), dynamiczne (detonacja)

- elektryczne statyczne (temperatura)

- elektryczne kombinowane (pole elektromagnetyczne)

- metody kombinowane (mechaniczno termiczne, mech-elektryczne)

Maszyny do wybierania: do urabiania, ładowania, obudowy.

Podział na maszyny: górnictwa odkrywkowego, górn. podziemnego. Podział maszyn przodkowych ze wzg. na: 1)miejsce pracy (-ścianowe, -chodnikowe, -szybowe); 2)Rodzaj realizowanej operacji (-urabiające, -ładujące, -budujące, -transportujące, -pomocnicze); 3)Rodzaj podwozia (-stacjonarne, -samojezdne); 4)Rodzaj napędu (-elektryczne, -pneumatyczne, -hydrauliczne, -spalinowe); 5)Ilość manipulatorów wykonawczych (-pojedyncze, -wielokrotne).

Rodzaje operacji górniczych. 1)Oper. urabiania-operacja górnicza polegająca na oddzieleniu cząstek skały od calizny. W wyniku realizacji-produkt nazywamy urobkiem. 2)Oper. ładowania-realizacja czynności: - zaczerpywania urobku; -podniesienia urobku na wys. środków transp.; -przemieszczenie urobku w poziomie w kierunku środków transp.; -wysypania urobku do środków transport. 3)Oper. odstawy-przemieszczenie urobku z przodka górnicz. do miejsca w którym znajdują się główne środki transp. poziomego, transport dzielimy na: -odstawę; -poziomy; -pionowy. 4)Oper. obudowy-zabezpieczenie nowo wybranej przestrzeni w taki sposób aby w niej mogli się poruszać bezpiecznie ludzie i maszyny. 5)Oper. pomocnicza-wspomaganie procesu wydobywczego.

WIERTARKI:

Wiercenie: obrotowe, udarowe, obrotowo-udarowe.

Mechaniczna prędkość wiercenia- prędkość z jaką wykonuje się otwór

Sposób wiercenia:

- udarowe: pneumatyczne (silnik tłokowy; zaworowe, suwakowe), hydrauliczne (s tłokowy; przymusowe, tłokiem, zmianami ciśnienia), elektryczne (s selenoidowy), elektryczno-pneumatyczne, spalinowe; przeznaczone do wiercenia otworów w skałach trudno urabialnych

- obrotowe: pneumatyczne, hydrauliczne, elektryczne; przeznaczone do wiercenia otworów w skałach łatwo urabialnych (węgiel

- obrotowo-udarowe; w skałach średnio urabialnych (rudy).

Skład maszyny: napęd (silnik, reduktor, pompy, przekładnia), elementy robocze (manipulatory).

Wiercenie udarowe (uderzenie + obrót), koronka; Fo-osiowa siła docisku (działa cały czas); F=Fo±F_D; F_D-siła dynamiczna (zmienna w czasie); + obrót dłuta wokół własnej osi; M-moment przerywany. Stosuje się dla skał twardych o dużej zwięzłości, podstaw. działanie → odbijające, najmniej tępią się narzędzia, małe postępy wier

Wiercenie obrotowe -raczek, stosowane dla skał o małej zwięzłości i niedużej ścierności (węgiel, łupek), największa wydajność wiercenia np. 2m/min, zużycie większe. M-ciągły moment obrotowy

Wiercenie obrotowo-udarowe- koronka do skał średnio-zwięzłych (rudy cynku, ołowiu, miedzi) l m/min

Smarowanie- smarownice zabudowane do młotka, wlewany olej do młotka co jakiś czas, smarowanie iniektorem na przewodzie.

Sposoby usuwania zwiercin: 1)pod własnym ciężarem; 2)przedmuch powietrza: a)zwykły b)wzmocniony; 3)przepłuczka wodna; 4)odsysanie zwiercin; 5)kombinowany przepłuczka wodno-powietrzna

Podział wiertarek ze wzgl. na ciężar: ręczna -lekkie do 20 kg; -średnie 30-35 kg; -ciężkie>35kg

Wiertarki lekkie mają uchwyt: - obrotowa: 2 uchwyty; -udarowa: 1 uchwyt

Podpory, pomosty - urządzenia podtrzymujące wiertarki i dociskające je do calizny, najczęściej pneumatyczne, stosowane przy wiertarkach udarowym i udar-obr. Manipulator- urządzenie pozwalające operować wiertarką, składa się z prowadnika po którym przemieszcza się wiertarka, ma on 7 ruchów. Zalety mocowania wiertarek: zwiększenie efektywności procesu wiercenia, większa prędkość wiercenia, brak przenoszenia wibracji na obsługę.

Budowa wiertarki obrotowej elektrycznej:

- silnik napędowy: silnik powietrzny obracaja się z prędk. 2000 obr/min a wiertło z prędk. 500/600 obr/min. Taką redukcję otrzymujemy przez zastosowanie przekładni, lub silnik asynchroniczny - uzwojenia silnika są zdalnie sterowane, uzwoj. zostaje podłączone pośrednio włączając przewodnikiem o stałym napięciu (obwód zdalnego sterowania) i samoczynnie następuje włączenie silnika ale poza przodkiem. Daje nam to brak iskrzenia,

- wrzeciono

- przekładnia, to np. dwa koła zębate o różnej średnicy. Koło mniejsze obraca się szybciej i powoduje ruch koła większego które zaczyna obracać się z mniejszą prędk. (niski koszt, proste-niezawodne, nieosiowe)

Lub obiegowe (poosiowe, drogie, duże przełożenie)

Wiertła:

a)wiertło dzielone: składa się z żerdzi wiertn. i końcówki czyli koronki, raczek (w wierc. obrotowym); b)wiertło monolityczne -wykonane z całości. Przy wierceniu udarowym żerdź wiertnicza może być główką sześciokątną. Wiercenie z nawojem śrubowym przy wierceniu obrotowym

Wozy wiertnicze - na podw. samojezdnych dla zapewnienia siły docisku dla wiertarek i przejęcie ciężaru od nich.

Mogą być: -jednoramionowe; -dwuramionowe; -trójramionowe. Na każdym ramieniu umocowana jest wiertarka, ramię ma wiele punktów swobody i zapewnia dowolne ustawienie wzgl. przodka, można wiercić pod dowolnym kątem.

Wozy są wielonapędowe, wąskoprzodkowe. Napęd elektryczny lub mieszany (napęd spalinowy, manewry- spaliny, wiercenie- elektryka lub pniu). Wóz ma spowodować zwiększenie wydajności pracy.

Ze wzg. na podwozie: -kołowo-oponowe; -szynowe; -gęsienicowe. Wóz: podwozie, platforma robocza, ciągnik→napęd podw.

Rama prowadnicza związana przegubowo z wysięgnikiem - siłownik z przegubem podwójnym, wykonuje ruch wzgl. wysięgnika (obraca się w płaszczyźnie poziomej i pionowej, wydłuża się). Wiertarka ma silnik, jeśli w kadłubie wykonana nakrętka - wiertarka nakręca się na śrubę znajdującą się w ramie prow. (można też siłownikiem, kołem zębatym). Siłownik: cylinder wewn. tłok zakończony tłoczyskiem.

Ładowanie:

usuwanie zwiercin, łączy transport z urabianiem, zapewnia ciągłość technologiczną.

Cele ład wąskoprzodkowych: skrócenie do min. czasu ładowania, maxymalizacja procesu łądowania.

Parametry ładowarki: wydajność, gabaryty, rodzaj napędu, zasady bezpieczeństwa, nacisk na spąg

Podział ze wzg. na miejsce przeznaczenia: -wąsko przodkowe (chodnikowa) -szerokie przodkowe (ścianowa) -szybowe przodkowe (niestosowane w formie samodz. jednostek). Ze wzg. na sposób zaczerpywania urobku: -nagarniające (gracowe, łopowe, żerdziowe, zgrzebłowe, zgarniakowa); -zaczerpujące (-łyżkowe: zasięrzutne, bocznie wysypujące; -łopatowe). Ze wzg. na sposób wysypywania urobku: -zasobnikowe, -podawarkowe, -bezpodawarkowe. Ze wzgl na rodzaj energi: napęd elektryczny, pneumatyczny, elektro-hudrauliczny.

Ładow. łyżkowa bocznie sypiąca,; (wysoko sypiąca -wóz do 2m; nisko sypiąca-wóz do 0,5m( śr. transpor.)). Najazd czerpaka za pomocą gąsienic lub siłownika. Podwozie gąsienicowe. Nadwozie- agregat hydrauliczny, agregat napędowy; układ czerpaka: czerpak to połówka wydrążonego walca pozbawiona dna, możemy obrócić do góry i siłownikiem obracamy na bok aby wysypać urobek na przenośnik

Ładowarka łapowa- podwozie gąsienicowe (dźwignia zmiany biegów, silnik elektryczny, pompa hydrauliczna, sprzęgło płytkowe, gwiazda łańcuchowa, gąsienica, sprzęgło płytowe), głowica ładująca (stół załadowczy z łapami nagarniającymi), podawarka zgrzebłowa.

Ładowarki do pobierki spągu (Niwka):

- wysięgnik z czerpakiem (porusz się góra-dół, obraca się, wychyla)

- agregat hydrauliczny

- podwozie gąsienicowe

Samojezdne wozy transportowe SWT: zwrotne, mobilne.

Ładowarki: zasięrzutne, zgarniakowe, boczno-sypiące

Nachylenie: ⁺_- 4⁰ wszystkie, >4 bez szynowych, >25 zagarniakowe

WYROBISKA KORYTARZOWE

Wyrobiska korytarzowe dzielą się na: poziome, słabo nachylone, nachylone, stromo nachylone.

Kryteria: rodzaj skał, wymiar poprzeczny wyrobiska, długość wyrobiska, nachylenie wyrobiska, naciski na spąg, rodzaj energii.

1. Kombajny urabiające punktowo- dowolny kształt wyrobiska, urabianie selektywne, wady- mała wydajność, możliwość urabiania skał w fcji masy i mocy kombajnu o wytrzymałości do 60-140 MPa. Organy urabiające poprzeczne (oś obrotu prostopadła do ramienia) wzdłużne, liniowe. Zbrojone w noże promieniowe lub styczne. Konieczność zraszania organu urabiającego. Postęp do 12m/dobę.

2. Kombajny urabiające liniowo- zalety: urabianie wyrobisk prostokątnych, obudowa kotwiowa (najtańsza), urabianie całą długością. Wady- słaba praca z górotworem, duże koszty utrzymania wyrobiska, brak zmian szerokości (zależne od długości organu), skały łatwo i średnio urabialne.

3. Kombajny pełnoprzekrojowe: urabianie na opisie koła, małe reakcje górotworu, duża prędkość drążenia >60m/dobę, do skał b. trudno urabialnych. Konieczność usypania spągu, najmniejszy wskaźnik wyk. powierzchni, tylko jedna średnica odp. wielkości organu. Urabiają narzędzia dyskowe na głowicy, urabianie przez styczny nacisk i obrót, siłą docisku to kilkadziesiąt ton, olbrzymi moment, małe obroty.

WYROBISKA ŚCIANOWE

Trasą dla kombajnu jest przenośnik zgrzebłowy. Funkcje poszczególnych urządzeń ścianowych: przenośnik, obudowa, kombajn (dos. do ociosu)

Kombajny ścianowe - maszyny zespołowe mechanizujące urabianie i ładowanie. Eksploatacja od lub do granic.

Trasa kombajnu: jazda do końca ściany i dosówanie obudowy, przestawianie z obudową, zmiana ramion kombajnu i zawrębianie w nowe pole, zmiana położenia ramion i jazda do końcówy, przestawianie przenośnika i końcówy

Zmechanizowany kompleks ścianowy- to optymalny zestaw maszyn i urządzeń górniczych przeznaczonych do mechanizacji i wybierania węgla systemem ścianowym w określonych warunkach górniczo-geol.

Pokłady: strome, silnie nachylone(60), silnie nachylone (35), słabo nachylone (12), poziome(0). Dopuszczalne nachylenia do 12⁰. Kombajn musi współpracować z przenośnikiem i obudową - te same wydajności.

przenośnik, obudowa zmechanizowana. Klasyf. kombajnów ścianowych: -urabiająco-ładujące. Ze wzg. na sposób oddziaływ. na caliznę: -wiercące; --wycinające; -frezujące; -strugające; -odbijające; -kombinowane. Frezujące kombajny mogą być: -bębnowe; -łańcuchowe; -łapowe. Podział frezujących kombajnów bębnowych ze wzg. na wykonywane operacje: -urabianie + ładowanie; ze wzg. na ilość organów urabiaj.: -jednobębnowe; -dwubębnowe; ze wzg. na rodzaj organu urabiania: -tarczowy; -walcowy; -kieszeniowy; -ślimakowy; -segmentowy; ze wzg. na kierunek obrotu organu: -przedsiębierny; -nasiębierny; ze wzg. na sposób zamocow. organu urabiającego: -bezramionowe; -jednoramionowe; -dwuramionowe; ze wzg. na rodzaj głowic: -szeroka; -zawężona; ze wzg. na sposób realizacji ruchu posuwanego: -cięgnowe; -bezcięgnowe.

Łańcuch rozpięty na całej długości ściany przymocowany na stałe do napędu przenośnika →przemieszczanie kombajnu. Zastosowanie kombajnów frezujących bębnowych - do skał o małej zwięzłości, zbliżonej do węgla. Zwięzłość - opór jaki stawia skała przy oddzielaniu jej części od calizny do f=2,5 dla węgla f=1,5-2; mogą pracować dla ścian: poziomych, słabo i silnie nachylonych.

Każdy kombajn składa się z: -jednego lub dwu organów urabiających; -jednej lub kilku głowic; -jednego lub kilku skrzyń aparat. elektr., silników elektrycz.; -jednego lub dwóch ciągników; -sań z płozami na których spoczywa; -jednej lub dwu ładowarek; -aparatura sygnalizacyjna, zdalne sterowanie; radiowy układ sterowania. Organy urabiające kombajnów: -walcowe; -tarczowe; -(krzyżowe, -ślimakowe)}samoładujące; -jedno, dwu, trój-zwojowe. Org. urabiaj. z ślimakowym ułożeniem noży do stalowego walca przyspawane kłódki - w których są noże.

Technologia pracy kombajnem dwubębnowym, dwukierunkowa bezwnękowa. Zawrębianie się kombajnu (bezwnękowa - kombajn sam wykonuje wnękę)

STRUGI

Strugi: sposób oddziaływania na caliznę: -aktywne; -statyczne. Nie stosować do skał o dużej zwięzłości dla podz. niskich, średnich. (duża zwięz. =20)→kombajnami do 2,5; strugi 1,6. Są to maszyny płytkozabiorowych (do 15 cm), szybkobieżnych (prędk. zbliżona do prędk. przenośnika lub pow. 2m/s). Czynności: urabianie i ładowanie

Ładowanie kadłubem -łańcuch bez końca, nie ma napędu przy głowicy, tylko na końcu ściany. Skład: strugi, głowice ciągnące, napędy łańcucha, przenośnik. Strugi ścianowe: skład: głowica strugowa, przesuwniki hydr., ukł. napędowy, kadłub; regulacja nakładek - regulow. wysokości głowicy strugowej. Noże strugowe - tzw. noże pośrednie oraz noże przystropowe (symetryczne), przyspągowe (pracuje w spągu i w caliźnie), są ruchome. Obciążenie głowicy strugowej w proc. urabiania (prowadzenie głowicy po przenośniku): -ślizgowe, -zmodyfikowane, -pontalowe, -ślizgowo-pontalowe, -zgodne. Objętość urobku: Qtr=F(Vtr±Vs); + gdy prędk. zgodna; - gdy pręd. Vs w przeciwną stronę.

Obudowy do wyrobisk ekspl.

1. Funkcje obudowy: zapewnienie stateczności wyrobiska w ustalonym czasie, co pozwala na zachowanie wymaganych wymiarów jego przekroju, oraz umożliwia zab. ludzi, sprzętu i maszyn przed zawałem stropu oraz odpadającymi odłamkami skalnymi.

2. Rodzaj obudowy i parametry: rodzaj skał otaczających wyrobisko, zaburzenia tektoniczne, stan hydrogeologiczny w strefie i w otoczeniu wyrobiska, głębokość lokalizacji wyrobiska i związany z tym rozkład i wartośc ciśnienia górotworu, parametry geometryczne przekroju poprzecznego i długość wyrobiska.

3. Fazy pracy (obciążenia obudowy) Obudowa powinna mieć odpowiednią podporność (jest to wartość docisku występującego pomiędzy jej elementami przejmującymi obciążenie od górotworu- stropnica- a górotworem). Ponieważ zjawisko odprężania górotworu pod działaniem ciśnienia geostatycznego są zjawiskami geologicznymi, to wartość odporności zmienia się w funkcji czasu.

Wyróżnia się 3 fazy pracy obudowy: wstępna (wartość siły docisku między powierzchnią obudowy a górotworem jaka wytworzy się podczas stawiania obudowy), roboczą (wartość siły oporu obudowy w chwili, gdy górotwór zaczyna się deformować a obudowa przejmuje na siebie częściowy nacisk skały i zaczyna się deformować), szczytową (występuje w chwili gdy naciski górotworu przejmowane przez obudowę są równe granicznej wytrzymałości obudowy i jej elementów)

OBUDOWY KOTWIOWE:

1. wykorzystywana jest do opóźniania zjawisk odkształcania się warstw słabszych od mocniejszych lub spięcie (usztywnienie) ze sobą kilku warstw natychmiast po odsłonięciu powierzchni. Przez kotew rozumie się cięgno, którego jeden koniec (głowica) jest zamontowany w otworze górotworu, a drugi służy do podtrzymywania zewnętrznej warstwy skalnej. Obudowę kotwiową dzieli się z uwagi na konstrukcję na klinowe, szczękowe, stalowe wklejane, linowe, rurowe cierne.

2. Technologia stawiania obudowy kotwiowej: określenie schematu rozmieszczenia kotwi, wiercenie otworów i montaż kotwi, montaż opinki (płyt, siatki, belek)

OBUDOWY ZMECHANIZOWANE:

Zadaniem obudowy zmechanizowanej jest zapewnienie bezpiecznego nie zakłóconego przez górotwór wybierania węgla z wyrobisk eksploatacyjnych. Dla wykonania tego zadania obudowa musi spełniać takie podstawowe funkcje jak: kierowanie stropem, osłonięcie wyrobiska przed odpadaniem ze stropu skał, osłanianie wyrobiska przed przedostawaniem się skał z rumowiska zawałowego do przestrzeni roboczej, osłonięcie wyrobiska przed odpadającymi z czoła ściany kęsami węgla w pokładach grubości powyżej 2,5 m lub staczającymi się po przenośniku kęsami urobku w pokładach nachylonych powyżej 25⁰.

Obudowa zmechanizowana wpływa na zachowanie się stropu (kierowanie) przez działanie na niego z odpowiednią siłą (odpornością), przesuwanie samej siebie w nowe położenie, przesuwanie przenośnika z maszyną urabiającą.

Odporność wstępna Pw- podporność jaką ma zestaw obudowy zmechanizowanej w momencie rozparcia i zależy od ciśnienia zasilania aktualnie występującego w magistrali zasilającej ścianę

Podporność robocza PN- jest max odpornością jaką może osiągnąć zestaw obudowy zmechanizowanej przy obciążeniu statycznym. Zależy od ciśnienia otwarcia zaworów bezpieczeństwa w układzie odpornościowym podpór hydraulicznych zestawu obudowy.

Odporność robocza Pr- jest odpornością jaką w danej chwili osiąga zestaw obudowy zmechanizowanej pod wpływem nacisku górotworu, a jej wartość mieści się między odpornością wstępną a nominalną.

Przy doborze obudów zmechanizowanych dla ściany należy brać pod uwagę: czynniki zapewniające bezpieczne utrzymanie wyrobiska, względy ekonomiczne. Zagadnienie to należy traktować łącznie. Do czynników mających duże znaczenie ekonomiczne można zaliczyć długość ściany i jej wybieg. Preferuje się ściany długości >150m i o wybiegu >1000m.

Komplet obudowy zmechanizowanej:

-zestaw podstawowy- podpory

- zestaw stabilizacyjny

-zestaw wnękowy

- zestaw przychodnikowy

- układ zasilania hydraulicznego (agregat zasilający, przewody magistralne; centralna stacja zasilania, rurociąg magistralny)

- układ zasilania elektrycznego- zasilacz, przewody elektryczne

- centralny mikroprocesorowy układ sterowania

- wyposażenie dodatkowe (instalacja oświetleniowa, instalacja łącznościowa, tama podścianowa, zasoby do pracy w nadścianach)

Obudowa osłonowa: stropnica, spągownica, osłona boczna, układ cięgien (leminiskata), siłownik korekcyjny osłony, osłona.

W skład obudowy Glinik wchodzą: dwie podpory hydrauliczne dwuteleskopowe, stropnica, osłona, dwie spągownice, siłowniki korygujące w stropnicy i osłonie, osłony boczne wysuwane na stropnicy i osłonie, podpora stropnicy, układ przesuwny, układ cięgien(lemniniskata), blok rozdzielaczy hydraulicznych.

Cykl pracy obudowy: 1)zestaw obudowy przesunięty w nowe położenie rozpiera się z podpornością wstępną w wyrobisku (podp. wstępna wynika z pow. roboczej stojaków i ciśnienia zasilania pz). Rozpieranie stropu może być ręczne, zdalne, automatyczne za pomocą rozdzielacza, po rozparciu stojaki są odcięte od magistrali zasilającej, zaś z magistralą spływową połączone za pomocą zaworu przelewowego. 2)zwiększa się nacisk górotworu, wzrasta ciśnienie czynnika hydraul. stojaka przy czym zestaw obudowy przeciwdziała zaciskaniu się wyrobiska pracując jak podpora sztywna aż do momentu gdy ciśnienie w stojakach nie przekroczy ciśn. roboczego. Ciśnieniu temu odpowiada podporn. robocza stojaka. 3)W miarę dolnego nacisku górotworu następuje powolny zsuw stojaków, który trwa do chwili wyrabowania (zluzowania zestawu) za pomocą rozdzielacza czyli do momentu w którym stojak zostaje połączony zestawem rabującym z magistralą roboczą.

Schemat: filtry wysokociśnieniowe z baypassami, obudowy, zespoły pompowe, zbiornik, hydroakumulator. Blok zaworowy- zespół el hydrauliki siłowej: zawór zwrotny sterujący, zawór bezpieczeństwa.

---