DYSHEMOGLOBINY
Hemoglobiny zdolne do wiązania tlenu
oksyhemoglobina HbO2
deoksyhemoglobina HHb
Pochodne hemoglobiny niezdolne do wiązania tlenu
hemoglobina tlenkowęglowa (karboksyhemoglobina) HbCO
methemoglobina MetHb
sulfhemoglobina SulfHb
HEMOGLOBINA TLENKOWĘGLOWA
Tlenek węgla
źródła:
- niecałkowite spalanie węgla w paliwach kopalnianych
- gazy przemysłowe
- spaliny samochodowe
- dym tytoniowy
- niesprawne piece i wadliwa wentylacja
właściwości fizyczne CO
- pozbawiony zapachu, koloru, niedrażniący
- łatwo miesza się z powietrzem
Działanie CO w organizmie:
łączy się z Hb i innymi białkami zawierającymi hem
- ma 200-250 razy większe powinowactwo do hemoglobiny od tlenu
- reaguje z mioglobiną, oksydazą cytochromową, cytochromem P450
przesuwa krzywą dysocjacji HbO2 w lewo powoduje zwiększenie powinowactwa pozostałych jednostek do tlenu
powoduje hipoksję tkankową (zmniejszona ilość tlenu i zahamowanie utleniania tkankowego)
kwasica metaboliczna
uszkodzenie mięśnia sercowego
zmiany w OUN
Zatrucie CO:
CO w powietrzu [%] |
COHb [%] |
Objawy |
0,007 |
10 |
skrócenie oddechu podczas wysiłku |
0,010 |
20 |
skrócenie oddechu podczas niewielkiego wysiłku, lekki ból głowy |
0,022 |
30 |
silny ból głowy, rozdrażnienie, zmęczenie |
0,035 |
40-50 |
silny ból głowy, splątanie, omdlenia |
0,080 |
60-70 |
utrata przytomności, zaburzenia oddychania, zgon jeżeli przedłużona ekspozycja |
>0,192 |
>80 |
szybki zgon |
Stężenie COHb we krwi:
prawidłowe 0-3% ( u osób palących 6-10%)
toksyczne 20-30%
Okres półtrwania dla COHb:
Ciśnienie tlenu [Atm] |
T1/2 COHb |
~0,21 (powietrze atmosferyczne) |
5-6 godzin |
1 |
1,5 godziny |
2-3 (komora hiperbaryczna) |
25 minut |
Badania laboratoryjne w zatruciu CO:
oznaczenie COHb
- metoda spektrofotometryczna
oznaczenie CO uwolnionego z COHb
- GC
METHEMOGLOBINA
hemoglobina, w której żelazo zostało utlenione (przejście z Fe+2 do Fe+3)
enzymy biorące udział w redukcji żelaza methemoglobiny
- układ NADH-reduktaza methemoglobiny (diaforaza I)
- jeżeli układ diaforazy działa prawidłowo - połowiczy okres półtrwania wynosi ok. 1 godziny
Powstawanie MetHb - najczęściej jest związane z:
stosowaniem benzokainy (środek znieczulający miejscowo)
spożyciem azotanów lub azotynów (azotowe nawozy sztuczne)
stosowaniem leków:
- nitrogliceryna
- sulfonamidy
- fenacetyna
Zawartość MetHb:
<1,5% - prawidłowa
>20% - methemoglobinema
Objawy methemoglobinemii:
sinica
upośledzenie wymiany gazowej
kwasica metaboliczna
śmierć - w ciężkich przypadkach
SULFHEMOGLOBINA
powstaje w wyniku reakcji hemoglobiny ze związkami zawierającymi siarkę
następuje nieodwracalna utrata zdolności hemoglobiny do transportu tlenu
Przyczyny powstawania SulfHb:
przewlekłe zaparcia
ekspozycja na leki:
- fenacetyna
- sulfonamidy
Zawartość SulfHb - prawidłowa do 5%
METODY SPEKTROFOTOMETRYCZNE OZNACZANIA HEMOGLOBIN
Rodzaj hemoglobiny |
Maksimum absorpcji [nm] |
oksyhemoglobina |
540 i 578 |
karboksyhemoglobina |
540 i 570 |
hemoglobina (deoksyhemoglobina) |
555 |
methemoglobina |
630-635 |
sulfhemoglobina |
618 |
cyjanomethemoglobina (powstaje z MetHb pod wpływem żelazicyjanku potasu) |
540-546 |
wszystkie hemoglobiny |
400-440 (pasmo Soreta) |
1