SCHEMAT (TOK) ROZDZIAŁU KATIONÓW I GRUPY ANALITYCZNEJ
Ag+ Pb2+ Hg22+
rozc. HCl (3 mol/dm3)
↓AgCl ↓ PbCl2 ↓ Hg2Cl2
(białe)
H2O temp. wrzenia (ok. 5 min)
↓AgCl, ↓Hg2Cl2 Pb2+, 2Cl-
stęż. NH3.H2O (25%) identyfikacja:
1) rozc. H2SO4 (1,5 mol/dm3)
↓
↓Hg0, ↓HgNH2Cl [Ag(NH3)2]+Cl- ↓PbSO4
(czarny) (biały) (biały)
identyfikacja: 2) K2CrO4
1) stęż. HNO3 (do pH=1) ↓
↓ ↓PbCrO4
↓AgCl (żółty)
(biały) o NaOH
3) KI
↓
↓PbI2
(żółty)
o KI
Uwagi
Wytrącanie osadów kationów I grupy odbywa się na zimno, przy użyciu HCl jako odczynnika grupowego
Do wytrącania osadów nie stosować zbyt stężonego roztworu HCl (max. 3 mol/dm3), aby nie powstały rozpuszczalne kompleksy np. [PbCl4]2-
Hg2Cl2 z amoniakiem tworzy mieszaninę osadów o barwie czarnej (Hg0, HgNH2Cl). Metody tej nie można stosować przy zbyt dużym nadmiarze Hg2Cl2 w stosunku do AgCl, gdyż duża ilość Hg0 może zredukować kompleks [Ag(NH3)2]+ do wolnego Ag0 i tworzyć amalgamat.
SCHEMAT (TOK) ROZDZIAŁU KATIONÓW II GRUPY ANALITYCZNEJ
Hg2+, Bi3+, Cu2+, Pb2+, As3+, As5+
AKT, HCl (3 mol/dm3)
(ogrzew. ok 20 min)
↓HgS, ↓Bi2S3, ↓CuS, ↓PbS, ↓As2S3, ↓As2S5
(czarny) (brunatny) (czarny) (czarny) (żółte)
rozc. KOH ( 3 mol/dm3 do pH=14)
podgrupa A podgrupa B
↓HgS, ↓Bi2S3, ↓CuS, ↓PbS As3+, As5+
rozc. HNO3 (3 mol/dm3 do pH=1)
identyfikacja: AKT, HCl (3 mol/dm3 do pH=1) (ogrzew. ok. 5 min)
↓As2S3, ↓ As2S5 (żółty)
↓HgS Bi3+,Cu2+, Pb2+
(czarny)
aq.regia H2SO4 (1 mol/dm3)
SnCl2
Hg2Cl2→Hg0
(czarny) Bi3+, Cu2+ ↓PbSO4 (biały)
stęż. NH3∙H2O (25%)
↓Bi(OH)3 [Cu(NH3)4](OH)2 (ciemnoniebieski)
(biały)
Na2[Sn(OH)4] [Fe(CN)6]4- (do pH=3 CH3COOH 6mol/dm3)
↓Bi0 ↓Cu2[Fe(CN)6] (czerwonobrunatny)
(czarny)
Uwagi: 1. Jeżeli analizowany roztwór wykazuje odczyn kwasowy nie należy dodawać HCl (3 mol/dm3)
SCHEMAT (TOK) ROZDZIAŁU KATIONÓW III GRUPY ANALITYCZNEJ
NH4Cl (10%), stęż NH3∙H2O (25%)
(1:1)
AKT
(ogrzew. ok. 20 min)
CoS, Fe2S3, ZnS, Al(OH)3
(czarny) (czarny) (biały) (biały)
roz. HCl (3 mol/dm3)
↓CoS Fe3+, Zn2+, Al3+
↓ stęż. HCl, H2O2 NaOH
Co2+
identyfikacja: ↓ Fe(OH)3 Na[Al(OH)4] Na2[Zn(OH)4]
1) r. Vogla
stęż. HCl stęż. HCl do pH=1
2) KNO2 (CH3COOH 6 mol/dm3) stęż. NH3•H2O do pH=14
↓ K3[Co(NO2)6]
(żółty)
Fe3+
identyfikacja: ↓Al(OH)3 [Zn(NH3)6]Cl2
KSCN aluminon
↓ CH3COOH (6 mol/dm3) stęż. HCl do pH=1
↓ (NH4)[Hg(SCN)4]
K3[Fe(SCN)6 czerwony lak 0.02% CoCl2 (2 kr.)
(czerwony) ↓ (niebieski osad)
Uwagi.
1. Sposób wykonania reakcji Vogla opisany jest w skrypcie przy wykrywaniu kationu Co2+
SCHEMAT (TOK) ROZDZIAŁU KATIONÓW IV GRUPY ANALITYCZNEJ
Ba2+ Ca2+ Mg2+
(NH4)2 CO3
roz. NH3•H2O do pH=14
alkohol etylowy
BaCO3, CaCO3, [Mg4(CO3)3](OH)2
(biały) biały) (biały)
CH3COOH 6 mol/dm3 do pH=3
Ba2+ Ca2+ Mg2+
K2CrO4
↓BaCrO4 (żółty) Ca2+ Mg2+
stęż. HCl (NH4)2C2O4
Ba2+
roz. H2SO4 ↓CaC2O4 Mg2+
(biały)
↓ BaSO4 o roz. HCl magnezon
(biały) roz. NaOH do pH=14
zielony roztwór lub osad
Uwaga.
Wzorcowy roztwór Mg2+ w reakcji z magnezonem w obecności NaOH tworzy niebieski osad lub roztwór. W przypadku analizy mieszaniny kationów obserwuje się zieloną barwę osadu lub roztworu z powodu obecności K2CrO4
Co2+, Fe3+, Zn2+, Al3+
Ag+, Hg22+, Pb2+
Hg2+, Bi3+, Cu2+, Pb2+, As3+, As5+
Ba2+, Ca2+, Mg2+