4. Sport gimnastyczny

Zadaniem sportu gimnastycznego jest rozwijanie i doskonalenie określonych umiejętności ruchowych do jak najwyższego poziomu sportowego. Celem wysokiej specjalizacji w sporcie gimnastycznym jest :

-opanowie techniki sportowej i systematyczne jej doskonalenie,

- osiągnięcie możliwie najwyższego poziomu rozwoju psychomotorycznego,

-przygotowanie psychiczne i taktyczne do startu w zawodach w określonej dyscyplinie gimnastycznej.

W ramach sportu gimnastycznego funkcjonują 4 dyscypliny:

- gimnastyka sportowa

-gimnastyka artystyczna

-akrobatyka sportowa

-skoki na trampolinie

-aerobik sportowy

Gimnastyka sportowa - ten rodzaj jest uprawiany zarówno przez kobiety jak i mężczyzn startujących w wielobojach:

- kobiety w 4-boju, w ćwiczeniach : 1) wolnych, 2) na równoważni 3) na poręczach asymetrycznych, 4) w skoku przez stół gimnastyczny

-mężczyźnie w 6-boju- w ćwiczenaich 1) wolnych, 2) na drążku, 3 ) na kółkach, 4) na poręczach, 5) na koniu z łękami, 6) w skok przez stół gimnastyczny

Gimnastyka artystyczna- jest to jedna z nielicznych dyscyplin sportowych uprawiania wyłącznie przez kobiety, a jej charakterystyczną cechą są ćwiczenia z przyborami wykonywane przy akompaniamencie muzycznym. W składgimnastyki artystycznej wchodzą nastęujęce konkuterncje:

1) ćwiczenia ze skakanką,

2) ćwiczenia z obręczą ( o średnicy 80 -90 cm)

3) ćiczenia z piłką ( z tworzywa, o wadze 400g i średnicy 18-20 cm),

4) ćwiczenia z maczugami ( z drewna lub tworzywa, o wadze 150 g i długości 40-50 cm)

5) ćwiczenia ze wstążką o długości 6m i szerokości 4-6 cm, rączka ok 50 cm,

6) układy zbiorowe- startuje 6 zawodniczek

Akrobatyka sportowa- uprawiają ją zarówno kobiety, jak i mężczyźni, a w skład tej dyscypliny sportowej wchodzą:

1) skoki akrobatyczne( na ścieżce ): a) kobiet i b) mężczyzn

2) ćwiczenia dwójkowe a) żeńskie, b) męskie, c) mieszane

3) ćwiczenia zespołowe ( piramidy): a) trójkowe kobiet, b) czwórkowe mężczyzn.

Skoki na trampolinie ( siatce podrzutowej, popularnie zwanej batutem) w ostatnich latach wydzielone jako osobna dyscyplina sportowa, które dzielą się na skoki:

a) kobiet, b) mężczyzn,c) synchroniczne ( dwójkowe) kobiet, d) synchroniczne ( dwójkowe ) mężczyzn.

Aerobik sportowy- rytmiczne ćwiczenia z elementami tanecznymi i akrobatycznymi wykonywanych w układach:

-indywidualnych kobiet i mężczyzn,

-dwójek mieszanych

-trójkek kobiet, mężczyz i mieszanych.

7.

Ćwiczenia uzupełniające - do tej grupy ćwiczeń z reguły zalicza się:

-ćwiczenia rozluźniające i relaksacyjne,

-ćwiczenia korekcyjne,

-zabawy i gry gimnastyczne

W przyjętym umownie układzie dosyć szeroki zestaw ćwiczeń uzupełniających umieszcza się w tym jednym ( końcowym) podpunkcie, jednakże w praktyce stosuje sięje w różnych częściach lekcji wf czy treningu, a niektóre z nich np. gimnastyka korekcyjna czy relaksacyjna stanowią samoistne działe

Ćwiczenia porządkowo dyscyplinujące - celem ich jest kształtowanie świadomej dyscypliny ćwiczących, możliwość szybkiego organizowania grupy, usprawnienia przebiegu zajęć, a tym samym efektywne wykorzystanie czasu przeznaczonego na zajęcia

Do tej grupy zalicza się :

1) Musztrę - zbiórki, odliczania, zwroty, tworzenie szyków, marsze,

2) kolumny ćwiczebne

3) ustawienie przyrządów i czynności porządkowe,

4) zabawy porządkowo- dyscyplinujące

Ćwiczenia kształtujące- można określić także jako ćwiczenia ogólnorozwojowe, które mają za zadanie:

-wszechstronnie rozwijać mięśnie pod względem siły i elastyczności

-wyrabiać obszerność ruchów w stawach poprzez zwiększanie elastyczności więzadeł, torebek stawowych i ścięgien,

-kształtować prawidłową postawę,

-rozwijać wszechstronną sprawność fizyczną

Ćwiczenia kształtujące w lekcji wychowania fizcznego lub treningu są środkiem przygotowującym organizm do wysiłku w czasie głównej - rozgrzewka.

Z punktu widzenia budowy anatomicznej ciała człowieka ćwiczenia kształtujące dzielą się na:

-ćwiczenia ramion i pasa barkowego,

-ćwiczenia tułowia - mięśni brzucha i grzbietu,

- ćwiczenia nóg

Pod względem oddziaływania na organizm oraz kształtowania określonych właściwości motorycznych ćwiczenia te dzielą się na:

-ćwiczenia siłowe i skocznościowe,

-ćwiczenia zwinnościowe i zręcznościowe

-ćwiczenia równoważne

-ćwiczenia gibkościowe

-ćwiczenia wytrzymałościowe

Ćwiczenia kształtujące można podzielić jeszcze na indywidualne i ze współćwiczącym, oraz na ćwiczenia kształtujące z przyborami, z ławeczkami i na drabinkach.

Ćwiczenia użytkowo- sportowe- w tej obszernej grupie mieszczą się ćwiczenia stosowane w zasadzie w części głównej lekcji, ale nie jest to regułą.

Pod pojęciem ćwiczenia użytkowe rozumieć należy, iżsą one użyteczne do kształtowania określonych właściwości psychomotorycznych, ale jednocześnie wiele tych ćwiczeń opanowywanych i doskonalonych jest jako elementów programów w sportach gimnastycznych- stąd drugi człon- sportowe. Przykładowo: przerzut bokiem, wymyk na drążku lub skok przez przyrząd mogą z jednej strony służyć rozwijaniu sprawności fizycznej, zaś z drugiej mogąbyć prezentowane i oceniane jako element w zawodach sportowych.

10. Ćwiczenia zwinnościowo- akrobatyczne

Ich celem jest dążenie do opanowania umiejętności ( nawyków ) sprawnego władania ciałem w szybko zmieniających się pozycjach. Tego rodzaju ćwiczenia sprzyjają rozwijaniu wszechstronnej sprawności fizycznej, a zwłaszcza zwinności.

Nie wymagająca przyrządów akrobatykę z dużą łatwością można wprowadzić na zajęcia wf. Akrobatyka uatrakcyjnia i ożywia zajęcia, a przez to zwiększa zainteresowanie i pobudza uczniów do aktywności. W nauczaniu ćwiczeń zwinnościowo- akrobatycznych powinno się często stosować formy zabawawowe, które nie wymagają precyzyjnego wykonywania ćwiczeń, pozwalają natomiast zachować ich swobodny i naturalny charakter. Przed przystąpienia do nauczania elementów akrobatycznych należy poprzez odpowiednie ćwiczenia przygotowawcze wzmocnić muskulaturę i zwiększyć elastyczność( gibkość) stawów.

Ćwiczenia zwinnościowo- akrobatyczne dzielą się na statyczne i dynamiczne.

Ćwiczenia dynamiczne- charakteryzują sięszybkimi przemieszczeniami ciała na podłożu lub w powietrzu, w połączeniu z obrotami wokół poprzecznej lub podłużnej osi ciała.

Do tej grupyćwiczeń zalicza się:

-przetoczneia,

-przewroty,

-wychwyty,

-przerzuty,

-wolne przewroty i przerzuty ( salta )

Ćwiczenia statyczne ( wytrzymania ) - zalicza się do nich:

-leżenia i podpory leżąc

-stania na głowie i rękach

-wagi

-statyczne elementy gibkościowe

-ćwiczenia dwójkowe i piramidy- 3-kowe, 4-kowe i wieloosobowe

12. Skoki gimnastyczne

Skok gimnastyczny- jest to szybkie przemieszczenie ciała nad przyrządem, dzięki wykorzystaniu siły rozbiegu lub siły odbicia nóg od podłoża ( odskoczni) i rąk od przyrządu.

Skoki gimnastyczne są ćwiczeniami wymagającymi wysokiego stopnia koordynacji ruchowej i koncentracji wysiłku w bardzo krótkim czasie, głównie momencie odbicia. Przy zastosowaniu odpowiedniej metodyki nauczania skoki mogą być środkiem do:

-wyrabiania zwinności, a także orientacji przestrzennej oraz wiary we własne siły,

-opanowania nawyków szybkiego i ekonomicznego pokonywania przeszkód,

-wzmacniania układu ruchowego oraz krążeniowo- oddechowego.

Skoki gimnastyczne dzielą się na dwie zasadnicze grupy:

1) skoki proste

2) skoki złożone

Skoki proste- wykonywane tylko z odbiciem z nóg bez opierania rąk o przyrząd ( bez drugiego punktu odbicia );

1) skoki wykonywane z miejsca lub z rozbiegu, z odbiciem obunóz ponad przeszkodami- ławeczką, niską skrzynią, piłką lekarską, skakanką itp,

2) skoki (właściwie podskoki) w miejscu z oparciem o przyrząd, jako skoki przygotowawcze

Skoki złożone-wykonywane odbiciem nóg od podłoża (odskoczni) i odbiciem rąk od przyrządu. Można je wykonywać przez takie przyrządy jak: kozioł, skrzynia, stół gimnastyczny, które mogą być ustawione wszerz, wzdłuż lub skośnie w stosunku do linii rozbiegu.

W zależności od sposobu ułożenia ciała w momencie przechodzenia nad przyrządem skoki mieszane dzielą się na:

-1) zawrotny- tułów wyprostowany i przodem do przyrządu; ciało wykonje 1/4 obrotu po odbiciu z z nóg; lądowanie bokiem do przyrządu

2) odwrotny- z odbicia jednonóz z rozbiegu skośnego; w momencie lotu wyprostowany tułów znajduje się tyłem do przyrządu; lądowanie bokiem do przyrządu;

3) odboczny- po odbiciu obunóż tułów znajduje się bokiem do przyrzadu; lądowanie tyłem do przyrządu

4) rozkroczny- tułów wyprostowany, nogi proste w kolanach w szerokim rozkroku

5) kuczny- nogi mocno ugięte w stawach kolanowych i biodrowych

6) przewrotem- po oparciu rąk o przyrząd ( najczęściej skrzynię) następuje przetoczenie przez kark i pleci wokół osi poprzecznej ciała,

-wychwyt z karku- skok przewrotem na przyrządzie ustawionym wszerz

7) przerzut - przejście przez stanie na rękach na przyrządzie

-Skoki w gimnastyce sportowej są technicznie bardzo skomplikowane- z obrotami wokół osi poprzecznej ( salta ) i podłużnej ( śróby )i z uwagi na to wykonywane są na specjalnie poszerzonym stole, a nie na zbyt wąskim koniu do skoków

-Skoki łączone i strumieniem- Na zajęciach szkolnych i treningowych atrakcyjną formą skoków są skoki łączone, poleganące napokonywaniu kilku kolejnych przyrządów( przeszkód) jak na przykład: 1) skoki wolne z odbiciem z nóg , 2) skok przez kozła i skrzynię,

Równie atrakcyjne są skoki wykonywane strumieniem tj. w szybkim tempie, w krótkich odstępach między skaczącymi

11. Ćwiczenia w zwisach i podporach

Przyrządy gimanstyczne takie jak: drążek, poręcze równe, poręcze asymetryczne, kółka i koń z łękami, wywodzą się z niemieckiego systemu gimnastycznego. Ćwiczenia na tych przyrządach wchodza w skład wieloboju w gimnastyce sportowej- czworoboju kobiet i sześcioboju mężczyzn

Ćwiczenia na przyrządach ze względu na charakter pracy mięśniowej można podzielić na:

-statyczne np zwisy przewrotne, przerzutne, stania na barkach, stania na rękach, poziomki.

-dynamiczne np. wspierania, kołowroty, przemachy, zeskoki,

Ze względu na ilość punktów zawieszenia lub podparcia ćwiczenia na przyrządach generalnie dzielą się na:

-zwisy- gdy środek ciężkości ciała znajduje się poniżej punktu zaczepienai;

a) zwis wolny - tylko na samych rękach lub nogach ( na podudziach)

b) zwis mieszany- na rękach i nogach np zwis postawny.

-podpory- gdy środek ciężkości ciała znajduje się powyżej punktu podparcia;

a) podpór wolny- tylko na samych rękach

b)podpór mieszany- na rękach i na nogach np podpór leżąc

Ćwiczenia na przyrządach w zależności od rodzaju ruchu można podzielić na:

-zamachy ( przedni, tylny, boczny) - energiczne ruchy całego ciała lub tylko nóg

-przemachy ( woltyże)- dynamiczne przeniesienie nógl lub całego ciała nad przyrządem. W zależności od ułożenia nóg lub całego ciała nad przyrządem wyróżniamy przemachy: okroczne, kuczne, rozkroczne, zawrotne, odwrotne, odboczne

-obroty ( 90, 180, 360 i wiecej stopni )- ruchy całego ciała wokół osi podłużnej

-wymyki- przejście ze zwisu wolnego lub postawy zwieszonej do podporu dążąć nogami w przód

-odmyki- przejście z podporu do zwisu (odwrotność wymyku)

-wspierania- przejście ze zwisu do podporu dążąc głową w przód

-kołowroty- obrót ciała z podporu do podporu lub ze zwisu do zwisu

-wykręty- przejście ze zwisu lub zwisu przewrotnego do zwisu przez obrót ciała wokół osi poprzecznej w stawach barkowych

-zeskoki-opadający lot ciała z przyrządu na podłoże

1. Cele i zadania gimnastyki

Gimnastyka to dział WF i dziedzina sportu, charakteryzująca się bogactwem racjonalnie stosowanych środków (ćwiczeń) mających na celu wszechstronny rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży oraz podtrzymywanie sprawności u dorosłych, a także zapobiegania przedwczsnemu starzeniu się osób "trzeciego wieku".

Gimnastyka- dział wychowania fizycznego, to integralna część programu szkolnego wychowania fizycznego, to głównie ćwiczenia o charakterze kształtującym- prawidłową sylwetkę i sprawność fizyczną.

Gimnastyka- dziedzina sportu- stwarzająca uzdolnionym ruchowo możliwości sportowego wyżycia się i doskonalenia w wybranej dyscyplinie gimnastycznej- gimnastyce sportowej, artystycznej, akrobatyce sportowej, aerobiku sportowym.

Gimnastyka z bogactwem racjonalnie stosowanych środków (ćwiczeń), aby osiągnąć zamierzony cel- np wzmocnićlub uelastycznić określone partie mięśni, skorygować sylwetkę, kształtować określoną sprawność utylitarną, czy sportową.

Gimnastyka- mająca na celu wszechstronny rozwój psychofizyczny. Paralelizm psychofizyczny zakłada, że życie cielesne przebiega równolegle z psychicznym, przy czym każdemu zjawisku fizycznemu odpowiadajakieś zjawisko psychiczne. Podejmując jakąś aktywność fizyczną, wykonując jakieś ćwiczenie czynimy to "całym sobą" angażując umysł- namysł co i jak, podjęcie decyzji, sterowanie ruchem i ciało- układ ruchu i wspomagającygo układ wegetatywny. Aby jakieś ćwiczenie wykonać trzeba: wiedzieć- co i jak zrobić, umieć- posiadać niezbędne umiejętności, oraz chcieć- mieć motywację wolę wykonania. Wielu z własnego doświadczenia wie, że na przykład wykonanie skoku przez kozła, to w większym stopniu sprawa psychiki- motywacji, przekonania, że potrafię, aniżeli fizycznych możliwości pokonania tej przeszkody.

Gimnastyka- wspierająca rozwój fizyczny dzieci i młodzieży, podtrzymująca sprawność i zdrowie osób dorosłych oraz zapobiegająca przedwczsnemu starzeniu się ludzi w "trzecim wieku". Ruch- gimnastykowanie się ( pod każdą postacią ), to niezbędna potrzeba i warunek prawidłowego rozwoju młodego organizm. Brak ruchu- hipokinezja- niesie za sobą zagrożenie dla zdolności przystosowawczych organizmu i dla jego zdrowia. Rozwój cywilizacji wpływa na zmianę stylu życia, na ograniczenie aktywności fizycznej. Od najmłodszych latdo późnej starości należy nieustannie uświadamiać czym jest ruch, jaki ma zbawienny wpływ na potęgowanie zdrowia i zapobieganie ( wyhamowywanie ) procesom przedwczsnego starzenia się.

3. Gimnastyka podstawowa to szereg rodzajów gimnastyki.

Zadaniem gimnastyki podstawowej jest:

- dostarczenie ćwiczącym w zależności od wieku, płci i przygotowania fizycznego szeregu bodźców wszechstronnego rozwoju fizycznego,

- kształtowanie u ćwiczących szeregu nawyków ruchowych o podstawowym znaczeniu dla życia, pracy i zdrowia,

- harmonijne rozwijanie organizmu, tj. układu ruchowego oraz czynności wegetatywnych nerwowych,

- wdrażanie praktycznego stosowania nabytych nawyków ruchowych w różnych warunkach sytuacjach życiowych.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci i młodzieży:

- dla dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat),

- dla dzieci w młodszym wieku szkolnym (7-10 lat),

- dla młodzieży w średnim wieku szkolnym (11-13 lat),

- dla młodzieży w starszym wieku szkolnym (14-18 lat).

Gimnastyka podstawowa dla dorosłych:

- dla kobiet i mężczyzn.

Gimnastyka dla osób w wieku starszym.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci w wieku przedszkolnym

Gimnastyka stosowana w wieku przedszkolnym ma na celu ogólny rozwój wzmocnienie organizmu oraz kształtowanie prawidłowej postawy. Stosując ją należy mieć na uwadze fizyczne możliwości dzieci w danym wieku, a proces wychowania fizycznego podporządkować właściwościom rozwijającego się organizmu.

Uwzględniając właściwości rozwojowe kośćca, mięśni, narządów wewnętrznych, systemu nerwowego i psychiki dziecka - należy stosować najprostsze rodzaje chodu, biegu, rzutu, pełzania i ćwiczeń równowagi. Natomiast starszym wieku przedszkolnym można stosować ruchy elementarne i proste ich kombinacje.

Gimnastyka podstawowa dla dzieci w młodszym wieku szkolnym

Stosowana w tym okresie gimnastyka ma na celu systematyczne rozwijanie organizmu, kształtowanie prawidłowej postawy, doskonalenie funkcji układu krążeniowo-oddechowego. Winna też pomagać w opanowaniu ogólnych zasad ruchu i określonych nawyków ruchowych oraz ogólnie doskonalić cechy psychiczne i fizyczne. W realizacji jej zadań należy zwracać uwagę na czynnościowy rozwój organów zmysłów, tj. poprawienie ogólnej koordynacji ruchowej, dobrą orientację w przestrzeni w prostych sytuacjach oraz kształtowanie szybkiej i dokładnej reakcji. Przy tym należy brać pod uwagę fakt, że możliwości dzieci w młodszym wieku szkolnym są jeszcze ograniczone.

Gimnastyka podstawowa dla młodzieży w średnim wieku szkolnym

Celem stosowania gimnastyki w tym okresie jest przyczynienie się do harmonijnego rozwoju układu mięśniowego kostno-stawowego, kształtowanie prawidłowej postawy oraz polepszenie funkcji układu krążenia i oddychania. Równocześnie tym okresie następuje opanowanie i utrwalenie techniki podstawowych ruchów i ważniejszych nawyków ruchowych

Gimnastyka podstawowa w tym okresie winna pomagać w opanowaniu elementarnych nawyków sportowych

Gimnastyka podstawowa dla średniego wieku szkolnego powinna być zróżnicowana i odpowiednio dostosowana do specyfiki rozwojowej dziewcząt chłopców.

Gimnastyka podstawowa dla młodzieży w starszym wieku szkolnym

Stosowana gimnastyka w tym okresie ma na celu wpływanie na dalszy rozwój i wzmocnienie całego organizmu oraz kształtowanie i utrwalanie nawyków umiejętności sportowych, a także czynności praktycznych, stosowanych w życiu codziennym.

W tym okresie rozwojowym młodzież nabiera cech charakterystycznych dla dorosłego człowieka toteż gimnastyka powinna pomagać w normalnym przebiegu odpowiednich procesów biologicznych. Jednocześnie w tym przedziale wiekowym należy wyodrębnić metodykę prowadzenia zajęć z młodzieżą męską i żeńską.

Gimnastyka podstawowa dla osób dorosłych

Gimnastyka podstawowa dla osób dorosłych obejmuje gimnastykę dla kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem wieku, wykonywanego zawodu, przygotowania fizycznego stanu zdrowie. W ogólnych zarysach ma ona na celu:

- regulowanie przemiany materii

- odprężenie i zrównoważenie systemu nerwowego,

- wytworzenie dobrego samopoczucia i wiary we własne siły,

- zachowanie sprawności układu ruchu,

- polepszenie wydolności układu krążenia i oddychania,

- podtrzymywanie ogólnej sprawności fizycznej,

- wyhamowywanie procesów inwolucyjnych

Gimnastyka dla osób w starszym wieku

Zadaniem gimnastyki w wieku starszym jest podnoszenie stanu zdrowia, zachowanie sprawności fizycznej i ogólnej aktywności życiowej oraz wyhamowywanie procesów inwolucyjnych.

Racjonalne stosowanie ćwiczeń fizycznych w wieku starszym skutecznie przeciwdziała procesom starzenia się oraz umożliwia podtrzymywanie sprawności ruchowej, tak niezbędnej w wieku podeszłym w życiu codziennym, co także wywiera korzystny wpływ na sferę psychiczną.

W gimnastyce dla osób starszych nie należy stosować ćwiczeń w pozycjach głową w dół, zeskoków głąb z większych wysokości oraz statycznych ćwiczeń siłowych.

---