Wykład 2 26.02.02

OBRAŻENIA ZAMKNIĘTE ŚCIĘGIEN I WIĘZADEŁ

1. Przerwanie całkowite

2. Przerwanie częściowe

3. Zapalenie pochewek ścięgnowych

1. surowicze

2. włóknikowe

3. ropne

4. z tworzeniem ropni

5. posokowate

6. po otwartym zranieniu i zakażeniu

7. po zakażeniach ogólnych

4. Zapalenie kaletek maziowych

1. surowicze i włóknikowe

2. ropne

3. z tworzeniem ropni

1. Przerwanie całkowite-zniszczona jest ciągłość anatomiczna, nienaturalna ruchomość szkieletu , miejscowo występuje obrzęk i ból

Przyczyna:

-wypadki komunikacyjne u małych zwierząt

-nadmierne obciążenie u dużych zwierząt

m i brzuśca. zginacza międzykostnego pośrodkowego (koń)

u psów przerwanie ścięgna Achillesa i zerwanie więzadeł krzyżowych kolana (przerwanie zdrowego więzadła przy nadmiernym obciążeniu lub przerwanie więzadła chorego przy bodźcach mniejszych niż fizjologiczne

Do odnowy przerwanych więzadeł nigdy nie dochodzi, a gojenie następuje za pomocą naprawy, powstaje bogata tkanka ziarninowa (z ościęgnej, która wypełnia lukę między kikutami ścięgnowymi, łączy je i zamienia się w tkankę bliznowatą gł z włókien kolagenowych.

Rokowanie przy zewn. pochewkach wewnątrzścięgnowych jest niepomyślna, bo tkanka ziarninowa pojawia się w niewystarczającej ilości, w tworzeniu ziarniny bierze tez udział pochewka ścięgnowa.

W obu przypadkach dochodzi do zaburzeń trwałych w czynności ścięgna. Często to połączenie jest niewystarczające lub nie dochodzi do niego w ogóle.

Leczenie polega na operacyjnym połączeniu więzadła i założeniu opatrunku usztywniającego. Często nawet operacyjnie połączenie nie warunkuje wzrostu.

Zerwanie więzadeł krzyżowych-brak możliwości zszycia, odtwarza się je z innych struktur np. powięzi.

2. Przerwanie ciągłości (naderwanie)

Obejmuje pojedyncze włókno ,pęczki lub większe odcinki przy czym ciągłość włókna makroskopowo jest zachowana. Włókna tracą napięcie, równoległe ułożenie i przybierają postać spirali .Naderwane włókna cofają się , a w ich miejsce powstają krwawe i surowicze nacieki, powstaje stan zapalny tkanki podporowej, a następnie zapalenie ścięgna. W okolicy przerwania powstaje zapalenie wytwórcze ze wzrostem ilości fibroblastów, wzrostem ilości włókien kolagenowych. Tkanka ta w budowie przypomina tkankę ziarninującą i wypełnia szpary. Następnie powstaje tkanka włóknista, nie posiada wytrzymałości zdrowego ścięgna. Anatomicznie i czynnościowo może nastąpić dobre wygojenie, powstaje guzowate zgrubienie.

Zapalenie ścięgna powstaje powoli na skutek ???????????? przy jednakowej eksploatacji zwierzęcia.

Predyspozycja:

-nieprawidłowa postawa

-zła kondycja

-słabe i wąskie ścięgna

objawy zapalenia są różne w zależności od czasu trwania i rozległości.

Ostre zapalenie ścięgna

Lokalne do rozlanego zgrubienie o konsystencji miększej niż tkanka, obrzęk może pokrywać zarysy ścięgna. Po kilku tygodniach ścięgno zarysowywuje się od otoczenia.

Przy naderwaniu kulawizna.

Przewlekłe zapalenie ścięgna

Przy powtarzalnych przeciążeniach włókien lub nie wyleczonych zapaleniach.

Zapalenie wytwórcze ościęgnej wewnętrznej i zewnętrznej powoduje zgrubienie i stwardnienie tkanki łącznej a ścięgno może ulec guzkowatemu wrzecionowatemu pogrubieniu. W miarę dopasowywania się tkanki zastępczej na obciążenie, ścięgno stają się twarde i bezbolesne, znacznie zgrubiałe i nie wraca do pierwotnego kształtu. Nigdy nie osiąga wytrzymałości i elastyczności tkanki zdrowej. Podobne obciążenie powoduję przykurcz ścięgna (skrócenie).

Leczenie ostrego zapalenia ścięgna

Założenie unieruchomienia ??? ból zmniejsza możliwość wylewu do tkanki, zmniejsza możliwość rozprzestrzeniania się wysięku w tkance zdrowej i chorej, środki zmniejszające ból, polewanie zimną wodą, przeciwzapalne, polewanie alkoholem, kortykosterydy, po 24h środki powodujące przekrwienie - powodują przyspieszenie resorbcji płynnych składników i wysięku. Sterydy - w pierwszej chwili działają p-zapalnie ale powodują opóźnienie gojenia.

W przypadku niezbyt rozległych poprawa po 2, 3 tygodniach, w przypadku rozległych poprawa trwa długo i ważna jest rekonwalescencja.

1. Zwierzę unieruchomić (box, klatka)

2. Rekonwalescencja w momencie gdy ustępuje kulawizna (powoli przeprowadzać zwierzę po krótkim odcinku, wzrost stopniowo)

Leczenie przewlekłego zapalenia

Środki rozgrzewające (maści, płyny) powodują wzrost przekrwienia, prowadzą do zapalenia wytwórczego, dalej jak przy postaci ostrej.

Leczenie jest długotrwałe, unieruchomienie, rekonwalescencja (gdy kulawizna w stępie jest prawie nie widoczna).

Gdy to leczenie nie jest skuteczne - to:

• kauteryzacja (przyżeganie)

• operacyjnie

ZAPALENIE TOREBEK ŚCIĘGNOWYCH

1.Zapalenie aseptyczne - po urazach (stłuczenia, rozciągnięcia, rozerwanie)

2.Zapalenie bakteryjne (po perforujących zranieniach, lub przez przejście zapalenia z sąsiednich tkanek)

3.Zapalenie surowicze (Tendo vaginistis serosa) najlżejsza, początkowa postać, początkowy proces dotyczy maziówki (przekrwienie i obrzęk zapalny). Wysięk zmniejsza lepkość mazi.

Objawy: uwypuklenie pochewki (wybrzuszenie), okolica niebolesna lub o niewielkiej bolesności. Od reakcji na ból zależy upośledzenie czynności.

Ostre surowicze zapalenie torebki może przejść w postać przewlekłą (wodniak = hydroma) - niebolesne lub o niewielkiej wrażliwości.

Obie te formy dają włóknikowe zapalenie pochewek ścięgnistych (fibroma tendovaginitis).

Pochewka staje się napięta i sprężysta, a obrzęk obejmuje tkankę łączną. Maź bursztynowa lub czerwona zawiera erytrocyty, granulocyty i włóknik.

Postać surowiczo - włóknikowa

• Chełbotanie przy omacywaniu.

• Konsystencja ciastowata.

• Bolesność przy omacywaniu i obciążeniu

• Trzeszczenie włóknika

• Nieznaczny wzrost temperatury

Oba te zapalenia leczy się podobnie:

• Przy ostrym:

• 24h środki oziębiające

• środki ogrzewające (wzrost przekrwienia i przyspieszenie procesów wytwórczych)

• środki przeciwzapalne

• Przy przewlekłych:

• Do pochewkowo kortykosterydy. Zabieg powtórzyć po 4-7 dniach.

• Postępowanie j.w.

• Unieruchomienie, opatrunek w miarę możliwości

• Wkłucia aseptyczne.

Ropne zapalenie.

Tendovaginitis purulenta.

Powstaje z postaci surowiczej lub włóknikowej, w błonie maziowej występuje przekrwienie, obrzęk zapalny i naciek granulocytarny. Tkanka luźna - otaczająca pochewkę jest przekrwiona z obrzękiem zapalnym. Okolica pochewki jest ciepła i zgrubiała. Zawartość pochewki jest żółto-mętna lub maziosto-śluzowa.

Objawy:

• bolesność zmienionej okolicy

• wzrost temperatury ciała

• zły stan ogólny

Przewlekłe zapalenie ropne - jest możliwe tworzenie się ropni w tkankach otaczających (tendovaginitis apostendosa). Leczenie - stosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania, stosować jeszcze 5 dni po obniżeniu temperatury ciała, miejscowo środki zwiększające przekrwienie, opatrunek unieruchamiający.

ŚCIĘGNO (tendo)

Twór zbudowany z włókien ścięgnowych, przebiegających równolegle i przybierających postać taśmy lub powrózka, o perłowym połysku. Ścięgno powstaje przez zespolenie się na granicy mięśnia włókienek łącznotkankowych, które otaczają poszczególne włókna i pęczki mięśniowe. Przyczep ścięgien do kości - włókna ścięgnowe przechodzą w warstwę zewnętrzną okostnej lub jako włókna wnikające (włókna sharpeya) przechodzą w głąb tkanki kostnej.

Urazy - ulega częściej zerwaniu część mięśniowa lub odpryśnie kawałek kości w miejscu przyczepu, niż przerwanie zostanie ścięgno.

Rozścięgno (aponeurosis) - część mięśniowa ścięgna rozpłaszczająca się w szeroką błonę.

Ścięgna i Rozścięgna:

• ubogie w naczynia krwionośne

• ubogie w zakończenia nerwowe

• przemiana materii znikoma - bardzo wolno się męczą

Kaletki maziowe (bursae synoviales) - mniejsze lub większe twory poduszeczkowate, zamknięte ze wszystkich stron, których ścianki zbudowane są podobnie do ścian torebek stawowych i wytwarzają płyn podobny do mazi stawowej. Przytwierdzone luźną tkanką łączną do miejsc w których mięsień lub jego ścięgno sąsiadują z kością.

Rodzaje kaletek:

1. kaletka maziowa podmięśniowa (b.s. submuscularis)

2. k. Maziowa podścięgnowa (b.s. subtendinea)

3. k. Maziowa podpowięziowa (b.s. subfascialis)

Pochewki maziowe ścięgien (vaginae synoviales tendineum) - zbudowane podobnie do kaletek, ale obejmują ścięgna ze wszystkich stron.

Błona maziowa pochewki (membrana synovialis) - blaszka trzewna obejmująca ścięgno i przy zdwojeniu = kreska ścięgna = meso tendineum, rozchodzi się na boki.

- blaszka ścienna - jama pochwki wypełniona cieczą maziową = płyn taki jak w kaletce

- blaszka trzewna - przytwierdza się do ościęgnej

Poprzez kreskę do ścięgna docierają naczynia i nerwy.

Pochewka od zewnątrz otoczona jest łączno tkankową błoną włóknistą = membrana fibrosa.

Pochewka przymocowana jest tkanką łączną, luźną. Pochewka powstaje w miejscu gdzie ścięgno narażone jest na uszkodzenia (ocieranie o okoliczne tkanki - nadgarstek). Mogą komunikować się z innymi kaletkami a te z jamami stawowymi (warunki dla przechodzenia stanów zapalnych).

W Y K Ł A D 4 12.03.2002

OPARZENIA (combustio)

I st. - c. erythematosa

II st - c. bullosa

III st. - c. necroticus s. eschoratica

IV st. - c. carbonisatio

Podział według rozległości:

• małej rozległości 5%

• średniej rozległości 5-15 %

• dużej rozległości - powyżej 15 % - zagrożenie życia

Proporcjonalnie do rozległości i stopnia poparzenia ulega zniszczeniu:

• część krwinek czerwonych

• utrata płynów i białek - obrzęk (maksymalnie po 48h)

• wchłanianie produktów rozpadu własnych tkanek - zatrucia

I stopień.

Krótkotrwałe działanie niezbyt wysokiej temperatury. Objawy - wszystkie objawy zapalenia (ból, zaczerwienienie, obrzęk, upośledzenie funkcji, wzrost temperatury)

??? Z uszkodz. ??? = martwicą powierzchownych warstw skóry.

II stopień.

Po zadziałaniu wyższej temperatury lub dłuższym działaniu czynnika termicznego, wnikania go w głąb tkanek.

Objawy:

- martwica naskórka

- wysiękowe zapalenie skóry - na skutek wzrostu przepuszczalności naczyń w warstwie rozrodczej naskórka. Wytwarza się wysięk, po kilku godzinach powstają pęcherze umiejscowione śródnaskórkowo (ponad warstwą rozrodczą, która pozostaje nienaruszona) lub śródskórnie.

Przy braku drażnienia i zanieczyszczeniu rany ubytki w ciągu kilku dni pokrywa się nowym naskórkiem. Ból i obrzęk ustępują 4-5 dnia po oparzeniu.

Leczenie I-go i II-go stopnia

• zwilżenie miejsca oparzonego zimną wodą

• małe pęcherze resorbują się zawsze - duże 3ba naciąć lub nakłuć

• naskórkowa błona pęcherza zachowuje się jako natur. naskórek nowego miejsca

• aby nie dopuścić do zakażenia wszystko musi być aseptyczne

• w zależności od miejsca stosuję się osłonę z maści, sterylnej gazy.

III stopień.

Na skutek działania tem. 100 st. Cel. i powyżej, lub niższej działającej dłuższy czas.

Zniszczeniu zupełnie ulega naskórek, głębsze warstwy (skóra, torebki włosa, gruczoły łojowe) ulegają częściowej martwicy koagulacyjnej. Krążenie w przyległych warstwach ulega przerwaniu, naczynia kurczą się, zakrzepy = niedotlenienie uszkodzonych termicznie tkanek i wtórnego powiększenia obszaru martwicy. Skóra jest sztywna i sucha, dookoła powstaje duży obrzęk, po kilku dniach powstaje proces demarkacji i usuwanie spalonych tkanek. Ubytek goi się przez ziarninowanie. Rana w tym okresie jest bardzo wrażliwa na zakażenie.

Leczenie:

- zimna woda lub 0.9% NaCl (jałowy i chłodny)

- osłonowo antybiotyki lub leczenie zakażenia

- usunąć martwe tkanki lub oddzielone od zdrowych za pomocą enzymów

- gdy na dużym obszarze - natychmiast amputacja

- tam gdzie to możliwe leczyć rany sposobem otwartym (powietrze sprzyja osuszeniu powierzchni i tworzeniu strupa)

- miejscowo preparaty do bezpośredniego zaopatrzenia miejsca zakażenia (roztwory azotanu srebra, parafina z ???, tanina) i zakładamy opatrunki miękkie i czyste.

- Zapewnienie spokoju - unieruchomienie, sprzyja procesowi odnowy i odbudowy i zapobiega tworzeniu się przerosłej blizny

IV stopień.

Przebiega ze zwęgleniem i martwicą głębiej leżących tkanek (powięzi, ścięgien, mięśni, kości)

Oparzenia o średniej i dużej rozległości

- zmiany miejscowe

- choroba oparzeniowa

- okres wstrząsu (ucieczka płynów pozakomórkowych do uszkodzonej skóry), to prowadzi do spadku objętości krwi krążącej i zmniejszenia objętości wyrzutowej serca, między 2 a 4 h po oparzeniu spadek objętości krwi krążącej wynosi 42-61%

Po pomyślnym okresie wstrząsu jest okres kataboliczny, wynik dalszej utraty wody przez uszkodzoną powierzchnię na drodze biernego parowania wody przez skórę, wzrost zużytkowania energii i hypermetabolizm.

Energia jest produkowana kosztem mobilizacji rezerw białkowych.

Objawy kliniczne to:

• wychudzenie, wyniszczenie

• zanik mięśni

• niedokrwistość, bezpośrednie niszczenie krwinek czerwonych i postępująca hemoliza

• zaburzenia w funkcji wątroby

• niewydolność oddechowa związana z niedodmą lub obrzękiem płuc i zmianami zakrzepowo - zatorowymi w płucach + zakażenie E. coli, Pseudomonas

• dysfunkcja układu immunologicznego

Okres anaboliczny - na skutek gojenia się rozległych ubytków skóry, jest to przerwanie choroby wyniszczającej.

Leczenie:

• Terapia płynami (per os, parenteralnie)

• Osocze

• Dekstran

• Przetoczenie krwi

• przy kwasicy podawanie dwuwęglanu sodu

• kontrola pracy nerek - l. Osmodiuretyczne

• leki przeciwhistaminowe

• glikokortykosterydy (hydrokortyzon zewn.)

• wyrównanie strat energetycznych (dostarczenie kalorii i białka)

• profilaktyka zakażeń (antybiotyki)

• profilaktyka przeciwtężcowa

ODMROŻENIA (congelatio)

Miejscowe działanie zimna na tkanki powoduje odmrożenia. Skutkiem działania zimna jest uszkodzenie naczyń a nie bezpośrednie uszkodzenie tkanek. Gwałtowne oziębienie, przy zetknięciu tkanki z silnie zamrożoną substancją (płynny AZOT - 170 st Cel., ciekłe powietrze - 140 st Cel lub ciekły CO2 - 110 st. Cel.) pozwala ??? zniknąć reakcji naczyniowej i gdy nie trwa zbyt długo nie powoduje uszkodzenia tkanki ??? . Zwierzęta z długą sierścią znoszą stopniowo działanie zimna. Zagrożenie wzrasta gdy zwierzęta są w lodowatej wodzie i bez ruchu.

Na rozmiar uszkodzeń miejscowych wpływa:

• kondycja

• zahartowanie zwierzęcia

• stosunek skóry do podskórnego podścieliska tłuszczu i ukrwienie tkanek

• sposób, czas trwania i natężenie działania zimna

Spadek temperatury przy wzroście wilgotności powietrza i wietrze ==>> nieodwracalne zmiany.

Występuj u:

• koni:

• napletek i prącie (zwłaszcza po Combelenie, po wypadnięciu prącia)

• moszna

• koronka kopyta

• bydło

• wymiana

• srom

• krocze

• cielęta

• racice

• świnie

• uszy

• ryj

• ogon

Klinicznie:

I st. C. Erythematosa - odwracalne, miejscowe zaburzenie krążenia, ogranicza się do skóry, która blednie na skutek skurczu naczyń i staje się nieczuła na dotyk. Po pewnym czasie naczynia rozszerzają się i występuje: zaczerwienienie, bolesność i obrzęk. Następnie w wyniku bezwładu naczyń zatamowaniu ulega odpływ krwi - zasinienie. Wkrótce po ogrzaniu dana okolica powraca do normy.

II st c. Bullosa - martwica powierzchownej warstwy naskórka i wysiękowe zapalenie skóry. Objawy:

• silny obrzęk

• pęcherze w obszarze zmienionej skóry i tkanki podskórnej

• mogą tworzyć się rozpadliny i owrzodzenia

• nabłonek obumiera

• pogrubienie śródbłonka i zwężenie światła naczyń

• niedotlenienie i nieodwracalne uszkodzenie obwodowego unerwienia

• bolesność i stała wrażliwość na zimno

• zanik skóry i czasem mięśni i zwłóknienie mięsni

Trwałym skutkiem może być szczególna wrażliwość na zimno

III st. c. necroticous s. Gangrenosa - martwica obejmuje całą grubość skóry z tworzeniem się strupów i obejmującą większą przestrzeń, nie obszar bezpośredniego działania zimna. Długotrwałe uszkodzenie krążenia i niedotlenienie w trakcie ogrzewania, gdy wzmagają się tkankowe oddychania ???

Leczenie II i III go st.

Zapewnienie tkanką podczas ogrzewania właściwej ilości tlenu

IV st. gradus - głęboka martwica, mogąca obejmować ??? kości.

Powstaje zgorzel sucha lub wilgotna, skóra jest obrzękła i czarna w wyniku krwawych podbiegnięć. Na granicy tkanek zdrowych - licznie ??? reakcja bólowa

Leczenie odmrożeń:

Aby zapobiec deficytowi O2 należy powoli ogrzać ciało od wewnątrz od wewnątrz i zewnątrz - ciepła woda 35 st. cel. - polewanie, zanurzanie, naświetlanie i podawanie ciepłych płynów, okrycie

• tlenoterapia

• krążenie usprawnić preparatami rozszerzającymi naczynia i wlewami niskocząsteczkowego dekstranu

• niezbędne leczenie ran i martwicy tkanek w kierunku wtórnego gojenia ran przez ziarninowanie (zabezpieczenie opatrunkiem, antybiotyk, oczyszczenie po demarkacji, jałowe opatrunki)

---