Daty do zapamiętania

 

1493 r.

- powstanie Sejmu Walnego (Jan Olbracht) 

1505 r. 

- konstytucja Nihil novi (Aleksander Jagiellończyk)

1517 r.

- wystąpienie Marcina Lutra w Wittenberdze - początek REFORMACJI

1519 - 1522 r.

- ostatnia wojna Polski z Zakonem Krzyżackim

1525 r.

- hołd pruski (Albrecht Hohenzollern królowi Zygmuntowi I Staremu)

1534 r.

- powstanie anglikanizmu 

1536 r.

- Jan Kalwin ogłasza swoją doktrynę religijną - powstanie kalwinizmu

1540 r.

- powstanie Zakonu Towarzystwa Jezusowego (jezuici)

1545 - 1563 r. 

- sobór w Trydencie początek KONTRREFORMACJI

1555 r. 

- pokój w Augsburgu - podział wyznaniowy Niemiec

1561 r. 

- wcielenie Inflant do Rzeczypospolitej, shołdowanie Kurlandii 

1569 r.

 - unia polsko - litewska w Lublinie (unia realna) 

1572 r.

- rzeź hugenotów we Francji

1573 r. 

- Konfederacja Warszawska uchwaliła akt tolerancji

1573 r. 

- pierwsza wolna elekcja - wybór Henryka Walezego na króla Polski

1579 - 1582 r. 

- wyprawy Stefana Batorego na Rosję 

1582 r.

- rozejm w Jamie Zapolskim (RP - Rosja)

1589 r.

- Henryk IV wydał edykt nantejski we Francji

1596 r. 

- Unia brzeska - powstanie Kościoła katolickiego obrządku greckiego (grekokatolickiego lub unickiego)

1605 r.

- bitwa pod Kircholmem ze Szwecją (hetman Jan Karol Chodkiewicz - husaria) 

1606 r.

- rokosz Zebrzydowskiego przeciwko Zygmuntowi III Wazie

1610 r. 

- bitwa pod Kłuszynem z Rosją (hetman Stanisław Żółkiewski) 

1620 r.

- bitwa pod Cecorą z Turkami (hetman Stanisław Żółkiewski)

1621 r. 

- obrona twierdzy Chocim przed Turkami (hetman Jan Karol Chodkiewicz)

1627 r.

- bitwa morska pod Oliwą ze Szwecją 

1634 r.

- pokój w Polanowie z Rosją

1635 r.

- pokój w Sztumskiej Wsi ze Szwecją

1648 r.

- wybuch powstania Kozaków na Ukrainie (Bohdan Zenobi Chmielnicki) 

1651 r. 

- bitwa pod Beresteczkiem z Kozakami

1652 r.

- poseł Siciński po raz pierwszy przerywa obrady sejmu za pomocą liberum veto

1655 r.

- potop szwedzki 

1655 r.

- obrona Jasnej Góry (przeor klasztoru paulinów - ksiądz Augustyn Kordecki) 

1657 r. 

- traktaty welawsko-bydgoskie - Prusy Książęce uzyskują samodzielność 

1660 r.

- pokój w Oliwie ze Szwecją

1667 r.

- rozejm w Andruszowie z Rosją

1672 r.

- pokój w Buczaczu (haniebny) Michał Korybut Wiśniowiecki królem RP

1673 r.

- bitwa pod Chocimiem z Turkami (hetman Jan Sobieski)

1683 r. 

- odsiecz Wiednia (król Jan III Sobieski)

1685 r.

- odwołanie edyktu nantejskiego przez Ludwika XIV - króla Francji

1686 r.

- pokój Grzymułtowskiego z Rosją 

1689 r. 

- Deklaracja praw narodu angielskiego

1699 r. 

- pokój w Karłowicach z Turkami

1700 r.

- wojna północna

1717 r. 

- sejm niemy

1740 r. 

- powstanie Collegium Nobilium (pijarzy)

1764 r. 

- ostatnia wolna elekcja - ostatni król Polski - Stanisław August Poniatowski 

1765 r. 

- założenie Szkoły Rycerskiej przez króla

1767 r. 

- konfederacja w Radomiu

1768 r. 

- konfederacja barska 

1772 r. 

- I ROZBIÓR POLSKI 

1773 r.

- postanie Komisji Edukacji Narodowej 

4 VII 1776 r.

- Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej

1787 r. 

- powstanie pierwszej na świecie konstytucji St. Zjednoczonych

1788 - 1792 r. 

- obrady Sejmu Czteroletniego (Wielkiego)

3 V 1791 r.

 - uchwalenie pierwszej w Europie konstytucji (polska Konstytucja Trzeciego Maja)

14 VII 1789 r. 

- zdobycie Bastylii - początek Rewolucji Francuskiej

1789 r.

- Deklaracja praw człowieka i obywatela (we Francji)

3 IX 1791 r.

- uchwalenie konstytucji francuskiej

1792 r. 

- Francja staje się republiką 

1792 r. 

- konfederacja targowicka

 1793 r. 

- II ROZBIÓR POLSKI (bez Austrii)

1794 r. 

- powstanie kościuszkowskie

4 IV 1794 r. 

- bitwa pod Racławicami 

7 V 1794 r.

- Uniwersał połaniecki

10 X 1794 r.

- bitwa pod Maciejowicami 

1795 r.

- III ROZBIÓR POLSKI

POJĘCIA DO ZAPAMIĘTANIA 

Renesans, styl renesansowy, manufaktura, mecenas, humanizm, arrasy, Reformacja, arianie, antytrynitarze, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, protestantyzm, Konfederacja warszawska, Sobór w Trydencie, herezja, jezuici, inkwizycja, indeks ksiąg zakazanych, grekokatolicy, unici, prawosławie Sejm walny, senat, izba poselska, kanclerz, podkanclerzy, podskarbi, hetman, sejmik ziemski, ruch egzekucyjny, liberum veto, Unia Lubelska, unia personalna, unia realna, interreks, sejm konwokacyjny, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pakta konwenta, Folwark, pańszczyzna

Rokosz, husaria, kozacy, monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, merkantylizm, barok, styl barokowy, sarmatyzm,

Gubernie, sejm niemy, sejm pacyfikacyjny, Collegium Nobilium, Szkoła Rycerska, konfederacja w Radomiu, konfederacja barska, Rada Nieustająca, Komisja Edukacji Narodowej, oświecenie, Kolonia, plantacja, Wolnomularstwo, masoneria, Trójpodział władzy, burżuazja, rewolucja, jakobini, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, styl klasycystyczny, stronnictwo patriotyczne, stronnictwo dworskie, stronnictwo hetmańskie, Sejm Wielki, czarna procesja, konfederacja targowicka

POSTACIE

Wawrzyniec Wspaniały, Jan Gutenberg, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Erazm z Rotterdamu, Zygmunt I Stary, Bona Sforza, Mikołaj Kopernik, Andrzej Frycz Modrzewski, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej,

Marcin Luter, Jan Kalwin, Henryk VIII, Faust Socyn, Ignacy Loyola, Stanisław Hozjusz,

Albrecht Hohenzollern, Gotard Kettler, Zygmunt II August, Anna Jagiellonka, Stefan Batory, Jan Zamoyski

Zygmunt III Waza, Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki, Ksiądz Augustyn Kordecki, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz Waza, Karol Gustaw, Bohdan Zenobi, Chmielnicki,

Armand Richelieu, Ludwik XIV, Jan Chrzciciel Colbert, Molier, Corneille, Racine, Elżbieta I, Karol I Stuart, Oliwer Cromwell,

August II Mocny, August III, Stanisław Leszczyński, Stanisław Konarski, Andrzej i Józef Załuscy, Stanisław August Poniatowski, Katarzyna II, Mikołaj Repnin, Tadeusz Rejtan,

Izaak Newton, Antoni Lavoisier, James Watt, bracia Montglfier, Beniamin Franklin, Anders Celsjusz,

Jerzy Waszyngton, Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Maksymilian Robiespierre, Denis Diderot, Danton,

Ignacy Krasicki, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Wojciech Bogusławski, książę Józef Poniatowski, Jakub, Jasiński, Jan Kiliński, Jan Henryk Dąbrowski

 

 

		EPOKA NOWOŻYTNA

---