Wyklad XIV- Gady, Biologia, zoologia


GADY

Gromada: Reptilia Gady

- aktualnie ponad 6800 gatunków

- w większości lądowe

- występujące formy wodne przystosowały się do tego środowiska wtórnie

- wszystkie gady oddychają płucami

- szkielet jest silnie skostniały

- występuje odcinek szyjny kręgosłupa (nie jak u płazów jeden krąg szyjny)

- pas miednicowy łączy się z kręgosłupem za pomocą co najmniej dwóch kręgów

- występuje obszerna klatka piersiowa

- skóra pokrywająca ciało pozbawiona jest gruczołów

- ciało pokrywają liczne łuski powstające ze zrogowaciałego naskórka

- może występować szkielet zewnętrzny z kości powstających w tkance łącznej skóry

- serce zbudowane jest z dwóch przedsionków i jednej komory

- w porównaniu z płazami przegroda w komorze jest znacznie lepiej rozwinięta (u krokodyli całkowita)

- od serce odchodzą trzy niezależne naczynia:

- tętnica płucna

- prawy łuk aorty

- lewy łuk aorty

- nerki mają budowę nerek ostatecznych - metanephros

- rozdzielnopłciowe

- zapłodnienie wewnętrzne

- jaja są otoczone twardymi, błoniastymi osłonkami (mogą być wysycane solami wapnia)

- jaja bogate w substancje odżywcze składane są zawsze na lądzie

- istnieją formy jajożyworodne, a nawet żyworodne

- w rozwoju nigdy nie występuje stadium larwalne

- podczas rozwoju zarodka tworzą się błony płodowe

SYSTEMATYKA

Gromada: Reptilia - gady

Podgromada: Anapsida

Rząd: Cotylosauria

Rząd: Testudines - żółwie

Podgromada: Synapsida

Rząd: Pelycosauria

Rząd: Therapsida

Rząd: Ictidosauria

Podgromada: Diapsida

Nadrząd: Archosauria

Rząd: Thecodontia

Rząd: Crocodilia - krokodyle

Rząd: Saurischia

Rząd: Ornithischia

Rząd: Pterosauria

Rząd: Saurorterygia

Rząd: Ichthyosauria

Nadrząd: Lepidosauria

Rząd: Eosuchia

Rząd: Rhynchocephalia - hatterie

Rząd: Squamata - łuskonośne

Podgromada: Anapsida

- w czaszce brak dołów skroniowych

- czaszka jest zbudowana z masywnych kości

Rząd: Cotylosauria

- wyłącznie formy kopalne, żyły od górnego karbonu do triasu z rozkwitem w permie

- wykazują szereg cech wspólnych z płazami - między innymi podobne wykształcenie kręgów z rozszerzonymi łukami neuralnymi

- większość mięsożerna

- formy zamieszkujące środowiska wilgotne i podmokłe, jak i typowe formy lądowe

- najprawdopodobniej była to grupa rodowa reszty gadów

Limnoscelis

Rząd: Testudines Żółwie

- od początku istnienia charakteryzują się wyraźną odrębnością morfologiczną od reszty gadów

- zarówno zwierzęta typowo lądowe jak i zamieszkujące wody słodkie i słone

- aktualnie żyje około 245 gatunków zaliczanych do 12 rodzin

- posiadają pancerz składający się z płyt kostnych i tarcz rogowych składający się z dwóch części: grzbietowej (karapaks) i brzusznej (plastron)

- część tułowiowa kręgosłupa (odcinek piersiowy, lędźwiowy i krzyżowy) zrasta się z pancerzem grzbietowym, natomiast żebra zrastają się z pancerzem brzusznym (z tego powodu pas barkowy znalazł się wewnątrz klatki piersiowej)

- w czaszce charakterystyczne jest występowanie łuku jarzmowego, występowanie wtórnego podniebienia kostnego oraz brak zębów

- rolę zębów spełniają pokrywy rogowe

- w związku ze zrośnięciem żeber z pancerzem oraz brakiem mięśni międzyżebrowych ich funkcje spełnia mięsień poprzeczny brzucha

- wszystkie są jajorodne, jaja przeważnie są otoczone wapienną skorupą

- często u gatunków wodnych występują dodatkowe narządy oddechowe w postaci wałków gardzielowych lub pęcherzy analnych

Podgromada: Synapsida

- obejmuje wyłącznie gady kopalne znane z zapisu kopalnego od górnego karbonu do środkowej jury z rozkwitem w permie i dolnym triasie

- z przedstawicieli tej gromady wyewoluowały ssaki

- posiadały łuki skroniowe i jedną parę dołów skroniowych

- początkowo kłykieć potyliczny pojedynczy, u form filogenetycznie młodszych podwójny

- w budowie żuchwy obserwuje się stopniowe powiększanie się kości zębowej

- następuje zmiana stawów żuchwowych - staw typowy dla gadów (kość kwadratowa - kość stawowa) jest zastępowany stawem typowym dla ssaków (kość zębowa - kość skroniowa)

- elementy dawnego stawu żuchwowego przekształcają się w kosteczki słuchowe, powstaje podniebienie wtórne

- zęby typu tekodontycznego (osadzone w zębodołach)

- z wyjątkiem form filogenetycznie najmłodszych posiadały otwór ciemieniowy ( i oko ciemieniowe)

- kręgi typu amficelicznego

- u większości form występuje siedem kręgów szyjnych i dwa-trzy kręgi krzyżowe

- kończyny stopniowo przesuwają się pod tułów

- pod koniec swojego istnienia żyją równolegle ze zwierzętami uznawanymi za ssaki od których były przynajmniej 10 razy cięższe

Rząd: Therapsida

- występowały od środkowego permu do środkowej jury

- większość była drapieżnikami

- duże doły skroniowe

- uzębienie heterodontyczne, można wyróżnić siekacze, kły, zęby trzonowe

- u form filogenetycznie młodszych występują dwa kłykcie potyliczne

- żuchwa zbudowana z wielu kości

- u wielu form widoczny otwór ciemieniowy

- prawdopodobnie były stałocieplne

- powstaje u nich drugie połączenie żuchwy z czaszką

Cynognathus pochodzący z dolnego triasu, z Afryki, długość 1,5m

Rząd: Ictidosauria

- występowały w górnym triasie i dolnej jurze

- cechy ssaków są u nich silnie zaznaczone

- zróżnicowane zęby

- żuchwa połączona z czaszką za pomocą dwóch stawów - pierwszego charakterystycznego dla gadów pomiędzy kośćmi: stawową a kwadratową i drugiego charakterystycznego dla ssaków pomiędzy kośćmi: zębową a łuskową

- brak otworu ciemieniowego

- dwa kłykcie potyliczne

Diarthognathus występujący w triasie w Afryce, jego czaszka miała 3,5cm długości

Podgromada: Diapsida

- charakteryzuje się obecnością dwóch dołów skroniowych

Nadrząd: Archosauria

Rząd: Crocodilia Krokodyle

- pojawiają się w górnym triasie silny rozwój w jurze i kredzie

- w pasie barkowym brak obojczyka

- erce podzielone na 2 komory i 2 przedsionki

- pojawienie się mięśnia o charakterze przepony - wątroba

- wtórne podniebienie kostne, nozdrza zamykane na wzgórkach kostnych

- ciało pokryte grubymi tarczami rogowymi, pod którymi leżą płytki kostne

- oczy osłonięte przezroczystą powieką

- podczas pływania używają bocznie spłaszczonego ogona

Rodzina: Crocodylidae Krokodyle właściwe

Crocodylus niloticus Krokodyl nilowy

Rząd: Saurischa

- pojawiają się w górnym triasie a wymierają pod koniec kredy

- drapieżne i roślinożerne

- część osiągnęła duże rozmiary

- dobrze wykształcone doły skroniowe

- występują otwory przedczołowe i często otwory w kościach szczęk

- brak otworu ciemieniowego

- brak obojczyka

- ptaki wyewoluowały z gadów gadomiednicowych

- kręgi krzyżowe w liczbie co najmniej 5 lub 6

- pas miednicowy typowy dla gadów

- charakterystyczne dla tego rzędu jest otwór w zagłębieniu stawu biodrowego

- u niektórych przedstawicieli bardzo mały mózg i rozszerzenie rdzenia kręgowego w okolicy krzyżowej

Brontosaurus, Tarbosaurus bataar

Rząd: Ornithischia

- dolna jura - wymierają z końcem kredy

- roślinożerne

- formy dwu jak i cztero nożne

- charakterystyczna jest budowa pasa miednicowego - podobny do pasa miednicowego ptaków - kości łonowe nie są zrośnięte i leżą równolegle do kości kulszowych

- przednią część szczęk bezzębna prawdopodobnie pokryta rogową pochwą

- także wśród tego rzędu występowali przedstawiciele o bardzo małych mózgach i rozszerzeniach rdzenia kręgowego w okolicy krzyżowej (nawet 20 razy większe od mózgu)

Stegosaurus

Rząd: Pterosauria

- dolna jura - wymierają w kredzie

- posiadały zdolność lotu, powierzchnia lotna - fałd skóry

- ciało pokryte łuskami

- kości częściowo pneumatyczne

- posiadały ostre zęby umieszczone w zębodołach lub brak zębów

- odcinek piersiowy prawie nieruchomy

- duże oczodoły

- na mostku występował grzebień- silne podparcie dla mięśni piersiowych poruszających skrzydłami w dół

Rhamphorhynchus

Rząd: Ichthyosauria

- środkowy trias do końca kredy

- nisza ekologiczna delfinów

- doskonale przystosowane do życia w wodzie

- koniec ogona przekształcony w płetwę

- pokrojem ciała przypominały delfiny

- pas barkowy lepiej wykształcony od miednicowego

- kręgi dwuwklęsłe

- jajożyworodne lub żyworodne

- występuje otwór ciemieniowy

Ophthalmosaurus

Nadrząd: Lepidosauria

- górny perm

- u najstarszych występują 2 pary dołów skroniowych następnie ulegają one redukcji

- uzębienie typu pleurodontycznego lub akrodontycznego

- najliczniejszy nadrząd żyjących aktualnie gadów

Rząd: Rhynchocephalia Hatterie

- wyewoluowały w okresie triasu

Sphenodon punctatus

Rząd: Squamata- Łuskonośne (łuskoskóre)

- pojawiają się górnym triasie i nieprzerwanie rozwijają się od czasów współczesnych

- obecnie to najbogatsza w gatunki grupa gadów

- występuje u nich tendencja do redukcji dołów skroniowych- u części pozostaje 1, u reszty brak dołów skroniowych

- uzębienie typu pleurodontycznego lub akrodontycznego [tegodontyczne u ludzi]

- ciało pokryte rogowymi łuskam, głowa tarczkami

- zrogowaciały naskórek jest cyklicznie zrzucany w postaci wylinki

- język bardzo ruchliwy, wysuwany na zewnątrz jamy gębowej

- brak wtórnego podniebienia

- występuje parzysty narząd kopulacyjny będący uchyłkami kloaki

- w jajach brak osłonki białkowej, a zewnętrzna osłonka jest pergaminowa

- występują głównie w klimacie gorącym

Podrząd: Sauria- Jaszczurki [dawniej Sauria, teraz Lacertilia]- Myczko podał Sauria

- otwór ciemieniowy posiada

- brak dolnego łuku skroniowego, u niektórych gatunków także górnego

- ogon ma zdolność autonomii i regeneracji u większości gatunków

- przeważnie kończyny dobrze wykształcone, u niektórych gatunków mogą być silnie zredukowane lub całkowicie zanikać

- czaszka o delikatnej budowie, kości żuchwy połączone ze sobą nieruchomo tak jak kości szczęki

- powieki ruchowe

- widoczne otwory uszne

Chamaeleo ellioti [kameleon Eliota]

Lacerta vivipara [Lacerta żyworodna]

Anguis fragilis [padalec zwyczajny]

Varanus komodoensis [waran z Komodo]

Podrząd: Serpentes- Węże

- ciało silnie wydłużone

- w czaszce brak dołów skroniowych i otworu ciemieniowego

- kręgi proceliczne, żebra połączone ruchomo z kręgami

- wyróżniamy tylko odcinek tułowiowy i ogonowy kręgosłupa

- brak kończyn

- kość kwadratowa ruchomo zestawiona z czaszką, także kości podniebienne, szczęki i żuchwy mogą się względem siebie poruszać

- powieki zrośnięte tworzą przezroczysty okular

- brak ucha środkowego, trąbki Eustachiusza i błony bębenkowej

- lewe płuco ulega zazwyczaj redukcji, prawe zakończone workiem powietrznym

- część gatunków posiada zęby jadowe

Eunectes murinus- anakonda; a. zielona

Pelamis platurus- wąż morski

Dendroaspis polylepis- mamba czarna

Crotalus atrox- grzechotnik teksański



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyklad II- Pierwotniaki, Biologia, zoologia
Wyklad VI- Plazince, Biologia, zoologia
Wyklad VII- Pierscienice, Biologia, zoologia
Wyklad XIII- Plazy, Biologia, zoologia
Wyklad IV- Gabki, Biologia, zoologia
Wyklad III- Metazoa, Biologia, zoologia
Wyklad XVI- Ssaki, Biologia, zoologia
Wykład XIV, Studia Biologia, Mikrobiologia, wykłady z ogólnej
Wyklad II- Pierwotniaki, Biologia, zoologia
wyklad III- uklad wydalniczy, Biologia, zoologia
Wyklad XII- Przedstrunowce Strunowce- Ryby, Biologia, zoologia
Wyklad 10.05.2012, Biologia, zoologia
Wyklad XI- Mieczaki Szkarlupnie, Biologia, zoologia
Wyklad 12.04.2012, Biologia, zoologia
wyklad IV - uklad rozrodczy2, Biologia, zoologia
wyklad IV- uklad rozrodczy, Biologia, zoologia
wyklad II- uklad oporowy, Biologia, zoologia
wyklad II zoologia, Biologia, zoologia

więcej podobnych podstron