DYSLEKSJA

Definicja wg M. Bogdanowicz:

nieumiejętność opanowania czytania i pisania w czasie przewidzianym
w programie szkolnym i za pomocą konwencjonalnych metod nauczania

Kryteria odróżniania dzieci dyslektycznych od innych źle czytających:

1. względnie trwały charakter zaburzeń

2. specyficzne rodzaje błędów

3. rodzinne występowanie zaburzeń

4. częściej u chłopców

5. brak oznak poważnych uszkodzeń mózgu i defektów narządów zmysłów

6. często zaburzenia rozpoznawania innych symboli

7. niepowodzenia w nauce czytania przy użyciu konwencjonalnych metod nauczania

8. niepowodzenia mimo prawidłowej motywacji i normalnej, lub wyższej niż przeciętna, inteligencji

Typowe błędy spowodowane zaburzeniami analizy i syntezy wzrokowej

- w czytaniu:

• utrzymujące się literowanie

• utrzymujące się sylabizowanie

• słabe tempo czytania

• brak rozumienia czytanych tekstów

• brak prawidłowej intonacji

- w pisaniu (także w przepisywaniu):

• mylenie liter podobnych kształtem, np.:

ၡ - o e - c h - k

m - n t - l - ł d - b - p

u - n W - M 6 - 9

• łączenie wyrazów

• pomijanie drobnych elementów graficznych (przecinków, kropek, kresek)

• pomijanie liter i końcówek słów

• dysortografia (utrzymująca się mimo znajomości zasad ortograficznych)

Typowe błędy spowodowane zaburzeniami analizy i syntezy słuchowej

- w pisaniu ze słuchu:

• mylenie liter dźwiękopodobnych, np.:
  s - c - z sz - cz - ż

• mylenie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, np.:
  p - b k - g t - d f - w

• błędy w zmiękczaniu (np.: ć - ci -cj)

• mylenie liter: ą - oł, ę - en

• łączenie wyrazów

• pomijanie lub dodawanie liter

• mylenie kolejności liter w wyrazie

• pismo fonetyczne

Istota trudności w czytaniu

niemożność dokonania syntezy,

dziecko dyslektyczne nie potrafi połączyć liter w sylaby i wyrazy, nie potrafi złożyć ich w całość.

Istota trudności w pisaniu ze słuchu

niemożność dokonania analizy,

dziecko dyslektyczne nie potrafi wyodrębnić dźwięków w usłyszanym słowie.

Podstawowe zasady terapii

• adekwatne ćwiczenia korekcyjne,

• trening sukcesu,

• stopniowanie trudności zadań,

• nagrody, podkreślanie osiągnięć,

• rozbudzanie zainteresowań,

• kształtowanie motywacji do nauki,

• budowanie pozytywnej samooceny dziecka jako sposób zapobiegania wtórnym zaburzeniom emocjonalnym

• ...

NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHORUCHOWA

Objawy w sferze ruchowej:

• wzmożona potrzeba ruchu

• niepokój ruchowy

• nawyki ruchowe

Objawy w sferze poznawczej:

• trudności w koncentracji uwagi

• wzmożony odruch orientacyjny

• pochopność myślenia

• zapominanie, roztargnienie, chaotyczność

• bujna wyobraźnia, fantazje, lęki

Objawy w sferze emocjonalnej:

• wzmożona ekspresja emocjonalna,

• obniżona tolerancja frustracji,

• szybkie, silne reakcje gniewu,

• konfliktowość, drażliwość, wybuchowość,

• utrzymująca się labilność emocjonalna

CHARAKTERYSTYKA OKRESU DORASTANIA

• Dojrzewanie biologiczne, zmiany hormonalne, rozwój seksualny

• Dojrzewanie psychiczne i społeczne, zmiany oczekiwań, wymagań, ról społecznych

• Niestabilność samooceny, wrażliwość

• Wzmożona emocjonalność, labilność emocjonalna

• Krytycyzm myślenia

• Idealizm

• Potrzeba przynależności grupowej, konformizm wobec rówieśników

• Skłonność do buntu, konfliktów

• Pragnienie samodzielności i lęk przed odpowiedzialnością

• Poznawanie siebie, kształtowanie swojego życia

TOŻSAMOŚĆ - ZADANIE ROZWOJOWE OKRESU DORASTANIA I MŁODOŚCI

Według:

psychospołecznej teorii rozwoju Erika Eriksona

O teorii:

• obejmuje cały cykl życia - 8 stadiów

• w każdym stadium - kryzys rozwojowy (specyficzny dla danego okresu konflikt, zachwianie równowagi psychicznej, problem do rozwiązania)

• w każdym stadium - zadanie rozwojowe (przezwyciężenie kryzysu, odzyskanie stanu równowagi, rozwiązanie problemu)

• pojawianie się kryzysów i ich przezwyciężanie jako warunek rozwoju

W okresie dorastania - kryzys tożsamości

TOŻSAMOŚĆ OSOBOWA - orientacja co do tego, kim się jest i jakie jest własne miejsce
w świecie (Jarymowicz, Szustrowa, 1980, s. 440).

- potrzeba uniwersalna

- poszukiwanie własnej drogi życiowej

- typowe pytania: Kim jestem? Kim pragnę być w przyszłości? Co jest dla mnie w życiu ważne?

- proste identyfikacje z okresu dzieciństwa już nie są adekwatne

ZACHOWANIA MŁODZIEŻY ZWIĄZANE Z DOŚWIADCZANIEM
KRYZYSU TOŻSAMOŚCI

• sprzeczne dążenia, kontrastujące ze sobą silne emocje (np.: bunt i posłuszeństwo, lęk i nadzieja)

• nadmierne utożsamianie się z idolami

• tworzenie grup i subkultur młodzieżowych (kształtowanie postawy nietolerancji wobec wszystkich "innych")

• krytyczny stosunek wobec wartości znanych, przecenianie wartości innych kultur
  
  

• specyficzne cechy miłości nastolatków
  
  

• aktywne poszukiwania tożsamości
  cel: podjęcie samodzielnych istotnych decyzji, dokonanie osobistych i świadomych wyborów
  metody: rozmowy, dyskusje, wymiana poglądów, lektura, refleksja, zdobywanie zróżnicowanych doświadczeń

STATUSY TOŻSAMOŚCI WEDŁUG MODELU JAMES'A MARCII

2 wymiary tożsamości:

• poszukiwania (kryzys) - okres podejmowania decyzji, proces rozważania alternatyw
  i dokonywania wyborów
  

• przekonania (zaangażowanie) - przywiązanie do określonych przekonań, osobiste zaangażowanie w przyjęte cele, wartości i poglądy

status Ⴎ wymiar Ⴏ	rozproszona	przekazana	odroczona	nabyta
poszukiwania	Ⴞ	Ⴞ	+	+
przekonania	Ⴞ	+	Ⴞ	+

---