05 - TEST APERCEPCJI TEMATYCZNEJ JAKO METODA BADANIA STRUKTURY POTRZEB PSYCHICZNYCH WG KONCEPCJI H. MURRAYA.
PRZEZNACZENIE TESTU
TAT przeznaczony jest do badania dominujących potrzeb, emocji, kompleksów i konfliktów osobowościowych. Jego szczególna wartość polega na tym, że pozwala wykrywać te tendencje jednostki, które są niedostępne jej świadomości.
TAT jest użyteczny przy badaniu osobowości, interpretowaniu zaburzeń zachowania, chorób psychosomatycznych, nerwic i psychoz i stanowi ewentualny wstęp do terapii.
Przesłankę do wnioskowania za pomocą TAT stanowi przekonanie o powszechnej psychologicznej tendencji do interpretowania niejednoznacznych sytuacji społecznych zgodnie z własnymi doświadczeniami i pragnieniami.
BUDOWA I SPOSÓB PROWADZENIA BADANIA
TAT składa się z 19 obrazków przedstawiających postacie ludzi w różnych sytuacjach oraz z jednej białej karty, której towarzyszy specjalna instrukcja „Zobaczymy, co potrafisz dostrzec na tej białej karcie. Wyobraź sobie na niej jakiś obrazek, a następnie szczegółowo go opowiedz”.
Badanie polega na pokazywaniu osobie badanej serii obrazków i zachęcaniu jej do opowiadania związanych z nimi historyjek, które w danym momencie przychodzą jej do głowy.
Badanie składa się z dwóch sesji, oddzielonych przynajmniej jednym dniem przerwy. W każdej sesji pokazujemy badanemu dziesięć obrazków. Każdy zbiór obrazków podzielony jest na dwie serie. Obrazki drugiej serii są tak dobrane, aby sprawiały wrażenie bardziej niezwykłych, dramatycznych czy dziwnych. Badanie jedną serią obrazków powinno trwać do godziny (50 min - 5 min/ obrazek).
3. ZBIERANIE INFORMACJI ORAZ ANALIZA MATERIAŁU UZYSKANEGO NA PODSTAWIE BADANIA TAT
a) DANE WYJŚCIOWE
płeć i wiek badanego
czy rodzice żyją, czy są rozwiedzeni
płeć i wiek rodzeństwa
zwód i stan cywilny badanego.
b) CELE:
ocena struktury potrzeb psychicznych
ocena siły działających potrzeb
identyfikacja nacisków jakie działają w otoczeniu badanego, które wyzwalają określone potrzeby głównego bohatera lub innych bohaterów opowiadań.
c) ANALIZA TREŚCIOWA potrzeb i popędów jakie ujawnia główny bohater oraz siły i tendencje emanujące z otoczenia
BOHATER:
postać, z którą badany się identyfikuje
postać, którą badany jest najbardziej zainteresowany, przyjmuje jej punkt widzenia, przedstawia dokładnie jej motywy działania i uczucia.
postać podobna do badanego ze względu na płeć, wiek, status społeczny, cele działania.
zazwyczaj jedna z postaci znajdujących się na obrazku
Wyjątki:
identyfikacja badanego z postacią zmienia się w miarę kontynuowania opowiadania
dwie różne postacie mogą reprezentować dwie tendencje osobowości badanego np. postać przestępcy - tendencje aspołeczne, a postać praworządna - sumienie.
MOTYWY I UCZUCIA BOHATERA
w celu ustalenia struktury otamowanych potrzeb oraz siły ich działania; objawami są reakcje motoryczne, słowne i wyobrażeniowe
Szczegółowa analiza uczuć, myśli i działań bohaterów wszystkich historyjek.
Uwzględnienie tego, co jest niezwykłe, nieprzeciętne, rzadkie lub pospolite, ale o niezwykle dużej lub małej intensywności lub częstości.
Zaleca się ocenę potrzeb i cech ujawnionych przez bohatera opowiadań na 5 - stopniowej skali.
OCENA NACISKÓW DZIAŁAJĄCYCH Z OTOCZENIA
Naciski to czynniki, bodźce, które wyzwalają specyficzne reakcje jakiejś potrzeby psychicznej. Siłę nacisków możemy oceniać na 5 - stopniowej skali.
Np.
naciski dla potrzeby agresywności: atak słowny, pomniejszanie, kontrolowanie, ośmieszanie, kara, rywalizacja, zachowanie dominujące innych osób, przeciwstawienie się aktywności jednostki
naciski dla potrzeby uległości: obecność osób dominujących.
naciski dla potrzeby stowarzyszania: reakcje czyjejś sympatii, znalezienie się w nieprzyjaznym i wrogim otoczeniu.
ANALIZA ZAKOŃCZEŃ : ile pozytywnych a ile negatywnych