Lampy wyładowcze sodowe:

1). Wysokoprężne

2). Niskoprężne

I. Układy zapłonnikowe 0,7Pa 260 st C.

Naloty tlenki cynku -odbi­cie promieniowania cieplne-go.Niskoprężne musi mieć układ zapłonowy.

1)dla mocy do ok. 60W-dławik +kondesator czyli układ półrezo-nansowy.

2)układ z autotransformato­rem-podwyższone napięcie-zapłon w każdym półokresie. Występuje zjawisko strobo­skopowe.

3)układ ze statecznikiem (dła-wik)+tyrystorowy układ zapło-nowy dla sieci o na­pięiciu niż-szym niż 220V

zalety 3)-wysoka skutecz­ność świetlna układu

-mniejszy dławik

-małe pulsowanie Φ

-łatwiejszy za­płon(zaraz

po wyłączeniu szcze­gólnie

czas zapłonu ok. 12 min.

Lampy niskoprężne-duża trwa-łość ok.12 tyś.godz, nie-czuła na temperaturę zewnę-trzną, dowol-na pozycja-odchylenie ok. 110 st.od pozycji zalecanej.

II.Jarznik-polikrystaliczny tlenek glinu-odporny na sód 150 lm/WLampy o kształcie elipsoidalnym lub walco­wym-zawsze mają gwint E40. Potrzeba kilku kV do zapło­nu. Inicjacja zapłonu w kse-nonie(obok sodu w bańce), 0,1MPa -ciśnienie pracy,czas zapłonu ok. 2 min.,trwałośc 30 tyś h, mini­malne napięcie pracy ok. 140V. Temperatura wyłado­wań w jarzniku 2500C

Lampy sodowe nowej genera­cji

ciśnienie ok. 1 atm, mają dwa jarzniki. Po włączeniu trzeba czekać na ponowny zapłon 20-30 min, wtedy zapala się drugi zimny jarznik. Podnie-sienia ciśnienia -wzrost sku-teczności świetlnej.

Zastosowanie sodówek:

-niskoprężne-światło mono­chromatyczne

-oświetlenie drogowe-mo­nochromatyczne.

Zastosowanie sodowek

-niskoprężne

-oświetlenie drogowe

Lampy ksenonowe -lampy wysokoprężne,inkadescen­cyjno-luminescencyjne 0,5MPa-widmo ciągłe. Tem­peratura łuku ok. 10000 st C

L.ampy ksenonowe

- o krótkim łuku b.duża lumi­nancja, gęstość gazu na dro-dze łuku stała, o długim łu-ku(cm) gęstość gazu w bań-ce stała w funkcji temp. Musi mieć układ zapło­nowy, zapłon zaraz po załączeniu 80%fi. Prąd ogra­niczony ma-łym dławikiem,bańka ze szkła kwarcowego,moc kilkasetW-kV skuteczność 3-5 tyś h

zastosowania:

-studia filmowe

-lotniska

-ważne obiekty

oprawa lamp ksenonowych d.mocy mają płaszcz wodny do chłodzenia

Lampy błyskowe rozładowa­nie kondensatora przez lampę

Lampy neonowe neon,argon,hel-gazy wewnę-trz­ne,różne kolory mają b.wysoki katodowy spadek napięcia, każda para zasilana z oddziel­nego trans-formatora od kilkuset wolt-ów, prąd niewielki, trwałość 6-8 tyś h.

Lampy tlące wyładowcze lampy o małych odległoś-ciach-próbowki elektryczne neon o ciśnieniu ok. 20 fo­nów+argon. Lampki tlące buduje się tez na wyższe na-pięcia. Lampy tlące są stabi-lizatorem napięcia. Mają za-wsze rezystor włączony sze-regowo max strumineń 1lm trwałość ok. 20 tyś. h., różny kształt elektrod.

Kondensatorowe źródła światła- elektroluminescen­cencja świecenie pod wpływem pola elektryczne­go. Lampa świeci błyskami zasilanie napięciem przemie-nnym. Wykorzystanie : cele reklamowe, ostrzegaw­cze. Luminofor siarczki cynku, trwałość ok. 8h.

Promieniotwórcze źródła światła absorbcja częstotli­wości i ich energii świetlnej stront 90, krypton 85, tryt-promieniowanie pochłaniane przez bańkę, trwałość ok. 40 tyś h.

Nowe źródła światła:

-indukcyjne wykorzystanie plazmy magnetycznej , 15 tyś h nieczuła na wahania napięcia, brak elektrod, po­trzeba generatorów i filtr sieciowy

-sodowe lampy typu solan zasilana z magnetotronu, mikrofale 1,5kW Ra 79.

Oprawy oswietleniowe:

Służą do kształtowania krzywej rozsyłu strumienia świetlnego

oprawa powinna zapewnić prawidłowy kształt bryły fotome­trycznej (5 klas opraw) ograniczać luminancję źródła światła

1. zapwenić ochronę źródła światła przed środowi­skiem

2. powinna odpowiednio usytuować źródło świa­tła w przestrzeni

3. osłaniać wszystkie ele­menty układu zasilania

4. łatwą wymianę źródła światła , czyszczenie ­opraw i naprawę elementów

5. mieć estetyczny wygląd

Elementy opraw:

1. klosz

2. odbłyśnik

3. oprawka źródła światła

4. wyjście do zasilania

5. siatkę ochronną -ewen­tualnie

Oprawę charakteryzują:

-krzywa rozsyłu światła jest to gęstość strumienia świetlnego. Zawsze wyzna-cza się krzywą rozsyłu świa-tła dla źródła światła dla źró-dła świała oi=1000lm. Krzy-wą przelicza się wg wzoru I_al­fan=I_alfa

-sprawność opra-wy

-skuteczność świetlna oprawy

Podział opraw oświetlenio­wych:

1)oświetlenie bezpośrednie 45% Fi

2)oświetlenie przeważnie bezpośrednie 41% Fi

3)oświetlenie mieszane 38% Fi

4)oświetlenie przeważnie pośrednie 27% Fi

5)oświetlenie pośrednie 17%Fi

Podział opraw ze względu na strumień:

a)b.skupiony strumień świetlny

b)skupiony strumień świetlny

c)szeroki strumień świetlny

d)średnio szeroki

e)b.szeroki

Podział opraw ze względu na ochronę pporażeniową:

1. 0, b) 0I, c) I, d) II, e) III

Podział opraw ze względu na zastosowanie:

a)oświetlenia ogólnego

b)oświetlenia miejscowego

c)projektowy

1)oprawy sufitowe

2)oprawy podłogowe

3)oprawy ścienne

4)oprawy ręczne

Symbol na oprawie:

A-oprawy wnętrzowe

B- oprawy zewnętrzne

C- oprawy płynoszczelne

D- oprawy wodoszczelne

E- oprawy pyłoszczelne

F-odporne na wpływy che-miczne

G- odporne na wysoką temper.

M- oprawy morskie

W- oprawy do pomieszczeń zagrozonych wybuchem

-świadectwo bhp oprawy

świadectwo

homologacyjne oprawy

dopuszczenie do

stosowania w warunkach

polskich

Projekt oświetlenia

-założenia wstępne:

1)analiza warunków geome­trycznych przestrzeni, która ma być oswietlona

2)analiza czynności fizycz­nych, psychicznych które są w tej przestrzeni wykonywa­ne

3)ogólne założenia projektu oświetlenia

4)wybór źródeł światła, opraw

5)określenie ilości i rozmiesz­czenia opraw

-projekt szczegółowy

1)szczegółowy wybór opraw i źródeł światła

2)szczegółowy wybór opraw pod względem parametrów technicznych-oprawy zew-nętrz­ne konstrukcje wsparć dodatkowych

3)wybór wysokości; rozmie-sz­czenia, usytuowania opraw oświetlenia

4)obliczanie natężenia oświetlenia ( w punktach charakterystycznych max i min natężenie oświetlenia)

5)sprawdzenie czy uzyskane poziomy natężenia oświetle­nia są zgodne z wcześniej-szymi założonymi

6)obliczenie kosztów eksplo­atacji oświetlenia -wymiana źródeł światła, oczyszczanie opraw

7)zestawienie sprzętu potrze-b­nego do realizacji projektu

8)rozrysowanie planów i opi-sów (umiejscowienie opraw, sposób ich montażu)

9)opracowanie sprzętu spec-jal­nego do eksploatacji opraw oświetleniowych; instrukcje co do konserwacji i ich wymiany źródeł światła

Oświetlenie zewnętrzne drogowe powinno zapew­niać:

-bezpieczne poruszanie śro-dków komunikacji przy świa-tłach mijania

-dokładne oświetlenie miejsc niebezpiecznych-dokładne oświetlenie na posesjach przyległych do drogi.

INSTALACJEELEKTRYCZNE:

-1kV prąd przemienny

-1,5kV prąd stały

W skład instalacji wchodzą też lokalne źródła energii określone normą PN-05009- norma obowiązująca zgod-ność z normami zachodnimi. Wprowadzono obowiazek stosowania wyłączników ró-żnicowo-prądowych typu TN-C czyli bez przewodu ochronnego PE.

Obwód inst. elektr. -zespół urządzeń wspólnie zasila-nych i chronionych.

Prąd obliczeniowy obwodu-prąd wynikający z obliczeń.

Prąd przeciążeniowy- prąd przetężeniowy powstały w nieuszkodzonym obwodzie. Prąd przetężeniowy dowolna wartość prądu większa od wartości prądu znamionowe-go, w przypadku gdy jest to wartość prądu długotrwałe-go.

Prąd zadziałania zabezpiecze-nia- zadziałanie urządzeń

Prąd zwarciowy- prąd przetę-żeniowy powstały przy połą-czeniu faz lub fazy z zerem przez pomijalnie małą impe-dancję.

Prąd neutralny- prąd płyną-cy przez przewod neutralny

WLZ-obwód rozdzielczy za-silający tablice rozdzielcze o-bwodów

Urządzenie elektryczne urzą-dzenie służące do przemiany energii elektrycznej w inny rodzaj energii

Podział urządzeń:

-przenośne

-ręczne-przenośne, trzymane w ręku w czasie pracy

-stacjonarne (duże, cięzkie)

-stałe (na stałe przytwierdzone do podłoża)

ziemia- masa o potencjale u-mownym równym stałe zero nawet w momencie przpływu przez nią prądu.

uziom- elementy wspólne z ziemią

uziomy niezależne-gdy prze-pływ prądu przez jeden nie wpływa na drugi

przewód PE- zapewnia elek-tryczne połączenie ze sobą różnych części przewodzą-cych służy do ochrony prze-ciwporażeniowej

przewód uziemiający-łączy szynę z ziemią

główna szyna uziemiająca- podłączone do niej wszys-tkie przewody uziemiające

przewód wyrównawczy-łączy ze sobą dostępne czę-ści przewodzące

część czynna instalacji-prze-wodząca prąd lub znajdująca się pod napięciem

napięcie dotykowe-między jednocześnie dostępnymi częściami instalacji

napięcie dotykowe bezpie-czne-umowny poziom napię-cia dotykowego

Dotyk bezpośredi i pośredni:

-prąd rażeniowy-prąd płynący przez ciało człowie-ka i powodujący skutki pato-fizjologiczne

-zasięg reki-przestrzeń wokół stanowiska którego można bezpośrednio dotknąć ręką

-obudowa,przegroda-zabez-pieczenie przed dotykiem bezpośrednim

-bariera element chroniący przed niezamierzonym lub zamierzonym dotykiem czę-ści będących pod napięciem

Układy ochrony przeciwporażeniowej:

Układy:

-dwuprzewodowe L+N lub L

+PEN

-trójprzewodowy L+N+PE

-trójprzewodowy L1+L2+L3

-czteroprzewodowy

L1+L2+L3+N

-czteroprzewodowy

L1+L2+L3+PE

-czteroprzewodowy

L1+L2+L3+PEN

-pięcioprzewodowy L1+L2+L3+N+PE

N-niebieski, PE-żółto-zielony

L-inne

Klasa ochronności odbiorników:

0-tylko ochrona podstawo-wa

I-ma zacisk ochronny

II-I+podwójna izolacja za-silania

3. zasilanie obniżonym napięciem

Ochrona urządzeń przed wpływami zewnętrznymi:

IP x₁x₂- 1)ochrona przed dot-knięciem i przedostaniem się ciał obcych

2)woda

klas	dotyk		woda
0	pełna możli-wość dotyku		brak ochrony
1	ochrona przed dotyk. bezpoś i prz-ejść. ciała o Fi=50mm		brak och-rony przed wodą pa-dającą pio-nowo
2	dotyk pal-cem		woda pod kątem 15 st.
3	drut, ciała o Fi=2,5 mm		woda pod kątem 60st
4	drut Fi=1mm		brak szcze-lności na rozbryzgi
5	j.w. +ochr. przed pyłem		odporny na wodę
klas	dotyk	woda
6	j.w.	woda pod ciśn. się nie dostanie
7	j.w.	odporność na zanurze-nie w wodzie
8	j.w.	odp na zanu-rzenie min 1m.

Podział instalacji:

Ze względu na budowę i zas-tosowanie:

1)Oświetleniowe-biura, szko-ły, obiekty użyteczności pu-blicznej (ośw bezpieczeń-stwa) ośw uliczne.

2)Siłowe-na ogół przemysło-we lub do dużych odbiorni-ków gospodarstwa domowe-go (3-fazowe 220/380) Do-prowadzenie energii do miej-sca jej przemiany.

1i2 mogą być wykonywane razem lub osobno.

3)Instalacja sygnalizacyjna-np.dzwonek do drzwi.

-alarmowa

-przyzewowa

-pożarowa

-antywłamaniowa

4)Instalacje radiowe

5)Instalacje radiowęzłowe

6)Inst.telefoniczne

7)Inst. komputerowa (np. za-silanie komputerów z jedne-go centralnego)

8)Inst.transmisji danych.

Ze względu na miejsce zainstalowania:

1)Mieszkaniowe-ośw klatek schodowych

-dźwigowa

-pomp dodatkowych wodociągów

2)Biurowa

3)przemysłowe

4)Widowiskowe-np. w teat-rze oświetlenie, nieraz insta-lacja siłowa(pochylnie, zapa-dnie oraz instalacje zabezpie-czające przed kradzieżą

5)Rolnicze-oświetleniowe +siłowe. Instalacja zasilania rezerwowego-fermy odbior-cze.

Instalacje specjalne-samochód.,lotnicze,okręto-we, górnicze

Wykonanie inst. elektr. -przewody

Obecnie stosowane przewo-dy do instalacji-alu-miniowe i miedziane.Izolacja przewo-dów tworzywa sztuczne. Przewód-brak uzbroje-nia w przeciwieństwie do ka-bli

Przewody:

-do układania na powierz-chni

-pojedyńcze DYLYmiedziany jednożyłowy do układania na stałe w rurkach i pod tyn-kiem

-przewody do kanałów elek-troinstalacyjnych-wykonane jako linka(kanały na ścian-kach lub pod podłogą)

Przewody wykonuje się zgodnie z normą PN-E/01001

Oznaczenia przewodów:

D-drut(bez niczego Cu) A-aluminium

L-linka(bez niczego Cu) A-aluminium

DY-drut Cu w izolacji polwinitowej

DG-drut w ziolacji gumowej

LG-linka Cu w izolacji gumowej

YDY 3x2,5-

1)Y-wspólna izolacja

2)D-drut

3)izolacja polwinitowa poszczególnych żył

4)3x2,5 3 żyły 2,5 mm²

Do odbiorników ruchomych:

OWY 3x1,5

1)oporowy-ochrona przed uszkodz. mechanicznymi

2)W-warsztatowy

M.-mieszkaniowy

P-przemysłowy

3)Y-izolacja polwinitowa

Jeżeli dopisane 300 oznacza napięcie izolacji 300V

W gospodarstwach domo-wych S=0,75-1,5mm²

B-brąz materiał żyły

AM-specjalny stop

HAKFtA- kabel w izolacji papierowej opancerzony taś-mami stalowymi z wierzchu, z izolacją z juty nasączonej asfaltem.

Przekroje przewodów:

L,D 0,5 0,75 1 1,5 2,5 4 6 10 16

L 25 35 50 70 95 120 150 185 240 300 400 500 625 800 1000

Napięcia izolacji:

250 500 750 1000

---