RÓŻYCA ŚWIŃ
(Rhusiopathia suum)
Jest zakaźną i zaraźliwą chorobą świń, o przebiegu ostrym lub przewlekłym
Występowanie:
enzootycznie na całym świecie
w Polsce najczęściej w ciepłej porze roku (kwiecień - wrzesień)
Etiologia:
Włoskowiec różycy (Erysipelothrix rhusiopathie)
mała cienka pałeczka
rośnie dobrze na podłożach zwykłych
kilka typów serologicznych zarazka różniacych sie zjadliwościa i właściwościami immunogennymi
b. wrażliwe na standardowe środki dezynfekcyjne
wrażliwe na ogrzewanie (70°→kilka min.; 50°→ kilkanaście min.)
b. wytrzymałe na czynniki środowiskowe
nie wrażliwe na gnicie i wysychanie; nasłonecznienie do 12 dni
mięso peklowane, solone, wędzone → 30-170 dni
Epizootiologia:
wrażliwe: 3 miesiące - 1 rok
gł. źródło: świnie nosiciele i siewcy
w zakażonym środowisku drobnoustroje mogą się namnażać
gryzonie mogą być przenosicielami
czynniki predysponujące do zakażenia: wysoka temp. otoczenia; zmiana żywienia; subkliniczna intoksykacja aflatoksynami
Źródła:
kał i mocz, ślina
Wrota:
per os
per cutis (uszkodzenia skóry - urazy, pasożyty)
autoinfekcja - wynika z faktu nosicielstwa (migdałki, grudki chłonne jelita grubego, błona śluzowa woreczka
żółciowego) oraz obniżenia odpornosci
Patogeneza:
O.I. 3 - 4 dni
drobnoustroje → węzły chłonne → krwiobieg (namnażanie) → objawy chorobowe
Objawy:
p. posocznicowa - wysoka gorączka (do 42°), długo się utrzymująca, brak apetytu, osowienie, zapalenie spojówek, zaparcie→ biegunka, duszność, sinica błon śluzowych, kaszel, tętno nieregularne
charakterystyczne plamy na skórze uszu, szyi, podbrzuszu, udach, czerwone, później ciemniejące, nieregularne, zlewające się.
p. pokrzywkowa - objawy ogólne j/w , ale słabiej wyrażone
2-3 dnia - wykwity ostro odgraniczone, wzniesiona 2mm nad powierzchnię skóry kształtu czworokątów bezbarwne → czerwone → fioletowe (bledną pod uciskiem palca), na powierzchni mogą pojawiać się pęcherzyki z płynem surowiczym → strupy → martwica
p. przewlekła
zapalenie wsierdzia - pojawia się po kilku tygodniach od przechorowania: osowiałość, ↓ apetytu, zaczerwienienie uszu i podbrzusza, czasem biegunka, duszność (sitting dog), kaszel, - oddechy szybkie, rzężące, tętno wysokie, tony serca dudniące?; trudność w poruszaniu → odleżyny
zapalenie stawów - dotyczy stawów: kolanowego, biodrowego, nadgarstkowego - ↓ apetytu, kulawizny niechęć poruszania się
martwica skóry - ryj, uszy, grzbiet, ogon, oraz miejsca wykwitów, skóra twardnieje, wysycha powstają ubytki, uzupełniane przez tkankę bliznowatą; może trwać wiele tyg.
AP:
obraz różny, zależny od postaci choroby.
zmiany skórne - jak przyżyciowo, ale przekrwienie obejmuje również tkankę tłuszczową
mięśnie - kruche, wodniste, szare
jamy ciała - niewielkie ilości mętnego lub przezroczystego płynu
węzły chłonne - obrzęk, ciemnoczerwone, przekrwione z wybroczynami, soczyste
śledziona - miernie powiększona, silnie przekrwiona, miękka w dotyku
wątroba - zwyrodniała miąższowo, powiększona, krucha
nerki - przekrwione, z wybroczynami w warstwie rdzennej, często zapalenie krwotoczne
błona śluzowa żołądka i jelit cienkich - obrzękła, przekrwiona z wybroczynami, może wykazywać cechy zapalenia krwotocznego
jelita cienkie i grube - nadżerki po rozpadzie grudek chłonnych
zapalenie stawów - wysięki surowiczo-włóknikowe, rozrosty torebek maziowych, zniekształcenie tkanki kostnej
zapalenie wsierdzia - kalafiorowate zgrubienia zastawek (półksiężycowate i dwudzielne).
Badania laboratoryjne:
materiał: śledziona, nerki, kość długa, zawartość stawów
Zapobieganie i zwalczanie:
swoiste - surowica odpornościowa
antybiotyki
Program zwalczania:
warunki zootechniczne
żywienie
higiena pomieszczeń i otoczenia (3D)
szczepienia ochronne
Diagnostyka różnicowa:
jednostki o przebiegu posocznicowym
pomór
pastereloza
wąglik
salmoneloza
nagła śmierć sercowa
Rozpoznanie:
wysoka gorączka, plamiste przekrwienia skóry lub wykwity, gastritis, enteritis, przekrwienie węzłów chłonnych, śledziony, krwotoczne zapalenie nerek
Piśmiennictwo:
1. wykłady - Epizootiologia
2. Houszka M. - ćwiczenia