ZAKAŹNE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA I JELIT ŚWIŃ - TGE
(gastroenteritis infectiosa suum)
Wysoce zaraźliwa choroba wirusowa wszystkich grup wiekowych Su przebiegająca z objawami silnej biegunki
Występowanie:
głównie w zimnych strefach geograficznych
90% zachorowań w okresie zimy i wiosny
Etiologia:
PCV-1 (porcine coronavirus) z rodziny Coronaviridae
spokrewniony z koronawirusem FIP, koronawirusami psów i Ho
zróżnicowany pod względem zjadliwości, chorobotwórczości i zaraźliwości
jednolity pod względem typu serologicznego
oporny na warunki śród. zewn. (pH 3 - 11.8)
wrażliwy na temp. i śr. dezynfekcyjne
w latach 70-tych pojawił się PRCV - Porcine Respiratory Coronavirus powodujący zakażenia ukt. oddechowego, szeroko rozpowszecnniony i dający krzyżową dla TGE → znaczny spadek zachorowań
Epizootiologia:
gł. rezerwuar to Su (kał, śluz z nosa)
ptaki, psy - przenoszą
wrażliwe też dziki
Wrota: per os, także aerogennie
Patogeneza:
Su w każdym wieku ale ciężki przebieg do 14 dnia życia
Wirus wnika w nabłonek 2/3 górnych kosmka. U młodych kilkudniowych prosiąt kosmki są bardzo wysokie, a przesuwanie się enterocytów z krypt w kierunku szczytu powolne (9-10 dni) co sprzyja wielokrotnej replikacji wirusa. U prosiąt 3 tyg. czas życia enterocytów skraca się do 2-4 dni.
wnikanie wirusa do enterocyta → złuszczanie → skrócenie kosmków → ucieczka składników osocza i upośledzenie resorpcji (ok. 5 dni) → proliferacyjny rozrost krypt jelitowych → odbudowa kosmków 6-7 dnia → ustanie biegunki
Objawy:
prosięta: wymioty, wodnista biegunka, kał żółty → szarozielony i biały (bez krwi), odwodnienie, 2-3 dni → 100% †
prosięta starsze (pow. 2 tyg) - 50% †
warchlaki i dorosłe: brak apetytu, posmutnienie, nieskoordynowane ruchy, temp. 40,5°C, wymioty, silna biegunka - żółta, szarozielona ze śluzem, maciory tracą mleko, warchlaki - 20% †
w stadach gdzie choroba występowała nie chorują prosięta do 6 tyg. (odporność bierna siarowa)
AP:
ścięte mleko, przekrwienie i wybroczyny w części dennej żołądka
j. cienki wiotkie, rozdęta, żółto-szara płynna treść ze strzępkami mleka
zanik kosmków j. czczego i biodrowego (normalnie stosunek kosmek : krypta = 7:1, TGE 1:1)
maczugowate rozdęcia na szczycie kosmków
ostre nieżytowe zapalenie jelit → krwotoczne
przekrwienie krezki
ciemnoczerwone ogniska zapalne płuc. ∅ 1-3 cm
złogi włóknika w opłucnej
surowiczo-krwisty płyn w j. piersiowej
zrosty opłucnej płucnej ze ścienną
zapalenie worka osierdziowego
Bad. laboratoryjne:
materiał - fragment jel. czczego i biodrowego
bad. bakteriologiczne - agar czekoladowy
bad. serologiczne: OWD, u podklinicznie zakażonych 20-50 % wykazuje przeciwciała, u młodych do 100%
IF
D. różnicowa:
różyca
mykoplazmoza
zakażenia rotawirusowe
kolibakterioza prosiąt osesków
epidemiczna biegunka Su (PED)
biegunki nieswoiste
Zapobieganie + zwalczanie:
uodpornienie
• autoszczepionka z serotypu występującego w danej fermie
• Pteurovac 2x w odst 2 tyg.
• Porcilis APP - podjednostkowa, zawiera białka APX I-III
Leczenie:
w inj. amoxycylina 7,5 mg/kg m.c., tiamulina, tetracykliny 20-40 mg/kg m.c., cefalosporyny, penicyliny L.A.
terapii podlegają wszystkie zwierzęta
Uzdrawianie fermy:
usuwanie seroreagentów po odsadzeniu 3 tyg. prosiąt i ich izolowany odchów
wprowadzenie prosiąt do stada w 12 tyg. życia po usunięciu wszystkich seroreagentów
Piśmiennictwo:
1. wykłady - Epizootiologia
2. Wachnik Z. „Zarys chorób zakaźnych zwierząt”