Rodzaje grup literackich: Sytuacyjna: -odzwierciedlenie sytuacji polityczno-społecznej -nie miały programu, nie wydawały manifestów -każdy z przedstawicieli miał indywidualną wizję literatury -np. Skamander, Dadaiści Programowa: -miały określony program, najczęściej manifest, ale też listy (autentyści), odezwy, artykuły programowe wydawane w gazetach -tworzenie dla przyjemności -np. Futuryści, Awangarda, Funkcjonalna: -miały program, -tworzyły na gruncie ideologicznym -ulegały naciskom grup masowych -skupiały przypadkowych członków -np. Żagaryści Ekspresjonizm- Prąd artystyczny, inicjujący przewrót awangardowy w sztuce europejskiej, który kształtował się i rozwijał przede wszystkim w kulturze niemieckiej pierwszych dwóch dziesięcioleci XXw oraz przenikał w tym czasie do literatur narodowych innych krajów (zwłaszcza środkowo i południowoeuropejskich oraz skandynawskich), aby tam odegrać istotną rolę katalizatora nowatorstwa i nowoczesności. Henryk Wölfflin Podwójne korzenie stylu: linearyzm i malarskość z których wywodzą się opozycje : płaszczyzna głębia forma zamknięta otwarta wielość jedność jasność ciemność linearyzm i malarskość istnieją obiektywnie, natomiast źródła tych stylów tkwią w człowieku, są wyrazem jego widzenia świata, oraz kategorią myślenia. Wilhelm Worringer * Cechą sztuki ma być opozycyjność oparta na: przesłankach historycznych - historia sztuki powstaje stopniowo od sztuki abstrakcyjnej do naturalistycznej. Przesłankach psychologicznych- sztuka wynika z woli a nie z umiejętności artystycznych. Każdy może być artystą. Przesłankach światopoglądowych - sztuka abstrakcyjna pochodzi z chęci uporządkowania chaosu, natomiast sztuka naturalistyczna ze zgody na świat i włączenia się w niego- stąd pochodzi naturalizm i styl. *Kategorią myślenia jest opozycyjność- dualizm *Nastawienie na historyczna prawdę a nie na rzeczywistość Fritz Strich ludzkość jest świadoma nieuchronności śmierci i pragnie wieczności. Pragnienie to obejmuje dwie kategorie myślenia : skończoność nieskończoność które są ideami kultury i sztuki. Tutaj występują opozycje: klasycyzm romantyzm spokój ruch jasność ciemność K.Edischmid duch - materia to podstawowa opozycja, która się przenika pozostałe opozycje się wyłączają impresjonizm-ekspresjonizm myślenie-czucie wielość -jedność analiza-synteza psychologizm-wizyjność indywiduum -człowiek Wasil Kandinsky Sztuka rozwija się od realizmu do abstrakcjonizmu Poglądy są w ciągłym rozwoju dla tego mogą one być sprzeczne Opozycyjne myślenie: materia duch forma treść spoczynek ruch ciemność język uczucie rozum subiektywizm obiektywizm *Nie ma znaczenia jakiej formy użyje artysta -realizm jest abstrakcją *Ważna jest nauka *Prawdziwa sztuka powstaje z konieczności wyrażenia siebie, epoki i sztuki. *Sztuka jest absolutna i obiektywna *Sztuka jest wytłumaczalna, jeżeli każdy jej element jest zracjonalizowany *Malarstwo dzieli się na: Impresję - przeważa wrażenie z zewnątrz Improwizację - pochodzi z podświadomości Kompozycję - rezultat świadomego działania artysty *Forma jest tym co materialne, subiektywne i zewnętrzne *Zawartość jest tym co duchowe, obiektywne i wewnętrzne *Wyróżnia się trzy etapy w rozwoju sztuki : Początkowa - wyrosła z nastawienia praktycznego, była realistyczna. Rozwojowa - przewagę zdobywa pierwiastek duchowy nad praktycznym ,aturalistyczna sztuka. *Celem sztuki jest „ czysta sztuka” *Natura nie należy do dzieła sztuki P. Hatvani Dualizm Opozycje : impresjonizm ekspresjonizm forma treść zewnętrzność wewnętrzność obiektywizm subiektywizm kobiecość męskość statyka dynamika analiza synteza Ekspresjonizm opiera się na drugich członach opozycji: zanika czas i przestrzeń utwór staje się ruchem świat, materia i rzeczy to pierwiastki kobiece męską rzeczą jest je doświadczać , formować i przekształcać świadomość stwarza świat W Niemczech ekspresjonizm trwał od 1901-25r Grupy: * Die Brucke (most) Powstała w 1905 w Dreźnie, w 1911 przeniosła się do Berlina, działalność zakończyła w 1913 Założyciel: E.L.Kirchmer celem jest podporządkowanie się przeżyciu, swoboda i niezależność Poszukiwanie inspiracji w rzeźbie murzyńskiej, kulturze średniowiecznej, drzeworycie, prymitywizmie, mistycyzmie, ludowości, alogiczności Członkowie: E Heckel, O. Muller, E. Nolde * Der Blaue Reiter (Błękitny jeździec) Powstała w 1911 w Monachium, działalność zakończyła w 1914 Założyciel: W.Kandinsky Abstrakcja, bezprzedmiotowość, koloryzm, nieskażona pierwotność wrażeń 1912 (lub 1914?) W.Kandinsky „O pierwiastku duchowym w sztuce” Członkowie: G. Munter, F. Marc, A. Kubin, Egon Schiele odwoływanie się do wrażliwości odbiorcy Czasopisma: * Der Sturm (1910-32) red. H.Walden członkowie: E.Schuler, A.Doblin, Mombert, G.Benn, J.Goll * Die Aktion (1911-25), tygodnik red. F.Pfemfert tematy: polityka, literatura, sztuka radykalno lewicowe (przeciw burżuazji, nacjonalizmowi, militaryzmowi) nurt aktywistyczny członkowie: D. Rubiner, Hiler, F. Jung, K. Otten, W. Serner, C. Einstein Periodyki: „Das Forum“ (1914-29) red. W.Herzog „Die Weissen Blatter“ (1913-23) „Neue Jugend“ (1916-17) „Das Tribunal“ (1919-21) „Die Rote Erde“ (1919-23) Teksty programowe: 1916- „Ekspresjonizm“ - W.Bahr 1916- „Nowy punkt widzenia“- Daubler 1917- „Ekspresjonizm, Futuryzm, kubizm”- Walden 1918- „Ekspresjonizm punkt zwrotny w sztuce” - Walden 1919- „O poetyckim ekspresjonizmie” - Endschmit
|
POLSKA (1917-20,22) Teoretycy: Stanisław Przybyszewski Antyteza ducha i materii - to podstawowa opozycja Sztuka odzwierciedleniem duszy Sztuka nie a nic wspólnego z rzeczywistością, jest subiektywna Tematem sztuki jest sztuka Odrzucenie podstawowych zjawisk natury, nadanie naturze istoty Opozycja ekspresjonizm - impresjonizm Jerzy Hulewicz Nawiązuje do teorii Przybyszewskiego z kilkoma różnicami Obok opozycji treść-forma, stawia formuła-forma. Forma jest czymś dobrym ,koniecznym dla ducha formuła zaś tym co go krępuje Społeczeństwo-indywiduum Obiektywizm-subiektywizm Ostatecznie rezygnuje z opozycji na rzecz harmonii Forma jest przed treścią, z niej rodzi się duch Sztuka jest wyrazem istoty, ducha, pomija to, co przypadkowe Prawdziwa sztuka odtwarza ruch Odwołuje się do filozofii okultyzmu i mistycyzmu Jan Stur Reprezentuje ekspresjonizm czysty - o czystej orientacji etycznej i społeczno-utopijnej Ekspresjonizm ma scalać i inspirować dążenia do nowej literatury. Ekspresjonizm jest dalszym ciągiem romantyzmu -Czego chcemy1920 Konieczność wyrażania epoki przez sztukę Dusza jest zjawiskiem wielopłaszczyznowym, czyli bytem wewnętrznie sprzecznym. Głównym postulatem jest harmonia Naczelną zasadą jest prawda. W sztuce potrzebna jest dusza, treść, ciało i forma. Utwór musi być zrozumiały dla czytelnika Materia -duch Góra -dół Impresja- ekspresja Teksty programowe: 1918, „EKSPRESJONIZM.SŁOWACKI I GENESIS Z DUCHA”, S.Przybyszewski 1918- „Powrotna Fala”- St. Przybyszewski 1918- „Naokoło ekspresjonizmu”- St. Przybyszewski 1919- „My jesteśmy sztuka a sztuka jest nami”- B. Hulewicz 1920- „Czego chcemy”- Jan Stur 1918- Manifest Buntu tzw. „Zeszyt Buntu” Czasopisma: * „Zdrój” (1917-20,22) wyd. Ostoja, red. B. Hulewicz w 1918 na jego łamach Przybyszewski opublikował: „EKSPRESJONIZM.SŁOWACKI I GENESIS Z DUCHA” 1920, „Czego chcemy” - J.Stur „Cykl rozmyślań człowieka na przełomie 1920-1921” - J.Stur * „Życie” (1889-1890) czasopismo Krakowskie red. Przybyszewski manifest „CONFITEOR”, Grupy: * Bunt (1918-20) grupa artystyczno-literacka, ukształtowała się wokół „Zdroju” należeli do niej po części redaktorzy „Zdroju” FORMIZM Formiści - ugrupowanie działające w Krakowie, 1917-22 awangardowo niejednoroodne, członkowie zainteresowani: kubizmem, futuryzmem, ekspresjonizmem, dadaizmem, folklorem i trad.ludową Działacze: Leon Chwistek (zał.), Tytus Czyżewski,Witkacy. Plastycy: Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie,A. Zamoyski, J.Hrynkowski, T.Niesiołowski, K.Winkler, H.Gotlik Inicjowali nowe kierunki w sztuce: syntetyzm postaci i przedmiotów, indywidualizm, kubistyczna geometryzacja, futurystyczny dynamizm, ruch,ludowość (folklor góralski), prymitywizm, ekspresyjność Manifesty: -Tytus Czyżewski: „Od maszyny do zwierząt”(1921), „Pogrzeb romantyzmu-Uwiąd starczy symbolizmu-śmierć programizmu”(1924) -Stanisław Ign. Witkiewicz „Nowe formy w malarstwie”(1919), „Szkice estetyczne”(1922), „Teatr. wstęp do teorii czystej formy”(1923) -Leon Chwistek:”Wielkość rzeczywistości w sztuce”(1918), „Tutus Czyżewski a kryzys formizmu”(1922)-ostatnia wypowiedź Chwistka dot.formizmu Doktryna formizmu wg Chwistka (wyłożona w „Wielkości rzeczywistości w sztuce”): -rzeczywistość jest wieloznaczna i rozmaicie w różnych okolicznościach rozumiana -pierwotne rozumiene rzeczywistości jest niewystarczające: * wpływ przedmiotów zmysłowo niedostrzegalnych (atomów), teorii pod które modyfikuje się znaczenie pierwotne rzeczywistości i powołuje się nową rzeczywistość * w malarstwie propagowano raczej technikę impresjonistów Wielkość rzeczywistości polega na: - rzeczywistości rzeczy - rozumienie naiwne, rzeczywistość popularna -rz. fizykalnej - świat elementów bezbarwnych i niewidzialnych (atomów), niedostępny bezpośredniemu postrzeganiu -rz. wrażeń zmysłowych - świat to suma wrażeń -rz. wyobrażeń - rzeczywistość dostępna poetom, mistykom w ich wizjach i snach na jawie wielkość rzeczywistości w sztuce polega na: -rz. rzeczy - prymitywizm i realizm -rz. fizykalnej - realizm i naturalizm -rz.wrażeń zmysłowych - impresjonizm i wyobraźnia -rz.wyobrażeń - futuryzm Treść i forma: - treść-element rzeczywistości w wytworach sztuki - forma - kompozycja, kolory, technika wykonania * muzyka, taniec, architektura, ornamentyka - brak treści prostota formy * malarstwo, rzeźba, literatura - obecna treść Formizm w poezji: jak największe oddalenie się od języka nauki, zbliżenie się do czyystej poezji; anarchia słowa (w poezji Czyżewskiego); niejasny język; znamienne treści (dla eksponowania formy); rytm wiersza był wyzwolony ze skojarzeń; ludowy prymitywizm (dada); wolność słowa (składnię i zdania uważ.za niewolnictwo) Teoria czystej formy: a) odpolitycznienie sztuki, sztuka nie powinna służyć żadnej ideologii, polityce,partii.”Sztuka jest dla sztuk”,powinna istnieć dla samego piękna formalnego, dla samej siebie. b)antyralizm - formizm zwracał uwagę na świat taki, jaki jest naprawdę, zwracał uwagę na logiczne uporządkowanie,więc literatura charakt. się: - destrukcją akcji i fabuły; brakiem związków przyczynowo skutkowyych; luźną konstrukcją scen; brakiem rysu psycchologicznego postaci; zerwaniem logiki z treścią c) bohater-artysta (kreator) - najcz. przeżywa ból istnienia, próbuje zgłębić tajemnice ludzkości, wykraczając poza kanony smaku, gustu, zdrowego rozsądku. Celem teatru miało być drażnienie zmysłów widza, prowokacja jego doznań poprzez ukazanie na scenie przemocy, erotyzmu, mowienie językiem potocznym formizm a futuryzm - cechy wspólne: - język, ortografia, słowa; skrótowość, lakoniczność, wypowiedzi są zdeformowane; kult prymitywizmu - pozarozumowość jest podst. rzeczywistości wyobrażeń
|
FUTURYZM - jeden z podstawowych prądów artystycznych awangardy, zainicjowany pod koniec I dekady XXw we Włoszech. Pomysłodawcą i twórcą najważniejszych manifestów był F.T.Marinetti. Cechy marinetyzmu: militaryzm, imperializm, nacjonalizm, agresywność, łamanie konwencji, fascynacja nowością, alogiczność, bunt wobec teraźniejszości, pogarda dla kobiet, szowinizm, prymitywizm, wojna jedyną higieną świata, industrializm, urbanizm, amerykanizm, germanizm, słowa na wolności. Postulaty Marinettiego: przeciw akcjom faszystowskim; bunt przeciwko mieszczaństwu, dobremu smakowi, harmonii; fascynacje miastem, fabrykami, mostami; negacja przeszłości i tradycji; likwidacja składni na rzecz przypadkowej kolejności rzeczowników; unikanie przymiotnika i zaimka; rezygnacja ze znaków przystankowych; słowa na wolności; negacja psychologizmu. Cechy futuryzmu: superkultura, pogarda dla kultu przeszłości, wolne obrazy, nowa uczuciowość, oryginalność, ironia, sztuczna wesołość, klownizm, poszukiwanie rzadkości, amoralność, seksualna swoboda, duch walki, latynizm, swoboda interpretacji i ortografii, Należy tworzyć szybko, żyć szybko, dobrze się bawić. Manifesty Marinettiego: 20.02.1909- Akt założycielski „Manifest futuryzmu”, 10.02.1910- „Manifest malarzy futurystów” , 1910- „manifest techniczny literatury futurystycznej, 1913- „Słowa na wolności”, 1915- „Wojna jedyna Higieną świata” , 1925- „Futuryzm a faszyzm” Czasopisma futurystyczne: “La Poesia”, 1905-09, Marinetti, „La Critica”(1903-1944) B.Croc, “Il Regno” (1903-1906), E. Corradini, “Il Leonarda”(1903-07) G.Papini FUTURYZM ROSYJSKI Geneza: nastroje oczekiwania ostatecznej zagłady, indywidualizm, anarchizm, buntowniczo-rewolucyjne dążenia rosyjskiej wsi. EGOFUTURYZM (1910-17 -nieoficjalnie do 1930) Założyciel: Siewierionin, później Ignatiew, inni członkowie: Olimpow, Marienhot -łączył tradycję poetyki symbolizmu z nowatorskimi nastawieniami awangardy. Zaimek `ja' pisany był zawsze dużą literą. Słowem kluczowym była `intuicja'. W swoich hasłach głosili ponadczasowość natury i Boga, miłości, piękna. Eksperymenty i innowacje słowotwórcze. Czasopisma: 1912-1914- „Petersburski Głasztaj”, 1913-1916- „Oczarowanyj strannik”, 1914- „Graniowa” Manifesty: 1909- „Intuicyjne barwy”, 1911- „Elektryczne wiersze”, 1911-„Prolog egofuturyzmu”, 1913-„ Program akademii egopoezji” KUBOFUTURYZM (1910-17) Lider: Majakowski (burzył stare formy, obrazował śmiale, manifestował własną osobowość, cechował go bunt społeczny, polityczny i obyczajowy). Członkowie: Wielemir Chlebnikow (sięgał do starosłowiańskich żródeł i do twórczości ludowej - usiłował stworzyć odrębny "pozarozumowy" język poetycki.oparty czasem prawie wyłącznie na dźwiękowym zestawieniu słów, z pominięciem ich znaczeń); Szerszeniew, Kruczonych, bracia Burlukowie * sprzeciw wobec traddycji i kultury przeszłości. Próbowali stworzyć nowy język poetycki. Teoria języka pozarozumowego Kruczonycha i Kamieńskiego (hasła wyzwolenia słowa spod poddaństwa sensu; język emocjonalny, słowa na wolności Manifesty: 1912- „policzek powszechnemu smakowi”, 1913- „Sadzawka sędziów”, 1913- „Zdechły księżyc”, 1914- „Mleko kobył” Grupa 41 stopni- 1918-1921- Kryczynoch FUTURYZM POLSKI (1917-22) Pionier: Jerzy Jankowski, Program: hasło 3xM, kult cywilizacji, ruch burzycielski, neologizmy, słowa na wolności, pisownia fonetyczna, odrzucenie logiki, emocji, uczuć, tradycji, groteska, fascynacja techniką, pochwała życia, dynamiki, działania, swoboda twórcza. OŚRODKI: Kraków Dwa kluby: „Katarynka”, „Gałka Muszkatołowa” Swoje utwory produkują: B.Jasieński, S.Młodożeniec, T.Czyżewski, J.Jankowski Warszawa Grupy: „Wieczór nadtropikalny urządzony przez białych murzynów”, „Pod Pikadorem” Tworzyli: A.Stern, A.Wat Jednodniówki: 1921- „Trr”, 1921- „Pam- Bam”, 1921- „Czyk - Czyk”, 1921- „To są niebieskie pięty które trzeba pomalować”, 1922- „ Nuż w brzuchu”, 1922- „Błękitne spodnie”, 1922- „Lejek w mózgu”, 1922- „Fioletowe płuca”, 1924- „Wiatr w rosole” - ostatnia jednodniówka Manifesty: 20.04.1921- „Do narodu polskiego w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia” -B. Jasieński * 1.03.1921- „Manifest w sprawie krytyki artystycznej”- B. Jasieński * 25.03.1921- „Manifest w sprawie ortografii fonetycznej”- B. Jasieński * 3.04.1921- „Manifest w sprawie poezji futurystycznej” - B. Jasieński * - „Prymityw” * -„O zielonym oku” „But w butonierce” (Bruno Jasieński) -MANIFEST POLSKICH FUTURYSTÓW „XX wiek” (Stanisław Młodożeniec) „Lato” (Stanisław Młodożeniec) |
AUTENTYZM - kierunek poet. w pol. literaturze międzywojennej, zainicjowany przez S. Czernika, reprezentowany przez grupę poetów skupionych 1935-39 wokół mies. „Okolica Poetów”; propagował współcz. tematykę (zwł. wiejską), uznawał za przedmiot ujęcia poet. jedynie osobiste przeżycia twórcy, uwierzytelnione jego własnym doświadczeniem życiowym, wyrażone w sposób możliwie bezpośredni, nieskrępowany przez konwencje poet.; autentyzm stał się jednym z ośr. krystalizacji nurtu wiejskiego w literaturze pol. XX w. Założenia: -Poezja musi być zgodna z prawdą życia -Poeta musi pisać o tym, co przeżył -Przeciwstawianie się fantazjowaniu -Najczystsza, najprawdziwsza treść -Nie liczy się forma -Ważny jest faktografizm, dokumentaryzm -Tematyka regionalna -Idee powrotu do naturalizmu AUTENTYŚCI: tworzyli grupę sytuacyjną, pisali listy, ale nigdy się nie widzieli, nie opublikowali wspólnego manifestu Program poetycki sform. przez Stanisława Czernika na łamach miesięcznika „Okolica Poetów” (zał. w Ostrzeszowie Wlk., w 1935 r. Do marca 1939 ukaz. 42 num. (przerwa 1937/38) Artykuły programowe: „Styl w liryce”, „Dialog w liryce”, „Fantazjotwórstwo poetyckie”, „Co i jak” - 13 tez Czernika: Czasopisma: „OKOLICA POETÓW”, miesięcznik poet., wyd. 1935-39 w Ostrzeszowie Wielkopolskim; organ ugrupowania poetów (S. Czernik — red., J.B. Ożóg, J. Pietrkiewicz, J.A. Frasik) realizujących program autentyzmu; wśród współpracowników — J. Czechowicz, J. Przyboś. „Kwadryga”, 1927-29, W.Sebyła „Kamena”-1934, red.K.A.Jaworski „Helikon”-1924, red.i wyd. T.Kowalewski - pierwsze fotografie prasowe „Promień” Ugrupowanie: Promieniści - nachylenie chłopskie Niemcy (1924-1932) - aut. oznacza `nową rzeczywistość' przeciw abstrakcjonizmowi, ekspresjonizmowi - wyróżnia się nurt bierny i czynny, psychologiczny, sceptyczny -pisarze i poeci szukali oparcia w nagim przedmiocie, jedynej rzeczywistości, której mogli zaufać; rzeczywistość należało ukazać bez upiększeń, tę formę odnaleźli w reportażu, dziennikach, pamiętnikach - pisarze: A. Doblin, E. Kisch, A. Zweig Rosja (1918-1929) - pisma: „Sztuka Komuny”, „LEF” (organ lewego frontu sztuki); teoretyk: W. Szułkowski - cechy: odbiorcą mieli być ludzi pracy; zawężenie autentyzmu do klasowości; poeta to robotnik duszy i ciała; gatunki - pamiętnik, reportaż, biografia - art. programowy „Literatura 13 tez S. Czernika: 1)Autentyzm to nowy kierunek w poezji polskiej 2)Pojęcie autentyzmu ma szeroki zakres, ale wynika z historii autentyzmu jako światopoglądu literackiego 3)Pojęcie autentyzmu przekracza granice poezji i obejmuje wszystkie dziedziny sztuki 4)autentyzm to idea-jest on poszukiwaniem prawdy artystycznej w ścisłym związku z poszukiwaniem prawdy życiowej 5)Autentyzm jest reakcją wobec zakłamania dzisiejszego świata 6)Jest kierunkiem świadomym, którego celem jest opis rzeczywistości 7)Jedną z pierwszych zasad autentyzmu jest uzależnienie dzieła poetyckiego od zasobów posiadanych przez poetę materiałów treściowych w postaci przeżyć, doznań, doświadczeń 8)Nie ma ograniczeń tematycznych, poezja uwzględnia wszystkie sprawy świata 9)Materiał do tekstu musi być zawsze zdobyty przez poetę („co”-materiał, „jak”-sposób opisu materiału) 10)”Jak” to selekcja treści, której symbolem staje się słowo. „Jak” jest początkiem poszukiwania prawdy artystycznej 11)Zasadniczym warunkiem autentyzmu jest selekcja treści 12)Forma autentyczna to taka, która wypływa z połączenia „co” i „jak”, autentyzm przeciwstawia się zakłamaniu formalnemu i stosowanym szablonom. 13) patrz 4! DADAIZM 1916-24 Ruch w sztuce XXw, którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu, zerwanie z wszelką tradycją, swoboda twórczości. Dadaizm miał szokować i robił to skutecznie: dadaiści zbierali się w kawiarniach i klubach pisząc absurdalne "poezje", komponowali "muzykę hałasu", przedstawiali przedmioty codziennego użytku jako dzieła sztuki. BERLIN 1918-23 Przedstawiciele: J. Baader, R. Hausmann, R. Huelsenbeck, G.Grosz, G.Preiss Czasopisma: Neue Jugend, Die Aktion, Der Dada, Die Freie Strasse, Targi sztuki dada (1920) -apogeum i finał działaności berlińskiej Grupy: Club Dada, -założony przez Huelsenbecka w kwietniu 1918r -na pierwszym wieczorze ogłasza „Manifest dadaistyczny” Tematy: społeczno-polityczne, uczucia, sztuka, idea maksymalnej wolności osobistej KOLONIA Przedstawiciele: H.Arp, M.Ernst, Teodor Baard Czasopisma: Der Ventilator, Bulletin Dada Hasło: sztuka niezależna od rzeczywistości, od sztuki, od literatury Charakter: igranie emocjami, poczucie nicości, lęk przed siłami destrukcji HANOWER Przedstawiciele: Kurt Schwitters, Hans Arp, Max Ernst Czasopisma: „Merz”, „Kurier Dada” Charakter: duża rola przypadku, niewyczerpany humor, pierwotny materiał- litera; słowo- zestaw liter, słowo „Merz” podstawą wszystkich słów NOWY JORK (1915-23) Przedstawiciele: A Stieglitz, F.Picabia, M. Ray, A. Cravan, M. Duchamp Czasopisma: „Camera work” (1903-1917), „291”-(1915-1916)-czasopismo wydawane przez Stieglitza, „NY dada”, „the rogue(1915)- Norton, The Riddefiels Gazook (1915)- Man Ray, Rongwrong (1917)- z okładką Duschampa, The Blind Man (1917)- Duschamp, Wood, Roche ZURYCH (1915-22) Przedstawiciele: H. Bally, Bracia Marcel i Georges Janco - Kabaret Voltaire, Tzara, Arp, W Serner, Duschamp, M. Ernst Czasopisma: - Cabaret Voltaire- trój języczny (1916), -Der Zeltweg - 1919, -391- szwajcarski zeszyt Picabi, -Dada (1917-1920)- Tzara Manifesty: „Manifest dada”- Tzara - 1918, „dada burzy wszystko”- 1921 Cabaret Voltaire( czasopismo, grupa, kawiarnia) - niespełna rok działalności, -Grupka artystów, których okoliczności wojny skupiały w Zurychu PARYŻ (1919-22) Przedstawiciele: J.Vache, A. Breton, L Aragon, Ph Sopault, B . Peret, G.Apollinaire Czasopisma: „literarure“ 1919-1924- Dreton Aragon, Sopault |