|
Ascaris lumbricoides hominis - Glista ludzka |
Enterobius vermicularis - Owsik ludzki |
Trichuris Trichiura - Włosogłówka ludzka |
Toxocara canis - Glista psia |
Toxocara cati - Glista kocia |
Występowanie |
Kosmopolityczna z wyjątkiem krajów o klimacie suchym lub zimnym |
Kosmopolityczny |
Kosmopolityczna |
Kosmopolityczna |
Kosmopolityczna |
Charakterystyczne cechy budowy |
♂: tylna część ciała zagięta na stronę brzuszną, cewkowate długie jądro w jaju zarodek otoczony 3 warstwami: wewnętrznej lipidowej, środkowej chitynowej (wytwory zarodka) i zewnętrznej, pofałdowanej białkowej (wytwór macicy); jaja nie są zdolne do zarażenia, jeśli nie osiągną stadium II larwy (temp 25 - 30, tlen, wilgotność) |
♂: ogon zagięty brzusznie; jaja blade, przez osłonki prześwieca zarodek, ♀: ginie składając jaja |
♂: tylny koniec ciała spiralnie zagięty ♀:samica zagłębia się przednią częścią ciała w błonę śluzową jelita; jajo o charakterystycznym beczułkowatym kształcie z czopami śluzowymi na końcach, brązowożółte |
♂: tylny koniec ciała zakrzywiony♀ jaja owalne, prawie kuliste, o grubej brązowej skorupce z oczkowatym wgłębieniem na powierzchni |
|
Żywiciele |
Monokseniczna |
Monokseniczny, swoisty dla człowieka |
Monokseniczny |
Psy, wilki, lisy, człowiek jako żywiciel niespecyficzny - nie kończy cyklu rozwojowego |
Kotowate, człowiek - niespecyficzny |
Sposób zakażenia |
Połknięcie jaj z larwą L2 |
Połknięcie jaj z larwą L3, autoendoinwazja, autoegzoinwazja, retroinwazja, inhalacja jaj podeschniętych jaj zawierających inwazyjne larwy do jamy nosowo gardłowej skąd zostają one połknięte |
Połknięcie jaj z larwą L3 |
Połknięcie jaja |
|
Miejsce bytowania w organizmie człowieka |
Jelito, płuca |
Okrężnica (75%), jelito ślepe, wyrostek |
Jelito grube i ślepe |
Jelito cienkie u psaz, u człowieka zwykle wątroba, rzadziej duże krążenie krwi i inne narzady |
Jelito cienkie u kota |
Cykl rozwojowy |
Z jaj w jelicie wylęgają się larwy L2 (po 1 linieniu) przez ścianę jelita do krwi żyła wrotna wątroba żyła czcza dolna serce, płuca przerywają ścianę pęcherzyków, dostają się do wnętrza 2 i 3 linienie z prądem śluzu do gardzieli połknięcie jelito ostatnie 4 linienie samica w jelicie wytwarza 200000 - 250000 jaj / 24 h; Zbłąkane larwy mogą z dużym krwiobiegiem dostać się do różnych miejsc w organizmie gdzie otarbiają się tworząc guzki robacze |
Samica składa jaja na granicy skóry i błony śluzowej odbytu świąd autoegzoinwazja, retroinwazja (wnikanie części larw wylęgających się w okolicy odbytu przez prostnicę do jelita grubego i dojrzewaniu tam), antoendoinwazja (kiedy samica składa jaja w okrężnicy lub prostnicy - wylęg larw rabditopodobnych i ich rozwój bez kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym) larwy rabditopodobne jelito grube 3 - krotne linienie osobnik dorosły |
Larwy wylęgają się z jaj w jelicie cienkim przez wypchnięcie czopów śluzowych jelito grube linienia postać dojrzała |
Jajo środowisko zewnętrzne larwa inwazyjna L2 w jaju pies (tak jak glista ludzka). Chorobotwórczość starego psa - larwy z płuc przechodzą do dużego krwiobiegu i różnych narządów, tam się otarbiają i rozwój zostaje zahamowany; u samca rozwój możę się zakończyć tylko jeśli zostaną zjedzone przez mięsożernego zakończenie cyklu z pominięciem wedrówki tchawicowej. Chorobotwórczość samicy: larwy uruchamiają się w końcowych dniach ciąży zarażenie śródmaciczne płodów które rodzą się zarażone nie wszystkie larwy się uruchamiają, samica zarażona raz może mieć zakażonych kilka kolejnych miotów. |
Kot zaraża się przez zjedzenie jaja z larwą L2 wykluwają się w żołądku, wędrówka jak larwy glisty ludzkiej, liczne larwy zanoszone są po dostaniu się do płuc z krwią tętniczą do mięśni, ściany żołądka i jelit gdzie linieją L3 światło przewodu pokarmowego osobnik dorosły |
Chorobotwórczość |
Askarioza: 1. migrujące larwy - miejscowy odczyn zapalny z tworzeniem nacieków i ziarniniaków, eozynofilia, leukocytoza , drobne krwawienia w płucach, zapalenie płuc, powiększenie wątroby samoistne zanikanie obiawów po 7 - 10 dniach! 2. dorosłe glisty w jelicie - zaburzenia łaknienia, ble, nudności, wymioty, zaparcia, biegunki, nawet niedrożnośc jelit, niedrożność przewodów żółciowych, trzustkowych, wyrostka, czasemi przebijają się do jamy otrzewnej i przez powłoki; zubożenie jakości pokarmowej - mają duże zapotrzebowanie na witaminy 3. metabolity glist -toksyczne, opóżnienie lub zahamowanie rozwoju, wzmożona pobudliwość, bezsenność, oddech przypominający padaczkę, skórne zmiany pokrzywkowe, zapalenie spojówek, łzawienie, nieżyt nosa, obrzek twarzy, kaszel, objawy astmatyczne |
Owsica, enterobioza Może być bezobjawowa, utrzymywać się długo; łagodne zmiany nieżytowe błony śluzowej, rzadziej drobne wybroczyny, ubytki nabłonka, przerost grudek chłonnych; zmiany zapalne i martwicze w okolicy wyrostka robaczkowego; zmiany wypryskowe i zadrapania w okolicy odbytu, niespokojny sen, zmęczenie; u dziewczynek podrażnienie łechtaczki jeśli tam dostaną się pasożyty, onania, odczyn zapalny sromu, pochwy, też macicy, Odczyny alergiczne i toksyczne, pobudzenie nerwowe, utrata łaknienia, chudnięcie, osłabienie, bladość, bezsenność |
Niewielkie zmiany na błonie śluzowej jelita z powodu sposobu przyczepiania się pasożyta - wybroczyny, nacieki komórkowe, rzadko duże ubytki błony śluzowej, wybroczyny krwawe. Niedokrwistość, nudności, bóle brzucha, uporczywa biegunka, czasami - wynicowanie odbytu (!), odwodnienie i niedobiałczenie wyniszczenie, objawy alergiczne i nerwowe przypominające epilepsję, owrzodzenia jelita grubego |
Toksokaroza Zespól larwy trzewnej wędrującej niekiedy wytworzenie z larw ziarniniaków eozynofilowych, limfoidalnych i z komórek olbrzymich, gorączka, znaczna limfocytoza, eozynofilia, powiększenie wtroby, rozsiew larw po całym organizmie |
Zespół larwy trzewnej wędrującej |
Wykrywanie |
Koproskopowo na obecność jaj, też metodą rozmazu - bo dużo tych jaj; metody zagęszczające, metody sedymentacji (duży ciężar jaj); metody serologiczne (precypitacji w żelu, mikroprecypitacji z żywymi larwami), rentgenoskopowo po podaniu środka cieniującego, eozynofilia we krwi |
Wykrycie poruszających się samic owsika lub jaj - w świeżym stolcu; oglądnie okolicy odbytu pacjenta wieczorem; taśma klejąca w fałdy odbytu, metoda NIH - zeskrobiny z fałdów odbytu, |
Jaja w kale metodą grubego rozmazu i sedymentacji |
Bezpośredni - pasożyt w wyniku biopsji wątroby, pośredni - ziarniniaki w wyniku biopsji wątroby, odczyny serologiczne (mikroprecypitacji z żywymi larwami, test precypitacji w żelu) |
podobne |
Zwalczanie |
Higiena osobista (jaja bardzo odporne na środki dezynfekcyjne),mycie rąk przed posiłkami, mycie owoców i jarzyn spożywanych na surowo, dbanie o czystość pitej wody, unikanie zanieczyszczenia ziemią produktów spożywczych, zapobieganie nawożeniu upraw odchodami ludzkimi |
Bardzo dokładna higiena osobista przez 3 miesiące w wypadku zakażenia lub narażenia - podmywanie sioę po każdym wypróżnieniu, spanie w obcisłej bieliźnie, pranej w gorącej wodzie po każdej nocy, nie strzepywać bielizny pościelowej, opanować odruch drapania, powstrzymać wkładanie palców do ust, często myć ręce leczenie wszystkich domowników równocześnie |
Usuwanie odchodów ludzkich zgodnie z wymogami sanitarnymi, zaniechanie użyźniania ogrodów warzywnych odchodami niekompostowanymi, dokładne mycie jarzyn i owoców przed spożyciem, częste mycie rąk |
Regularne odrobaczanie psów mających kontakt z dziećmi, zapobieganie geofagii |
podobnie |