Michał Pelc
Analiza fugi nr II c-moll z tomu „Das wohltemperierte Klavier”
Jana Sebastiana Bacha
Fuga jest formą polifoniczną bardzo lubianą przez Bacha. Napisał on 24 fugi ułożonych chromartycznie, na zmianę dur i moll (C-dur, c-mol, Cis-dur, cis-moll itd.). Fuga nr dwa jest przykładem fugi trzygłosowej. Jest ona w tonacji c-moll. Tempo jest szybkie, sprzyjające bardzo płynnemu zacieraniu głosów. Metrum to cztery czwarte.
Temat fugi wchodzi w środkowym głosie po pauzie ósemkowej na słabą część taktu. Jest on przedstawiony solo, bez żadnego kontrapunktu. Jest to typ tematu andamendo, czyli trzy częściowego. Czołem tego tematy jest pięć nut: dwie szesnastki i trzy ósemki. Ewolucją tego tematu są dwa kolejne motywy bardzo podobne do czoła tego tematu. Nazwałem to ewolucją, ponieważ jest to rozwinięcie motywu przedstawionego w czole. Koda to sześć dźwięków rozpoczynających się na trzecią miarę w drugim takcie i są to dwie szesnastki „f” i „g” następnie ćwierćnuta „as”, kolejne trzy szesnastki „g” „f” „es”. Koda wyraźnie różnie się od czoła i ewolucji tematu. Posiada najdłuższą wartość całego tematu. Dźwięk („as”)jest również punktem kulminacyjnym tematu.
Temat trwa przez dwa pełne takty i kończy się na pierwszej mocnej części taktu. Jest on w tonacji c-moll. Wchodzi od pierwszego stopnia, a kończy się na trzecim, co jest bardzo charakterystyczne dla Bacha. Temat jest niemodulujący. Ambitus to septyma wielka.
Odpowiedź wchodzi w trzecim takcie, ponownie jak temat po pauzie ósemkowej występującej na mocnej części taktu, powodując że odpowiedź zaczyna się od słabej części taktu. Odpowiedź jest realna. Są zachowane wszystkie interwały oprócz interwału między ósemkami na drugą miarę w takcie. W temacie bała to kwarta, natomiast w odpowiedzi jest to kwinta. Pozostałe odległości są nie zmieniane. Comes wchodzi, tak jak nakazują reguły, czyli od piątego stopnia i jest w tonacji g-moll. Odpowiedzi tej towarzyszy kontrapunkt pierwszy, stały. Jest on stały, ponieważ występuje jeszcze później w fudze. Rozpoczyna się on opadającym pochodem gamowym od dźwięku „c”. Następnie od trzeciej miary w takcie zaczyna się melodia złożona z ósemek. W tym kontrapunkcie nie ma specjalnych nawiązań do tematu. Faktura w tym fragmencie jest dwu głosowa.
W takcie piątym mamy doczynienia z łącznikiem, a ponieważ ekspozycja się jeszcze nie zakończyła to jest to łącznik wewnętrzny. W górnym głosie możemy zaobserwować wyraźne nawiązanie do motywów czoła i ekspozycji z tematu. Dolny głos są to wznoszące pochody gamowe, które również nie zaczynają się na mocną część taktu, ponieważ występują z opóźnieniem jednej pauzy szesnastkowej.
W siódmym takcie w głosie basowym wchodzi kolejny pokaz. Ze specyficznego interwału możemy powiedzieć, że jest to temat. Towarzyszy temu tematowi pierwszy kontrapunkt stały. W tym miejscu faktura zagęszcza się do trzech głosów, ponieważ wchodzi drugi kontrapunkt zmienny. Nie wchodzi on razem z tematem i pierwszym kontrapunktem zaraz po pierwszej miarze taktu, lecz dopiero po trzeciej. Swoją końcówką wyraźnie nawiązuje do czoła tematu.
W dziewiątym takcie mamy doczynienia z końcem pierwszego przeprowadzenia. Temat przeszedł przez wszystkie głosy. Nie wystąpił w żadnym głosie dwa razy, więc jest to ekspozycja kompletna