Władza sądownicza, trzecia władza w państwie, stanowi ją wymiar sprawiedliwości sprawowany przez niezależne i niezawisłe sądy.
Do ich kompetencji należy orzekanie w rozpoznawanych sprawach z zakresu prawa karnego, prawa cywilnego i prawa administracyjnego, a w wielu państwach również kontrola zgodności działań innych organów państwa z prawem i konstytucją, którą przeprowadza przez sądownictwo konstytucyjne.
W celu realizowania tych zadań powoływane są sądy powszechne (orzekają w sprawach cywilnych i karnych) oraz sądy szczególne (np. wojskowy, pracy).
W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP władzę sądowniczą sprawują sądy (Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe) oraz trybunały (Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu). Sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz, wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
Sąd Najwyższy, naczelny organ sądowy w Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawuje on nadzór nad działalnością sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w zakresie orzekania (tzw. nadzór judykacyjny). Sąd Najwyższy zajmuje się przede wszystkim rozpoznawaniem kasacji oraz podejmowaniem uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych lub zawierających rozstrzygnięcia zagadnień budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie. Składa się on z pięciu izb: Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Cywilnej, Karnej oraz Wojskowej. Sędziów Sądu Najwyższego powołuje prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Natomiast I prezesa Sądu Najwyższego powołuje na 6 lat spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego, a odwołuje Sejm na wniosek Prezydenta. Stanowisko sędziego Sądu Najwyższego może pełnić ten, kto: posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra prawa, wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy prawniczej oraz doświadczeniem zawodowym, a ponadto ma co najmniej 10-letni staż pracy zawodowej, m.in. na stanowisku sędziego, prokuratora lub adwokata.
Naczelny Sąd Administracyjny, NSA, organ sądowniczy, który sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę administracji publicznej. NSA działa w Warszawie i w ośrodkach zamiejscowych tworzonych dla jednego lub kilku województw. W skład NSA wchodzą: prezes i wiceprezesi Sądu, prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie. Prezesa i wiceprezesów NSA powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spośród sędziów tego Sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA.
Sądy powszechne, organy wymiaru sprawiedliwości, które obejmują sądy rejonowe, wojewódzkie i apelacyjne. W większości rozstrzygają sprawy z zakresu prawa cywilnego, karnego, rodzinnego lub prawa pracy.
Sądy szczególne, organy wymiaru sprawiedliwości powołane do rozpatrywania spraw dotyczących określonej kategorii osób (np. sądy wojskowe) bądĽ pewnego zakresu spraw (np. sądy administracyjne).
Trybunał Stanu, organ sądowy powołany do orzekania o odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe.
Rozpatruje sprawy o naruszenie konstytucji i ustaw przez: Prezydenta RP, członków rządu, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prokuratora Generalnego, kierowników urzędów centralnych, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych oraz osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem. O składzie Trybunału Stanu decyduje sejm na pierwszym posiedzeniu, wybierając jego członków na okres swojej kadencji. W skład Trybunału Stanu wchodzą: przewodniczący, 2 zastępców i 16 członków. Przewodniczącym z urzędu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, pozostałe osoby wybierane są spoza grona sejmu. Do Trybunału Stanu mogą zostać wybrani obywatele polscy korzystający z pełni praw obywatelskich, nie karani sądownie, nie zatrudnieni w organach administracji państwowej. Członkowie Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Trybunał Stanu może orzekać kary: utratę czynnego i biernego prawa wyborczego, zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk, utratę wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych, może również wymierzać kary przewidziane w ustawach karnych. Ściganie przez Trybunał Stanu jest dopuszczalne przez 10 lat od popełnienia czynu, a w przypadku przestępstwa - w okresie przewidzianym przez ustawę.
Trybunał Konstytucyjny, konstytucyjna instytucja władzy sądowniczej powołana na mocy ustawy z 1982 (nowelizowanej w 1989), której głównym zadaniem jest kontrolowanie zgodności prawa z Konstytucją RP oraz formułowanie jego wykładni.
Trybunał orzeka w sprawach:
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4. zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych.
Trybunał Konstytucyjny rozpatruje też skargi wniesione przez obywateli w zakresie naruszania ich wolności lub praw oraz rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy konstytucyjnymi organami państwa. Prawo postawienia wniosku związanego z kompetencjami Trybunału Konstytucyjnego mają m.in. prezydent, marszałek Sejmu i Senatu, premier, posłowie (co najmniej 50), senatorowie (co najmniej 30), pierwszy prezes Sądu Najwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich. Trybunał Konstytucyjny tworzy 15 sędziów wybieranych przez Sejm na 9-letnią kadencję. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji. Nie mogą też, w okresie zajmowania stanowiska, należeć do partii politycznej, związku zawodowego oraz łączyć tych funkcji z pełnieniem mandatu posła lub senatora. Trybunał Konstytucyjny stanowi jedną z formalnych gwarancji praworządności.