UKŁAD ROZRODCZY
Układ rozrodczy Acrania na przykładzie lancetnika
lancetniki- rozdzielnopłciowe
drugorzędowych cech płciowych brak
gonady męskie i żeńskie nie różnią się pomiędzy sobą, są ułożone w liczbie około 26 par po bokach ciała
brak dróg wyprowadzających, jaja i plemniki po pęknięciu gonad dostają się do jamy około skrzelowej a z niej przez atrioporus do wody
(bardzo często brak jest dróg wyprowadzających u zwierząt przechodzących cykl rozrodczy tylko raz w życiu; w tedy po rozerwaniu gonad i wydostaniu się nasienia do wody osobnik kończy swój żywot)
zapłodnienie zewnętrzne
występuje stadium larwalne (posiada wiele śladów wskazujących na to że zwierzęta przez długi okres były całkowicie asymetryczne ponieważ posiadanie takich procesów ja pojawienie się szczelin skrzelowych najpierw z jednej strony ciała a następnie wędrówka ich na drugą stronę i ich powrót na właściwą stronę wypiera wtedy, z drugiej strony pojawiają się następne szczeliny skrzelowe, także najprawdopodobniej te zwierzęta są wtórnie dwubocznie symetryczne
Układ rozrodczy kręgowców
tworzą się z tkanki mezodermalnej
gruczoły rozrodcze są z reguły parzyste (może dochodzić do redukcji z jednej strony gruczołów rozrodczych- tak to wygląda u ptaków lub może dochodzić do zrastania się gonad- tak jak u znacznej części ryb)
u niektórych dochodzi do zlewania się gonad lub redukcji 1 z nich
zdecydowana większość jest rozdzielnopłciowa, hermafrodytyzm należy do wyjątków (nie ma standardów determinowania płci- dosyć często występuje tak że płeć zmienia się wraz z wiekiem- płeć jest determinowana temperaturą, innymi czynnikami środowiskowymi lub determinowana genetycznie (tu nie ma stałości w gametyźmie płci- płeć męska u kręgowców może być homogametyczna (jak u ptaków) lub heterogametyczn (jak u nas)
większość kręgowców u których zapłodnienie jest wewnętrzne posiada swoiste narządy kopulacyjne
Układ rozrodczy minogów
postać dużego nieparzystego tworu, zajmuje większość jamy ciała u dorosłych osobników; ten twór zwiększa swoją masę wraz z wiekiem
gamety wydostają się po pęknięciu gruczołów do jamy ciała, następnie przez parzyste otwory dostaje się do zatoki moczopłciowej a z niej przez otwór moczopłciowy do wody gdzie dochodzi do zapłodnienia zewnętrznego
minogi odbywają swoje tarła w wodzie słodkiej i w strumieniach bieżącej wody słodkiej, spora część z nich wędruje po przeobrażeniu się stadium larwalnego do morza i następnie na tarło powraca powrotem do strumieni; zdarzają się takie gatunki jak minóg strumieniowy które zaraz po przeobrażeniu przystępują do tarła i od razu giną- okres życia osobnika dorosłego jest ekstremalnie krótki
larwa minogów jest filtratorem, żyje w mule dennym
do tarła minogi przystępują tylko 1 raz w ciągu życia; często samce bronią gniazd- para minogów przystępuje do tarła, wcześniej przygotowanym zagłębieniu samica składa jaja a samiec je polewa spermą- zapładnia, następnie samiec wykazuje bardzo agresywny behawior przez kilka, kilkanaście dni na tyle aż mu energii starczy i tak samo jak samica która wcześniej zdechła zdycha i spływa wraz z prądem wody
Układ rozrodczy śluzic
są protandrycznymi hermafrodytami (najpierw osobnik funkcjonuje jako samiec następnie rośnie i staje się samicą (czyli ma 2 cykle rozmnażania się))
rozwój prosty- brak larwy (jaja są bogate w żółtko i substancje zapasowe)
Układ rozrodczy ryb
większość gatunków jest rozdzielnopłciowa, hermafrodytami są trzępidowate i prażmowate
gatunki protogyniczne są zwykle terytorialne, kojarzą się selektywnie z wieloma samicami, u gatunków protandrycznych z reguły brak terytorializmu, a kojarzenie jest u nich losowe
Gatunki protogyniczne czyli najpierw będące samicami ale wtedy w biologii gatunku najczęściej występuje silny terytorializm, także tylko bardzo duża ryba jest w stanie utrzymać terytorium i z sukcesem na tym terytorium odchować swoje potomstwo. Stąd w tedy samce są duże, czyli najpierw dany osobnik staje się małą samicą (najpierw jest osobnikiem młodocianym później dojrzewa jako samica), rozmnaża się jako urośnie do takich rozmiarów, że jest w stanie walczyć o własne terytorium, staje się samcem.
Gatunek protandryczny- z reguły gatunki żyjące w ławicach, brak terytorializmu, trą się wszystkie wspólnie czyli w wielkiej ławicy z reguły, stąd osobniki (samice) mają bardzo ograniczony wpływ często na to kto zapłodni ich komórki jajowe.
w typowym przypadku układ rozrodczy składa się z gruczołów płciowych męskich i żeńskich, dróg wyprowadzających: nasieniowodów lub jajowodów, mogą występować narządy kopulacyjne
Układ rozrodczy ryb spodoustych
plemniki przechodzą przez najądrza (przekształcone pranercza), następnie do gruczołu Leydiga, z niego nasieniowodem do kloaki
u żarłaczy wykształcił się narząd kopulacyjny będący przekształconym promieniem płetwy brzusznej (zapłodnienie wewnętrzne)
w jajowodzie jaja uzyskują osłonki rogowe i zostają zapłodnione, następnie przeciskają się przez cieśń do odcinka macicznego (u gatunków żyworodnych nie dochodzi do wytworzenia tej osłonki rogowej, u niektórych żarłaczy dochodzi do wytworzenia za to w odcinku macicznym tworu którego funkcjonowanie całkowicie odpowiada łożysku łożyskowców. Nie są z nim homologiczne, wyewoluowały zupełnie niezależnie. Rozwijający się płód nie jest podłączony do krwioobiegu , wymiana substancji odżywczych w obrębie tworu łożyskopodobnego
jajniki przeważnie parzyste
Jaja wypadają z jajników do jamy ciała, następnie są wychwytywane przez lejek jajowodu (czy przekształcony przewód Mullera)
U gatunków jajorodnych jaja przebywają w odcinku macicznym krótko i są składane przez kloakę
U gatunków jajożyworodnych i żyworodnych w odcinku macicznym odbywa się rozwój zarodka
U żarłaczy dochodzi do rozwoju swoistego łożyska przypominającego budową łożysko ssaków
Liczba składanych lub rodzonych jaj jest niewielka, natomiast są one duże
Rozwój jest prosty (ryby spodouste wytworzyły bardzo ciekawe i swoiste osłonki jaj, rogowe, posiadają dwie pary wąsów na każdym biegunie jaja, te wąsy w trakcie kiedy są składane są wyprostowane, w momencie kiedy uzyskuje ta osłonka rogowa kontakt z wodą morską zaczyna się zwijać i oplątują się wokół roślinności czy przedmiotów znajdujących się pod wodą, dzięki temu jajo zostaje przytwierdzone do podłoża
Układ rozrodczy ryb kostnoszkieletowych
jądra występują w postaci parzystych tworów
kanaliki nasieniotwórcze otwierają się do kanału środkowego, w którym gromadzą się dojrzałe plemniki, kanał środkowy ku tyłowi przechodzi w nasieniowód (czyli mamy już kanał środkowy w obrębie jąder)
nasieniowody łączą się w tylnej części jamy ciała w nieparzysty przewód który może uchodzić (w zależności od grupy systematycznej):
- osobnym otworem płciowym na zewnątrz ciała
- do pęcherza moczowego
- do moczowodu
W układzie tym mamy do czynienia z silnymi przekształceniami wynikającymi z tego że jest to układ rozrodczy przystosowany do bardzo szybkiego składania bardzo dużych ilości jaj.
jajniki mają przeważnie kształt workowaty z charakterystyczną jamą w środku (żaden inny jajnik kręgowca nie posiada jamy w środku, wszystkie inne jajniki owulują komórki jajowe na zewnątrz do jamy ciała a nie do wnętrza- do jamy znajdującej się w jajniku) !!!
oocyty tworzą się w różnych miejscach ścian jajnika i po dojrzeniu wypadają do jego jamy. Z jam jajnika jaja wędrują do jajowodów które w tylnej części ciała łączą się w nieparzysty kanał łączący się nieparzystym otworem płciowym
mimo iż u wszystkich ryb kostnych występują parzyste zawiązki jajników, u wielu gatunków samice mają nieparzystą gonadę (w wyniku zrośnięcia się)
u łososiowatych- brak jajowodów, występuje krótki lejek łączący jamę ciała z otworem płciowym
liczba składanych jaj z reguły bardzo duża
występuje stadium larwalne- np. karp (larwa jest z reguły maleńka; stadium larwalne krótkotrwałe, bardzo szybko ulega przeobrażeniu w normalną rybę) !!!
występują gatunki jajożyworodne
Budowa żeńskiego i męskiego układu rozrodczego ryb kostnych
Układ rozrodczy płazów
z gonadami łączą się ciała tłuszczowe odżywiające gruczoły rozrodcze i rozwijające się gamety (dlaczego to jest ważne? Ponieważ płazy rozmnażają się, przynajmniej większość z nich, po okresie spoczynku, po okresie gdzie były zakopane, schowane czy to w mule czy zakopane w glebie, i w trakcie sezonu rozrodczego większa część z nich nie odżywia się, a przynajmniej jeśli nawet się odżywia to i tak ma ujemne bilanse energetyczne, stąd wyewoluowały struktury które zapewniają stały dopływ energii na czas rozrodu. Ważne jest deponowanie energii w samych komórkach rozrodczych szczególnie w przypadku samic, ale te komórki rozrodcze trzeba także zdeponować w środowisku trzeba zapewnić im zapłodnienie przez samca, to kosztuje energię, złożenie jaj, poszukiwanie miejsca też kosztuje energie, utrzymanie przy życiu tych komórek i do zakończenia ich rozwoju też kosztuje energię, stąd takim źródłem tej energii są właśnie ciała tłuszczowe, bardzo silnie powiązane z gonadami; żaby moczarowe, żaby trawne- to są dwa gatunki naszych krajowych żab, które rozmnażają się w czasie kiedy pokarmu praktycznie nie ma, często na zbiornikach wodnych pływają jeszcze fragmenty lody, pokrywy lodowej, wtedy o jakikolwiek pokarm trudno i nie ma szans żeby uzyskać go tyle aby bilans energetyczny zwierzęcia był dodatni. W czasie godów zawsze następuje duża inwestycja energetyczna związana z zachowaniami godowymi, czasami z uciekaniem przed niechcianym samcem, czasami podążaniem na lęgowisko) !!!
jajniki są parzyste, jaja po owulacji wypadają do jamy ciała, stąd są wychwytywane przez lejki jajowodów (zmodyfikowane przewody Mullera)
jajniki i jajowody charakteryzują się wyraźnymi zmianami cyklicznymi
(to jest też cecha charakterystyczna dla bardzo wielu kręgowców, w ogóle bardzo wiele zwierząt bo dotyczy to także ślimaka którego mieliśmy sekcje, po za sezonem bardzo silnie redukują gonady i właściwie cały układ rozrodczy, to wynika z tego że utrzymywanie pewnej wielkości układu zawsze kosztuje energię (czyli z takim dużym układem rozrodczym trudniej się ucieka, trudniej się poluje, druga sprawa zajmuje on też pewną masę i same utrzymanie, nie tylko to że on jest ciężki i podczas poruszania sprawia pewien problem, tylko całe utrzymanie go dużego także generuje koszty energetyczne: trzeba pompować krew przez naczynia krwionośne które występują w tym układzie rozrodczym)) (takie zmiany są normą ,występują np. u ptaków, tylko my jesteśmy gatunkiem który nie ma wyraźnego sezonu rozrodczego- żadnego sezonu- stąd jesteśmy swoistym wyjątkiem)
w jajowodach jaja uzyskują osłonki białkowe
u płazów bezogonowych jaja gromadzą się w końcowej części jajowodu zwanej pseudomacicą (pseudouterus) (tutaj oczekują wszystkie na złożenie)
z jajowodów jaja dostają się do kloaki i stamtąd na zewnątrz
(jeśli o samo składanie jaj u płazów bezogonowych to u większości gatunków występuje od razu złożenie wszystkich jaj na dany sezon rozrodczy albo ten cykl składania jaj jest podzielony na kilka incydentów, niemniej jednak jest to maksymalnie 5 u naszych krajowych gatunków)
jądra są parzyste o różnych kształtach w zależności od gatunku. Są zlokalizowane w pobliżu nerek (to jest związane z tym, że… proszę pamiętać że tutaj pranercza pełnią funkcję w wydostawaniu się na zewnątrz gonad; proszę pamiętać że tutaj pranercze jest jeszcze elementem funkcjonalnym całej nerki) !!!
oddzielnych nasieniowodów u płazów brak. Powstałe plemniki po opuszczeniu jąder przedostają się do kanalików nerkowych a z nich do przewodu moczopłciowego (przewód Wollfa)
przed połączeniem się z kloaką przewód moczopłciowy tworzy rozszerzenie zwane pęcherzykiem nasiennym (ten pęcherzyk nasienny ma różne funkcje u różnych płazów, u bezogonowych to jest magazyn nasienia, u płazów ogoniastych dochodzi do tworzenia spermatoforu, który jest zdeponowany w środowisku i dopiero jest pobierany do wnętrza dróg rodnych samicy)
zapłodnienie zewnętrzne lub wewnętrzne
(proszę pamiętać że u płazów ogoniastych zapłodnienie jest wewnętrzne, u płazów bezogonowych zewnętrzne, u płazów beznogich także wewnętrzne; tutaj w przypadku beznogich występuje swoisty narząd kopulacyjny, następuje ejakulowanie plemników do dróg rodnych samicy, u ogoniastych u zdecydowanej większości osobników zapłodnienie odbywa się ono zupełnie bez kontaktu fizycznego pomiędzy osobnikami)
rozwoju występuje stadium larwalne (to stadium larwalne może ulegać przeobrażeniu jeszcze w osłonkach jajowych tudzież w drogach rodnych i tak najczęściej odbywa się u płazów beznogich, niemniej jednak część płazów beznogich rodzi larwy do środowiska wodnego)
zdecydowana większość jest jajorodna (rozwój zarodka odbywa się po złożeniu jaja do środowiska), występują gatunki jajożyworodne czy żyworodne (z naszej fauny salamandra plamista- ona rodzi larwy)
u części gatunków owulują jednocześnie wszystkie jaja rozwijające się w danym sezonie w jajniku, u reszty gatunków przebiega etapami (jednoczesna jest żab brunatnych czy trawnej, moczarowej)
u samców niektórych gatunków występują szczątkowe gonady żeńskie (narząd bindera u ropuch) które po usunięciu jąder przekształcają się w normalnie funkcjonujące jajniki
(jeśli takiego samca złapiemy i go wykastrujemy to w tedy te narządy rozwiną się w funkcjonujące jajniki i on się stanie samicą („to po prostu horror rodem z seksmisji”), i taki samiec jest w tedy płodny i (znaczy już nie samic) ale były samiec jest normalnie płodny i może się normalnie rozmnażać)
hermafrodytyzm jest rzadkością, częściej mamy do czynienia z obojnakami rzekomymi (czyli takimi które niby są obojnakami natomiast druga część układu rozrodczego mimo wszystko nie funkcjonuje- najczęściej tego tupu rzeczy zdarzają się u mieszańców hydrogenetycznych (?)- nasza żaba błotna, u gatunków mieszańcowych)
Schemat budowy układu rozrodczego żeńskiego i męskiego płazów
Układ rozrodczy gadów 17:11
u większości przedstawicieli jajniki są parzyste
komórki jajowe owulują do jamy ciała skąd są wychwytywane przez lejki jajowodu
w jajowodach jaja uzyskują osłonkę: w środkowej części białkową, w końcowej pergaminową lub wapienną (wapienna to właściwie pergaminowa tylko że przesycona dodatkowo solami wapnia ważąc twardą skorupę)
jajowody uchodzą do kloaki
jądra mają kształt owalny lub wydłużonych wałków i leżą w pobliżu lędźwiowego odcinka kręgosłupa
kanaliki nasienne łączą się ze sobą tworząc najądrza
z najądrzy wychodzą nasieniowody uchodzące do kloaki
większość gatunków jest jajorodna i jaja zawsze są składane na lądzie (nawet u gatunków typowo wodnych, u takich gdzie kontakt z lądem jest taki że osobnik młodociany z lądu wskoczył do wody i tylko samice wychodzą na brzeg złożyć jaja powtórnie w życiu albo czasami po raz kolejny, przystosowanie jaj do składania na lądzie jest straszliwie mocne stąd praktycznie, znaczy nie ma w ogóle gadów które by nie składały w ogóle jaj na lądzie. Żadne jajo gada nie jest w stanie się rozwijać w środowisku wodnym, tak jak żadne jajo płaza nie jest w stanie się rozwijać w typowym środowisku lądowym. Te gatunki które nigdy nie opuszczają środowiska wodnego są po prostu żyworodne czy jajożyworodne- w aktualnej faunie dotyczy to praktycznie węży morskich- taka grupa która jest często pomijana bo nie są to najpospolitsze zwierzęta, nie została ta grupa dostatecznie poznana- badania nad nimi są trudne. Ichtiozaury były żyworodne- te gady kopalne typowo morskie
u części gatunków pojawiła się jajożyworodność, w tedy rozwój jej następuje w jajowodach
z wyjątkiem hetterii (takie żywe skamieliny) występują narządy kopulacyjne parzyste u węży i jaszczurek ( i w tedy używany jest ten który trafi do kloaki samicy) lub nieparzyste u żółwi i krokodyli
zapłodnienie zawsze wewnętrzne (jest to podyktowane budową jaja)
Nigdy u owodniowców z przyczyn czysto fizycznych nie jest możliwe zapłodnienie zewnętrzne, ponieważ uformowane jajo, składane jajo już ma tak dobrze wytworzoną skorupkę że żaden plemnik nie jest w stanie dostać się do środka. To jest też zabezpieczenie przed drobnoustrojami, ponieważ te błony tworzą także fizyczna barierę dla drobnoustrojów chroniącą wnętrze jaja przed skolonizowaniem, czyli przed popsuciem się, które natychmiast generuje śmierć zarodka.
nigdy nie występuje stadium larwalne (charakterystyczne dla wszystkich owodniowców)
u gadów doszło do całkowitego uniezależnienia rozwoju zarodkowego od środowiska wodnego dzięki wykształceniu błon płodowych
Budowa żeńskiego układu na przykładzie żółwia
Jajnik, dojrzewające komórki jajowe które owulują do jamy ciała, dopiero później są wychwytywane przez lejek jajowody, tutaj w części środkowej jajowodu powstają osłonki białkowe, w tylnej pergaminowe- dodatkowo w tylnej części wysycane solami wapnia.
Rozwój błon płodowych
błony płodowe zaczynają się tworzyć na bardzo wczesnym etapie rozwoju zarodkowego
początkowo wyrasta wokół zarodka pierścieniowaty fałd, który obrasta zarodek
po zetknięciu się brzegów fałdu listek zewnętrzny i wewnętrzny zrastają się ze sobą i stają się ciągłe
listek zewnętrzny nazywamy kosmówką (błona surowicza- częściej używane do gadów i ptaków, do ssaków używamy pojęcia kosmówka)
listek wewnętrzny- owodnią
pomiędzy kosmówką i owodnią powstaje przestrzeń w której gromadzi się ciecz tworząca wodne środowisko dla dalszego rozwoju zarodka
równolegle do opisanego procesu (z rozwojem kosmówki i owodni) powstaje omocznia (ona ma zupełnie inne pochodzenie)- powstaje jako uwypuklenie tylnej części jelita
Schemat powstawania błon płodowych
mamy pierwszą fazę gdzie mamy zarodek i pęcherzyk żółtkowy
następnie zaczyna wyrastać taki pęcherzyk, ma 2 listki, listek wewnętrzny- stanie się owodnią i on się połączy i utworzy przestrzeń,
w tej przestrzeni zgromadzi się płyn; i mamy kosmówkę (błonę surowiczą) która jest najbardziej zewnętrzną błoną płodową i ona otacza cały zarodek. Równolegle zaczyna się tworzyć omocznia.
Mamy pęcherzyk żółtkowy, następuje powiększenie błon. Następuje częściowe zrośnięcie się omoczni z kosmówką.
Funkcje błon płodowych
kosmówka- zapobiega utracie wody z całego jaja, stanowi barierę dla drobnoustrojów (fizycznie ogranicza ucieczkę wody i broni przed drobnoustrojami)
owodnia- pozwala na stworzenie wodnego środowiska dla rozwoju zarodka, dzięki któremu także chroni zarodek przed uszkodzeniami (bardzo trudno uszkodzić coś co znajduje się w baloniku cieczy- ta ciecz będzie amortyzowała wszelkie uderzenia)
omocznia- magazynuje wydaliny rozwijającego się zarodka, jej bogato unaczynione ścianki resorbują wodę i pozwalają na jej ponowne wykorzystanie podczas rozwoju; w swojej zewnętrznej części omocznia zrasta się z kosmówką a jej naczynia krwionośne umożliwiają wymianę gazową.
Układ rozrodczy ptaków
prawa część układu rozrodczego żeńskiego uległa redukcji
występuje tylko jeden lewy jajnik, posiada warstwę rdzenną i korową- produkuje komórki jajowe
jajo otoczone błoną żółtkową, owuluje do rozszerzonego ujścia jajowodu skąd przemieszcza się do lejka jajowodu, a następnie trąbki i części białkotwórczej jajowodu, następnie przechodzi przez cieśń gdzie uzyskuje osłonkę zewnętrzną (pergaminową), a w odcinku macicznym jajowodu uzyskuje twardą skorupę wapienną. Ostatni odcinek- pochwa uchodząca do kloaki
Jeśli chodzi o wielkość jaj to generalnie mniejsze ptaki składają jaja które stanowią większy procent masy ciała. Taki rekordzistą jeśli chodzi o stosunek masy ciała do wielkości składanego jaja jest ptak kiwi. Ten ptak ma bardzo ciekawą strategię rozrodczą ponieważ pisklę które wylęga się po bardzo długiej inkubacji przeprowadzanej tylko i wyłącznie przez samca, jest bardzo mocne samodzielny, jest bardzo typowym zagniazdownikiem, bardzo szybko przechodzi na własny rozrachunek- po wylęgu idzie swoją drogą
jądra parzyste, leżą w jamie ciała i wykazują znaczne zmiany wielkości podczas roku, zawsze osiągają największe rozmiary podczas okresu godowego
wyprodukowane plemniki przechodzą do najądrzy od których odchodzą nasieniowody uchodzące do kloaki
u niektórych przedstawicieli wykształcił się pęcherzyk nasienny położony tuż przed ujściem nasieniowodu do kloaki
u części przedstawicieli wykształcił się nieparzysty narząd kopulacyjny (Takie narządy kopulacyjne mają strusie i blaszkodzioby (kaczka))
zapłodnienie wewnętrzne, występuje opieka nad jajami (wysiadywanie jaj), u znacznej większości nad potomstwem
Układ rozrodczy ssaków
Stekowce- jajorodne, pozostałe ssaki- żyworodne (czyli mamy tutaj bardzo znaczące różnice w biologii rozrodu, takie podstawowe). !!!
U stekowców prawa i lewa część żeńskiego układu rozrodczego uchodzi osobno do zatoki moczopłciowej.
(U stekowców zachował się bardzo silny rozdział pomiędzy prawą a lewą żeńskiego układu rozrodczego i one uchodzą osobne do zatoki moczopłciowej)
U torbaczy także prawa i lewa część żeńskiego układu jest rozdzielona. Macice uchodzą osobno do zatoki pochwy, która rozdziela się na dwie pochwy wchodzące do zatoki moczopłciowej. !!!
(U torbaczy ten podział jest nieco mniejszy, tu także prawa i lewa część żeńskiego układu jest rozdzielona, tutaj natomiast rozdział ten jest przesunięty nieco wyżej, czyli macice uchodzą osobno do zatoki pochwy, która następnie rozdziela się na dwie pochwy uchodzące do zatoki moczopłciowej- przynajmniej u większości gatunków tak to wygląda)
Te dziwne niuanse u torbaczy wynikają z tego że system rozrodu tutaj jest dziwny. Generalnie taka kangurzyca najczęściej ma w sobie i przy sobie 3 potomków. Jeden najstarszy siedzi w torbie i wyłazi, drugi najczęściej wisi na drugim sutku (w tym czasie jest taki maleńki, a następny jest w formie embrionu w układzie rozrodczym, zatrzymany- czeka na zwolnieni się miejsca w torbie.
Nie wszystkie torbacze w ten sposób się rozradzają, są takie które mają normalne mioty. Niemniej jednak w przypadku tych torbaczy u których występuje ten schemat, skomplikowana budowa pochwy powoduje że sam zarodek podczas porodu i plemniki wędrują troszeczkę innymi dogami.
Część łożyskowców także zachowuje odrębność macic, które otwierają się niezależnie do pochwy (zajęczaki, wiele gryzoni, słonie)
Niemniej jednak u łożyskowców pochwa jest już zawsze pojedyncza
Schemat układu rozrodczego żeńskiego stekowców (kolczatka- całkowity rozdział, osobno uchodzące pochwy do kloaki; opos i kangur: występuje wspólna pochwa, odcinki maciczne są natomiast już osobne; wszystko jest bardzo, bardzo małe, to zajmuje niewielką część układu rozrodczego, te zarodki są strasznie małe, stad tutaj skomplikowana budowa odcinka rodnego w niczym nie przeszkadza ponieważ ten zarodek jest tak mały że w niczym nie ma problemu z urodzeniem jego. !!!
Jajniki są zbudowane z dwóch warstw, są parzyste
Owulacja- klasyczna czyli owulują u łożyskowców komórki i u pozostałych ssaków także owulują komórki do jamy ciała, następnie są przez lejki jajowodu wyłapywane i transportowane przez cień do tzw. bańki jajowodu, tutaj najczęściej występuje zapłodnienie
Z jajowodu jako przechodzi do macicy gdzie następuje inplantacja- nadtrawienie błony śluzowej macicy, następnie wytworzenie łożyska, które jest charakterystyczne dla tej gruby zwierząt- łożyskowców
Typy macic:
- podwójna- większość (zajęczaki, część gryzoni, słonie), zupełnie osobno uchodzą ujścia do pochwy
- dwudzielna- wiele kopytnych, niektóre gryzonie; fragment gdzie łączą się jest bardzo krótki
- dwurożna- forma bardziej na wyższym stopniu zrośnięcia (owadożerne, walenie, wiele drapieżnych); bez fragmentu dzielącego, czyli występuje fragment wyraźnie wspólny
- pojedyncza- rzadka (naczelne, niektóre nietoperze)
Układ rozrodczy samców składa się jąder w których znajdują się kanaliki nasienne (kanaliki nasienne łączą się w najądrzu- ten element powstaje z przekształconego pranercza) !!!
Nasieniowód łączy się z cewką moczową
U części ssaków jądra pozostają przez całe życie w jamie brzusznej (tak jest np. u słoni, stekowców) u części gatunków zstępują do moszny tylko w okresie rozrodczym (godowym) (tak jest u zajęcy, jeży, słupozębnych). To zstępowanie jest związane z tym, że optymalna temperatura dla produkcji plemników jest niższa panująca u ssaków w jamie brzusznej, stąd w ten sposób obniżenie temperatury jest organizowane !!! DOCZYTAĆ