J. Jeremias Problem historycznego Jezusa

W nowożytności pojawia się stanowisko, że Jezus historyczny i Jego nauczanie nie mają dla wiary chrześcijańskiej żadnego znaczenia.

I. Podstawy tego poglądu (teologia kerygmatu)

• 1778 - narodzenie problemu historyczności Jezusa (Oświecenie)

• Reimarus:

• rozróżnił Jezusa historycznego i Chrystusa wiary

• cel Jezusa (niespełnione mesjaństwo polityczne) ≠ cel Jego uczniów (oni wykradli Jezusa, głosili zmartwychwstanie, są wynalazcami obrazu Chrystusa)

• dostrzegł ważny problem, że historia i dogmat to 2 różne rzeczy

• Oświecenie pyta, kim był Jezus z Nazaretu

Odpowiedzi:

• kaznodzieją - moralistą (racjonaliści)

• kwintesencją humanizmu (idealiści)

• mistrzem słowa (esteci)

• przyjacielem ubogich i reformatorem społecznym (socjaliści)

• postacią z romansu (pseudonaukowcy)

Błąd - wstawianie w miejsce dogmatu psychologii i fantazji

Schweitzer - krytykuje te postawy i sam popada w błąd - twierdzi, że Jezus zniecierpliwiony tym, że koniec nie nadchodzi wybrał drogę przez mękę, aby wymusić nastanie Królestwa Bożego

• Kähler - 2 rozróżnienia:

• Jezus z Nazaretu ≠ Chrystus wiary

• historyczny (czyste fakty przeszłości) ≠ dziejowy (ma to znaczenie trwałe)

• tylko Chrystus biblijny jest dla nas uchwytny i ma znaczenie trwałe

• R. Bultmann - pod jego wpływem przyznano rację Kählerowi i uznano, że nie da się dotrzeć do Jezusa historycznego

• nie mamy pism Jezusa

• świadczą o nim tylko 4 Ewangelie - a to nie biografie (każdy z ewangelistów przedstawia Go z innego punktu widzenia)

• możemy ustalić wiele o Jezusie - proroku żydowskim, ale to nie ma znaczenia dla wiary chrześcijańskiej

• zadaniem naszym dziś nie jest uganianie się za widmem Jezusa historycznego, ale interpretowanie kerygmatu, czyli orędzia apostoła Pawła o usprawiedliwianiu grzeszników

• poglądy te wyostrzył jeszcze Ebeling - objawienie nie jest faktem historycznym, ale następuje ono zawsze tam gdzie głosi się kerygmat

• ten kierunek jest niebezpieczny, bo może doprowadzić do postawienia Pawła w miejsce Jezusa

II. Co należy skrytykować w tym stanowisku? (centralne znaczenie Jezusa historycznego)

• z Ewangelii dowiadujemy się, że źródłem chrześcijaństwa jest życie, śmierć i nauczanie Jezusa a nie kerygmat czy idea Chrystusa

• także głoszenie Kościoła pierwotnego, że Bóg był w Chrystusie i pojednał świat ze sobą powołuje się na wydarzenie historyczne

• sam fakt Wcielenia wskazuje, że historia Jezusa jest nie tylko dostępna dla badań historycznych, ale wręcz ich wymaga

• Dziś mamy „wały ochronne”, które strzega nas przed arbitralnym modernizowaniem Jezusa:

• badania krytyczne XIX wieku

• Formgeschichte

• badania nad Sitz im Leben Jezusa

• badania nad mową ojczystą Jezusa

• odkrycie na nowo eschatologicznego charakteru Jego orędzia

• orędzia Jezusa nie da się z niczym porównać, jest ono zupełnie wyjątkowe. ci, którzy go słuchali, musieli być świadomi, że słuchają słowa Boga.

III. Dobra nowina Jezusa a przepowiadanie Kościoła pierwotnego

• wiążą się one ze sobą nierozerwalnie - Ewangelia byłaby martwa bez Kościoła, który ją przekazuje(ebionityzm) a kerygmat bez Jezusa przepowiadałby tylko ideę (doketyzm)

• ale nie stoją one na tym samym szczeblu - życie Jezusa to wezwanie Boga a wiara Kościoła to odpowiedź na Boże wezwanie (objawienie - „Słowo ciałem się stało”, a przepowiadanie Kościoła to świadectwo o objawieniu a nie objawienie)

• Jezus z Nazaretu - jedyna przesłanka kerygmatu (nie jedna z wielu)

---